< Return to Video

بۆچی لەگەڵ هەڵکشانی تەمەندا، دەنگمان دەگۆڕێت؟

  • 0:07 - 0:09
    لە ناوەڕاستی سەدەی ۱٦دا،
  • 0:09 - 0:12
    گۆرانیبێژێک سەرنجی ئیتاڵییەکانی ڕاکێشا
  • 0:12 - 0:14
    کە دەیتوانی چەندین تۆن بچڕێت
  • 0:14 - 0:17
    کە بۆ پیاوێکی تازە
    پێگەیشتوو ئەستەم بوو.
  • 0:17 - 0:20
    بەهەرحاڵ، ئەم بەهرەیە
    زۆر گران لە سەر خاوەنەکەی کەوت.
  • 0:20 - 0:22
    بۆ ڕێگری لە تێکچوونی
  • 0:22 - 0:25
    دەنگی ئەم گۆرانیبێژانە،
    پێش باڵغ بوونیان، دەخەسێنران،
  • 0:25 - 0:29
    ئەمەش بۆ ڕاگرتنی پڕۆسەی هۆرمۆنییە کە
    دەبێتە هۆی گڕ بوونی دەنگ.
  • 0:29 - 0:34
    گۆرانیبێژەکان بە کاستراتی ناسران، دەنگە
    نەرم و خۆشەکەیان تەواوی ئەوروپای گرتەوە،
  • 0:34 - 0:39
    ئەو یاساییەی کە ڕێگەی بەم کارە دەدا،
    لە سەدەی ١٨ قەدەغە کرا.
  • 0:39 - 0:43
    ڕێگری کردن لە گەشەی دەنگ
    دەنگێکی سەیر و نائاسایی بەرهەم دەهێنێت،
  • 0:43 - 0:48
    ئەو دەنگانەی بەشێوەیەکی سروشتی گەشە دەکەن
    چەندین دەنگی جیاواز و ناوەزە درووست دەکەن.
  • 0:48 - 0:55
    کاتێک بە تەمەندا دەچین، لاشەمان دوو گۆڕانی
    سەرەکی بەسەردا دێت. کەواتە
  • 0:55 - 1:01
    گەروومان چۆن کار دەکات و چی دەبێتە
    هۆی گڕبوونی دەنگمان لە کاتی قسەکردندا؟
  • 1:01 - 1:06
    هەبوونی دەنگێکی تایبەت، بەرهەمی چەندین
    نەشتەرگەرییە،
  • 1:06 - 1:10
    بەڵام سەرەڕای ئەمەش، زۆربەی کات
    تەمەن و تەندروستی کاریگەری دەبێت لەسەر
  • 1:10 - 1:12
    دەنگمان و قەبارەی گەروومان.
  • 1:12 - 1:16
    گەروو سیستەمێکی ئاڵۆزی
    ماسولکەیی و کڕکڕاگەییە
  • 1:16 - 1:19
    کە یارمەتی جوڵەی ڕیشاڵە دەنگییەکان دەدات،
  • 1:19 - 1:23
    یان، کە زیاتر ناسراوە بە لوولەی دەنگی.
  • 1:23 - 1:26
    کە لە دوایی یەک، کەوتونەتە نێوان
    کڕکڕاگەی لیکە ڕژێن و ئاریتینۆید
  • 1:26 - 1:32
    ئەم ماسولکانە، پەردەییەکی پلاستیکی درووست
    دەکەن کە بۆری هەوا دەکاتەوە و دایدەخات،
  • 1:32 - 1:35
    ئەو بۆڕییەی هەوا دەگوازێتەوە
    بۆ گەروو، ناسراوە بە بۆڕی هەوا.
  • 1:35 - 1:37
    کاتێک کە هەناسە دەدەین، لولەکان لێک دوورن،
  • 1:37 - 1:39
    بەڵام کاتێک قسە دەکەین، یەکسەر دادەخرێن.
  • 1:39 - 1:42
    سییەکانمان هەوا بەرەو لولە
    داخراوەکان پاڵ دەنێن،
  • 1:42 - 1:46
    تاکو بیانکاتەوە و ڕیشاڵەکان بلەرێنێتەوە
    بەمەش دەنگ درووست دەبێت.
  • 1:46 - 1:50
    نەک وەکو دەنگی ئامێرێکی مۆسیقایی،
  • 1:50 - 1:54
    ئێمە تەنها بە پاڵنانی هەوا، جا خێرایان
    هێواش بێت، بە ئاسانی دەتوانین
  • 1:54 - 1:55
    نۆتەکانی دەنگمان بگۆڕین.
  • 1:55 - 1:59
    ئێمە لەرەر و مەودایی
    ئەم لەرینەوانە دەگۆڕین،
  • 1:59 - 2:03
    کە یەک لە دوایییەک، دەگۆڕێن بۆ چینی دەنگی
    جیاواز و قەبارەی دەنگەکانمان
  • 2:03 - 2:08
    لەرینەوە خێرا و بچوک
    دەنگی توند و نەرم درووست دەکات
  • 2:08 - 2:13
    بەڵام لەرینەوەی هێواش و گەورە
    دەنگی گڕ و قوڵ درووست دەکات.
  • 2:13 - 2:16
    لە کۆتایدا، بەهۆی جووڵانی ماسولکە
    قوڕقوڕاگەییەکان لە نێوان کڕکڕاگەکان،
  • 2:16 - 2:19
    دەتوانین ئەم لوولانە درێژ و کرژ بکەین
  • 2:19 - 2:23
    بۆ ئەوەیی دەنگەکانمان دەر ببڕین.
  • 2:23 - 2:26
    یەکەم وشەت تا کۆتا وشەت
    بە هەمان پڕۆسەدا دەڕوات،
  • 2:26 - 2:29
    بەڵام لەگەڵ بە تەمەن بوونت،
    گەرووشت بە تەمەن دەبێت.
  • 2:29 - 2:33
    لە ماوەی باڵغبووندا،
    یەکەم گۆڕانی دەنگت دەردەکەوێت
  • 2:33 - 2:35
    کە ئەویش بریتییە لە گڕ بوونی دەنگت.
  • 2:35 - 2:39
    ئەمەش لە ئەنجامی گەورەبوونی
    گەرووت،
  • 2:39 - 2:44
    درێژ بوونی لولە دەنگییەکان و
    کردنەی بۆشایی زیاتر بۆ لەرینەوە ڕوودەدات.
  • 2:44 - 2:47
    ئەم لوولە درێژانە لەرینەوەیی
    گەورەی هێواشیان هەیە،
  • 2:47 - 2:51
    ئەمەش دەبێتە هۆیی درووست بوونی
    چینێکی دەنگی نزمتر.
  • 2:51 - 2:53
    ئەم گەشەی دەنگە، لەناو زۆربەی نێرەکاندا
    شتێکی باوە،
  • 2:53 - 2:57
    ئەوانەی کە تێستۆسترۆنییان بەرزە
    یەکەم جار دەنگییان تێک دەچێت،
  • 2:57 - 3:00
    پاشان دەبێتە دەنگێکی گڕ و بەرز،
  • 3:00 - 3:04
    دواتر دەرپەڕینی قوڕقوڕاگەیی ڕوودەدات
    کە پێی دەڵێن سێوی ئادەم.
  • 3:04 - 3:07
    گەشەکردنێکی تری دەنگیی لە ماوەی
    باڵغبووندا بریتییە لە
  • 3:07 - 3:10
    داپۆشینی لولەکان لەلایەن
    ڕیشاڵە لێک چووەکانەوە
  • 3:10 - 3:14
    کە تایبەتمەندین و جیاوازن لە ڕووی
    ئەرکەوە، ئەوانیش بریتین لە:
  • 3:14 - 3:15
    ماسولکەی ناوەڕاست،
  • 3:15 - 3:20
    چینێکی کۆلاجینی ڕەق پێچراوە
    لە ڕیشاڵی ئیلاستنی درێژ،
  • 3:20 - 3:23
    و چینێکی دەرەوە کە پەردەیەکی لینجە ماددیە.
  • 3:23 - 3:26
    ئەم پەردانە قوڵی بۆ دەنگ زیاد دەکەن،
  • 3:26 - 3:31
    و ئاوازی جیاوازتری لە چاو پێش باڵغ بووندا
    پێ دەبەخشێت.
  • 3:31 - 3:36
    لە دوای باڵغ بوون، دەنگی زۆربەی خەڵکی
    وەکو خۆی یان کەمێک جیاوازتر دەمێنێتەوە
  • 3:36 - 3:38
    تا نزیکەیی ٥٠ ساڵی.
  • 3:38 - 3:40
    بەڵام ئێمە دەنگمان جیاواز بەکار دەهێنین،
  • 3:40 - 3:44
    و تا شارەزای ئەو نیشانانە دەبین
    کە پەیوەستن بە گەورەبوونی گەروومانەوە،
  • 3:44 - 3:46
    کە ناسراوە بە پرێسبیفۆنیا.
  • 3:46 - 3:49
    یەکەم، کۆلاجینی لوولەکان ڕەق دەبێت
  • 3:49 - 3:53
    و ڕیشاڵی ئیلاستینی چواردەوری
    دەپوکێتەوەو دەڕزێت.
  • 3:53 - 3:58
    ئەمەش دەبێتە هۆی بەرز بوونەوەی
    چینی دەنگە بە تەمەنەکان.
  • 3:58 - 4:01
    بەڵام بۆ ئەو ئافرەتانەی چیتر
    ناکەونە سەرخوێن،
  • 4:01 - 4:07
    لە ئەنجامی ئاوسانی لولە دەنگییەکان،
    دەنگییان قورس چینی دەنگییان بەرزتر دەبێت.
  • 4:07 - 4:13
    زیادبوونی بارستایی لولەکان، لەرینەوەکان
    هێواش دەکاتەوە، بەمەش دەنگییان گڕتر دەبێت.
  • 4:13 - 4:15
    هەموو ئەم نیشانانە، ئاڵۆزترن کاتێک
  • 4:15 - 4:19
    کە کێشەی تەندروستیت هەیە لە دەمارەکانی
    کۆتایی قوڕقوڕاگە،
  • 4:19 - 4:24
    کە کۆنتڕۆڵی ماسولکە کەم دەکاتەوە و
    دەبێتە هۆی هەناسەبڕکێ یان دەنگی زبری.
  • 4:24 - 4:28
    لە کۆتاییدا، ئەم نەشتەرگەرییانە، چەند
    هۆکارێکی کەمن کە کاریگەری لەسەر دەنگت
  • 4:28 - 4:30
    دروست دەکەن.
  • 4:30 - 4:32
    بەڵام ئەگەرهیچ کێشەییەکت نەبێت،
  • 4:32 - 4:35
    سندوقی دەنگت، وەکو
    ئامێرێکی ئاوازدانەری لێ دێت،
  • 4:35 - 4:37
    دەتوانی دەنگی بەرز،
  • 4:37 - 4:38
    دەنگی درێژ و بێ پچڕان
  • 4:38 - 4:40
    و حەماسی دەرببڕیت.
Title:
بۆچی لەگەڵ هەڵکشانی تەمەندا، دەنگمان دەگۆڕێت؟
Speaker:
شەیلن شەندلەر
Description:

بینەری تەواوی ڤیدیۆکە بن: https://ed.ted.com/lessons/why-does-your-voice-change-as-you-get-older-shaylin-a-schundler

دەنگی مرۆڤ لە توانایدا هەیە چەندین دەنگی جیاواز و ناوازە دەرببڕێت. بەڵام کاتێک بە تەمندا دەچین، تۆنی دەنگیشمان دەگۆڕێت، ئەمەش لە ئەنجامی دوو گۆڕانی سەرەکی جەستە. کەواتە سندوقی دەنگمان چۆن کار دەکات و چی دەبێتە هۆی ئەو گۆڕانە دەنگییانە؟
شەیلن شەندلەر باسی هۆکاری گۆڕینی دەنگمان بۆ دەکات بە پێی گەورەبوونی تەمەنمان.

ئامادەکردنی شەیلن شەندلەر، دەرهێنانی ئەندرو فۆرستەر و نیک کاونەر.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:55

Kurdish subtitles

Revisions