-
ਮੈਂ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ।
-
ਪਿੰਡ ਕੌੜੇ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਹਾਂ।
-
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ,
-
ਕੌਮ ਲੁਹਾਰ।
-
ਅਸੀਂ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ।
-
ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਬਹੁਤ, ਮਤਲਬ
-
ਗੁਰਬਾਣੀ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਤੇ ਸੁਣਨ ਵਾਲਾ ਸੀ।
-
ਸ਼ੁਰੂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪਿੰਡ ਕੌੜੇ ਤੋਂ
-
ਵਿੱਦਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਪੰਜਵੀਂ ਕਲਾਸ ਤੱਕ।
-
ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘੁਮਾਣ ਵਿੱਚ,
-
ਸਰਕਾਰੀ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਘੁਮਾਣ,
-
ਉੱਥੇ ਸਕੂਲ ਜਾਂਦੇ ਸੀ।
-
ਦਸ ਜਮਾਤਾਂ ਉੱਥੇ ਕੀਤੀਆਂ ਇਹਨਾਂ ਨੇ।
-
ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰੇਮ ਸੀ।
-
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਸੀ।
-
ਦੋਨੋ ਟਾਈਮ ਗੁਰਬਾਣੀ ਸੁਣਦੇ ਸੀ, ਪੜ੍ਹਦੇ ਸੀ।
-
ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਸਿਖਾਲਦੇ ਸੀ।
-
ਕੁਝ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਘਟਨਾ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਵਾਪਰੀ
-
ਕਿ ਖਾੜਕੂ ਲਹਿਰ ਤੁਰ ਪਈ।
-
ਖਾੜਕੂ ਲਹਿਰ ਦੇ ਤੁਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ
-
ਆਪਣੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਰਦੇ ਸੀ।
-
ਨਾਲ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਰਦਾ ਸੀ ਸਾਡੇ ਨਾਲ।
-
ਅਸੀਂ ਤਿੰਨ ਭਰਾ ਸੀ,
-
ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ, ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਤੇ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ।
-
ਸਾਡੇ ਬੱਚੇ ਤਿੰਨ ਸੀ।
-
ਅਸੀਂ ਬੜੇ ਮਿਹਨਤ-ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਇਆ।
-
ਜਿੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਇਆ,
-
ਆਸਤੇ-ਆਸਤੇ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਖੇਤੀਬਾੜੀ
-
ਦਾ ਕੰਮ ਡੇਹ ਪੈ ਕਰਨ।
-
ਪੜ੍ਹਾਈ ਵੀ ਜਾਂਦੇ ਰਹੇ ਆ ਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦਾ ਵੀ
-
ਉਹ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਆ।
-
ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜਿਹੜਾ ਸੀ,
-
ਉਹ ਲੜਕਾ ਸਾਡਾ ਬੜਾ ਕਮਾਊ ਸੀ।
-
ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ,
-
ਪੜ੍ਹਾਈ ਵੀ ਕਰਦਾ ਸੀ,
-
ਕੰਮ ਵੀ ਕਰਦਾ ਸੀ।
-
ਪੂਰੀ ਉਹ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਹੱਥ ਪਲੱਥੀ ਪਵਾ ਕੇ
-
ਸਾਨੂੰ ਭੋਜਨ-ਪਾਣੀ ਛਕਾਉਂਦਾ ਸੀ,
-
ਜਵਾਨ ਅਸੀਂ ਕਰਲੇ, ਤਕੜੇ ਹੋਗੇ ਸੀ।
-
ਕੁਝ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਜਿਹਦੇ ਵਿੱਚ
-
ਖਾੜਕੂ ਲਹਿਰ ਤੁਰ ਪਈ।
-
ਖਾੜਕੂ ਜਿਹੜੇ ਸਾਡੇ
-
ਮੋਟਰ ਦੇ ਲਾਗੋਂ ਦੀ ਰੋਜ਼ ਲੰਘਦੇ ਸੀ।
-
ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਮੁਖਬਰਾਂ ਨੇ ਸਾਡੇ ਤੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ,
-
ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਖਾੜਕੂ ਆਉਂਦੇ ਆ।
-
ਖਾੜਕੂ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਆਉਂਦੇ ਨਹੀਂ ਸੀ,
-
ਲਾਗੋਂ ਦੀ ਲੰਘਦੇ ਸੀ।
-
ਕਮਾਦ, ਕਮਾਦਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਲੁਕਦੇ ਸੀ, ਲੰਘਦੇ ਸੀ ਰੋਜ਼।
-
ਸਾਡੇ ਉੱਤੇ ਖਾੜਕੂਆਂ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਤਾ,
-
ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਕੋਲ ਖਾੜਕੂ ਆਉਂਦੇ ਆ।
-
ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਬਾਹਰੋਂ ਤੁਰਿਆ ਆਉਂਦਾ ਸੀ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ,
-
ਜਿਸ ਦਿਨ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਇਹ ਸਰਕਾਰ,
-
ਪੁਲਿਸ ਗਈ ਆ।
-
ਗਈ ਆ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਮਿਲਿਆ ਤੇ
-
ਮੈਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਤੇਰਾ ਘਰ ਕਿੱਥੇ ਆ?
-
ਮਹਿੰਗਾ ਥਾਣੇਦਾਰ
-
ਤੇਰੇ ਲੀੜੇ ਬੜੇ ਭਿੱਜੇ ਆ,
-
ਤੂੰ ਤੇ ਖਾੜਕੂਆਂ 'ਚੋਂ ਆਇਆ।
-
ਮੈਂ ਕਿਹਾ, ਮੈਂ ਤਾਂ ਖਾੜਕੂ ਵੇਖਿਆ ਨੀ ਹਜੇ ਤੱਕ ਕੋਈ।
-
ਆਖੇ, ਤੇਰਾ ਘਰ ਕਿੱਥੇ ਆ? ਚੱਲ ਘਰ ਵਿਖਾ।
-
ਜਦ ਮੈਂ ਘਰ ਗਿਆ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਆਖਣ ਲੱਗਾ ਵੀ,
-
ਤੇਰੇ ਮੁੰਡੇ ਕਿੱਥੇ ਆ?
-
ਮੈਂ ਆਖਿਆ ਉਹ ਆਪਣੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਣਗੇ।
-
ਬਾਹਰ ਪੱਠੇ ਪਾਉਂਦੇ ਹੋਣਗੇ, ਕੋਈ ਪੜਨ ਗਏ ਆ।
-
ਚੱਲ ਗਿਆ
-
ਦੂਸਰਾ ਦਿਨ ਹੋਇਆ ਤੇ ਉਹ ਘਰ ਆ ਗਿਆ।
-
ਬੰਦੇ ਕਿੱਥੇ ਆ ਤੇਰੇ।
-
ਮੈਂ ਆਖਿਆ, ਉਹ ਤੇ ਪੜ੍ਹਨ ਗਏ ਆ ਸਕੂਲ।
-
ਰਾਤ ਦੇ ਇੱਕ ਵਜੇ ਆਏ ਆ।
-
ਆਖੇ, ਪੇਸ਼ ਕਰਵਾ ਬੰਦੇ।
-
ਚੱਲ ਤੂੰ ਚੱਲ।
-
ਮੈਂ ਆਖਿਆ, ਵੀ ਚਲੋ ਮੈਂ ਚੱਲਦਾ,
-
ਬੰਦਿਆਂ ਦਾ ਤੇ ਪਤਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ।
-
ਮੈਨੂੰ ਲੈ ਚੱਲੋ ਜਿੱਥੇ ਖੜਨਾ
-
ਆਖੇ, ਤੁਸੀਂ ਖਾੜਕੂਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦੇ ਛਕਾਉਂਦੇ ਹੋ।
-
ਮੈਂ ਕਿਹਾ, ਵੀ ਅਸੀਂ ਤੇ ਆਪਣੀ ਰੋਟੀ,
-
ਸਾਡੇ ਕੋਲੋਂ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ,
-
ਤੇ ਖਾੜਕੂਆਂ ਨੂੰ ਕਿੱਥੋਂ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦੇ ਛਕਾਉਣੇ ਆ।
-
ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਖਾੜਕੂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦੇ ਨਹੀਂ ਛਕਾਏ।
-
ਵਾਪਸ ਚੱਲ ਗਿਆ।
-
ਰਾਤ ਫਿਰ ਮੁੜ ਕੇ ਆ ਗਿਆ।
-
ਉਸ ਦਿਨ ਰਾਤ ਆਇਆ ਤੇ
-
ਜਿਹੜਾ ਸਾਡਾ ਮੁੰਡਾ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਸੀ,
-
ਉਹਨੂੰ ਅਸੀਂ ਅੱਗੇ-ਪਿੱਛੇ ਕਰਤਾ।
-
ਅਮਰਜੀਤ ਨੂੰ ਤੇ ਸਤਨਾਮ ਨੂੰ ਮੈਂ ਇੱਥੇ ਘਰ ਰੱਖ ਲਿਆ।
-
ਘਰ ਰੱਖ ਲਿਆ ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਆ ਗਈ।
-
ਪੁਲਿਸ ਆਣ ਕੇ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਾਡਾ ਬੂਹਾ ਬੰਦ ਸੀ,
-
ਬਾਹਰ ਗਲੀ ਲੰਮੀ ਸੀ,
-
ਅਸੀਂ ਬੂਹਾ ਬਾਹਰੋਂ ਬੰਦ ਕੀਤਾ ਸੀ।
-
ਕੰਧ ਛੋਟੀ-ਛੋਟੀ ਸੀ।
-
ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਕੰਧ ਦੇ ਉੱਤੋਂ ਦੀ ਲੰਘ ਆਈ ਅੰਦਰ।
-
ਅਸੀਂ ਦੋਵੇਂ ਜੀਅ ਅੰਦਰ, ਮੈਂ ਤੇ ਮੇਰੇ ਘਰ ਵਾਲੀ,
-
ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹ ਬੱਚੇ ਦੋਵੇਂ ਅੰਦਰ।
-
ਸਾਨੂੰ ਆਖਣ ਲੱਗੇ, ਬਾਹਰ ਨਿਕਲੋ, ਅਸੀਂ ਬੂਹਾ ਨਾ ਖੋਲ੍ਹੀਏ।
-
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਧੱਕੇ ਮਾਰ ਕੇ ਬੂਹਾ ਤੋੜਤਾ।
-
ਸਾਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਲਿਆ।
-
ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਕੇ ਆਖਣ ਲੱਗੇ,
-
ਇਹਨੂੰ ਗੋਲੀ ਮਾਰੋ ਬੁੱਢੇ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ,
-
ਇਹ ਝੂਠ ਬੜਾ ਮਾਰਦਾ,
-
ਉਹ ਸਭ ਖਾੜਕੂ ਆਉਂਦੇ ਆ।
-
ਸਾਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਗਏ।
-
ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਆਖਦੇ,
-
ਤੁਸੀਂ ਜਿਹੜਾ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਆ,
-
ਉਹਨੂੰ ਵੀ ਸਾਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਾਓ ਹੁਣੇ।
-
ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਉਹਨੂੰ ਉੱਥੇ ਲੈ ਗਏ, ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕੋਲ।
-
ਫਿਰ ਉਹਨਾਂ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਾਬੂ ਕਰ ਲਿਆ।
-
ਫਿਰ ਕਾਬੂ ਕਰ ਲਿਆ, ਫਿਰ ਉਹ ਥਾਣੇ ਲੈ ਗਏ।
-
ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫੜਕੇ ਕੇਸਾਂ ਤੋਂ ਘਰ ਲਿਆਏ।
-
ਅਸੀਂ ਦੋਨੋ ਭਰਾ, ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਤੇ ਮੈਂ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ,
-
ਸੁੱਤੇ ਪਏ ਸੀ।
-
ਸਾਨੂੰ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਫੜ ਲਿਆ।
-
ਤਿੰਨਾਂ ਭਰਾਵਾਂ ਦੇ ਕੇਸ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਦੇ ਨਾਲ,
-
ਗੱਡੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਲਿਆ।
-
ਲੱਤਾਂ ਸਾਡੀਆਂ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ,
-
ਬਾਹਾਂ ਪਿੱਛੇ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ।
-
ਤੇ ਕੇਸ ਜਿਹੜੇ ਸੀ,
-
ਉਹ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿੱਤੇ ਗਏ।
-
ਇੱਥੋਂ ਸਾਨੂੰ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੁੱਲ ਪੈਂਦਾ
-
ਨਹਿਰ ਦੇ ਉੱਤੇ, ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸਾਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ।
-
ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਗੱਡੀ ਦੇ ਵਿੱਚੋਂ ਤੇ
-
ਸਾਡੀ ਮਾਰ-ਕੁਟਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਉਹਨਾਂ ਨੇ।
-
ਮਾਰ-ਕੁਟਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਉਪਰੰਤ,
-
ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਥਾਣੇ ਲੈ ਗਏ।
-
ਸਾਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਭੁੱਖਿਆਂ ਰੱਖਿਆ,
-
ਨਾ ਕੋਈ ਰੋਟੀ ਨਾ ਕੋਈ ਪਾਣੀ ਦਿੱਤਾ ਉਹਨਾਂ ਨੇ।
-
ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲੇ ਦਾਰੂ ਪੀ ਕੇ,
-
ਇਕੱਲੇ-ਇਕੱਲੇ ਨੂੰ ਜਾਕੇ ਕਮਰੇ ਦੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਸੀ
-
ਤੇ ਕੁੱਟਦੇ-ਮਾਰਦੇ ਸੀ।
-
ਪਹਿਲਾਂ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਫੜਿਆ ਉਹਨਾਂ ਨੇ।
-
ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਕੋਲੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪੁੱਛ-ਗਿੱਛ ਕੀਤੀ।
-
ਪੁੱਛ-ਗਿੱਛ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕੋਈ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਗੱਲ
-
ਨਹੀਂ ਉਹਦੇ ਕੋਲੋਂ ਬਰਾਮਦ ਹੋਈ ਕਿ
-
ਜਿਹੜੀ ਖਾੜਕੂਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਹੋਵੇ,
-
ਜਾਂ ਕੋਈ ਉਹਦੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਸਮਾਨ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਹੋਵੇ।
-
ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਜਿਹੜਾ ਪੁੱਠਾ ਟੰਗ ਦਿੱਤਾ,
-
ਲੱਤਾਂ ਉੱਪਰ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ,
-
ਸਿਰ ਥੱਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਤਸੀਹੇ ਦੇਣ ਲੱਗੇ।
-
ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਚਾਰ ਘੰਟੇ ਦੇ ਬਾਅਦ,
-
ਸਾਨੂੰ ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਲੈ ਗਏ
-
ਮੇਰੇ ਲਾਗੋ, ਕਮਰੇ ਦੇ ਵਿੱਚੋਂ।
-
ਉਹਨੂੰ ਬੜਾ ਮਾਰਿਆ,
-
ਉਹਨਾ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀਤਾ ਉਹਨਾਂ ਨੇ, ਪੁਲਿਸ ਵਾਲੇ ਨੇ।
-
ਤੇ ਬਕਾਉਂਦੇ ਰਹੇ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲੋਂ ਖਾੜਕੂ ਆਉਂਦੇ ਆ,
-
ਦੱਸੋ ਸਾਨੂੰ ਕਿਹੜੇ ਆਉਂਦੇ ਆ।
-
ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੇਰੀ ਵਾਰੀ ਆ ਗਈ,
-
ਮੈਂ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ।
-
ਮੇਰੀ ਵਾਰੀ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੈਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਬੜੀ
-
ਮਾਰ-ਕੁਟਾਈ ਕੀਤੀ ਤੇ ਚੱਡੇ-ਚੂਡੇ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪਾੜੇ।
-
ਤੇ ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਫਿਰ ਦੁਬਾਰਾ ਲੈ ਗਏ ਰਾਤ ਦੇ ਵੇਲੇ
-
ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਲੱਤਾਂ-ਬਾਹਾਂ ਤੋੜੀਆਂ।
-
ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫਿਰ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਸਾਨੂੰ
-
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਥਾਣੇ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ।
-
ਰਾਤ ਦੇ 12-1 ਵਜੇ ਦੇ ਸ਼ਮੇ
-
ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਪੰਚਾਇਤ ਜਿਹੜੀ ਆ
-
ਸਰਦਾਰ ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਪੰਚ
-
ਮੈਂਬਰ ਸਰਦਾਰ ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ
-
ਤੇ ਕਈ ਪਿੰਡ ਦੇ ਹੋਰ ਮੋਤਬਰ ਆਗੂ ਜਿਹੜੇ ਸੀ
-
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਜਾਕੇ ਛੁਡਾ ਲਿਆ।
-
ਮੈਨੂੰ ਤੰਗ ਬਹੁਤ ਕਰਦੇ ਰਹੇ।
-
ਮਹਿੰਗਾ ਥਾਣੇਦਾਰ,
-
ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੋਰ ਪੁਲਿਸ, ਬਹੁਤ ਆਉਂਦੀ ਰਹੀ।
-
ਮੈਂ ਹੱਥ ਜੋੜਨੇ, ਪੈਸਾ ਬਹੁਤ ਦੇ-ਦੇ ਕੇ
-
ਮੈਂ ਛੁਡਾਉਂਦੀ ਰਹੀ ਮੇਰੇ ਪੁੱਤ ਨੂੰ।
-
ਫਿਰ ਚਾਰ ਵਾਰ ਮੈਂ ਛੁਡਾਇਆ, ਚਾਰ ਵਾਰ ਫਿਰ ਲੈ ਗਏ।
-
ਇੱਕ ਵਾਰ ਬਟਾਲੇ ਖੜਿਆ।
-
ਬਟਾਲੇ ਖੜ ਕੇ ਉੱਥੇ ਬੰਦ ਵਾ ਕਮਰਾ, ਉੱਥੇ ਵਾੜਿਆ ।
-
ਫਿਰ ਉੱਥੋਂ ਅਸੀਂ ਬਾਵਾ ਤਕੜੇ ਤਕੜੇ ਬੰਦੇ,
-
ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਛੁਡਾ ਕੇ ਲਿਆਂਦਾ।
-
ਪੈਸਾ ਦੇ ਕੇ ਫਿਰ ਛੁਡਾਇਆ।
-
ਮਾਰ ਦੇਣ ਲੱਗੇ ਸੀ ਉੱਥੇ ਵੀ।
-
ਅੰਦਰ ਕਮਰਾ ਵਾ, ਬੰਦ ਵਾ ਉਹ।
-
ਮੁੜ ਕੇ ਛੁਡਾ ਕੇ ਲਿਆਂਦਾ ਉੱਥੋਂ ਵੀ।
-
ਉੱਥੋਂ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਦੇ ਕੇ ਤੇ ਫਿਰ ਛੁਡਾਇਆ।
-
ਫਿਰ ਮੈਂ ਇੱਥੇ ਆਈ।
-
ਉੱਥੇ ਮੇਰਾ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਸੀ, ਮਿੰਨਤਾਂ ਬਹੁਤ ਕੀਤੀਆਂ।
-
ਕਰ-ਕਰ ਕੇ ਮਿੰਨਤਾਂ, ਛੁਡਾਉਂਦੇ ਰਹੇ।
-
ਫਿਰ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਪੈਲੀ ਉਹ ਮੈਂ ਵੇਚ ਕੇ,
-
ਉਹ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਫਿਰ ਛੁਡਾਇਆ।
-
ਫਿਰ ਲੈ ਗਏ।
-
ਫਿਰ ਸਾਨੂੰ ਰਾਤ ਗੋਲੀ ਲੱਗੇ ਖਲ੍ਹਿਆਰ ਕੇ ਮਾਰਨ,
-
ਵੀ ਮੁੰਡਾ ਕਿੱਥੇ ਘੁਲਾਇਆ
-
ਮੈ ਮੁੰਡਾ ਟਾਂਡੇ ਘੁਲਾਇਆ ਸੀਗਾ,
-
ਕਿਸੇ ਬੁੱਢੀ ਦੇ ਕੋਲ, ਰਾਤ ਕੱਟਣ ਨੂੰ,
-
ਇੱਥੇ ਦੋ ਰਾਤਾਂ ਮੇਰੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਰਹਿਣ ਦਿਓ।
-
ਉੱਥੇ ਘੁਲਾਇਆ ਟਾਂਡੇ।
-
ਤੇ ਉੱਥੋਂ ਫਿਰ ਸਾਨੂੰ ਤੰਗ ਕਰਕੇ,
-
ਫਿਰ ਸਾਨੂੰ ਗੱਡੀ 'ਚ ਪਾ ਕੇ ਲੈ ਗਏ ਉੱਥੇ।
-
ਟਾਂਡਿਓਂ ਫਿਰ ਮੁੰਡੇ ਨੂੰ ਬਹਾਕੇ ਲਿਆਂਦਾ ਅਸੀਂ।
-
ਸਾਨੂੰ ਆਖਦੇ ਸੀ, ਤੈਨੂੰ ਅੰਦਰੋਂ ਛੱਡਣਾ ਨਹੀਂ
-
ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਮੁੰਡਾ ਪੇਸ਼ ਨਾ ਕਰੇਂਗੀ।
-
ਪੇਸ਼ ਨਾ ਕਰੇਂਗੀ, ਛੱਡਣਾ ਨਹੀਂ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ।
-
ਫੇਰ ਸਾਨੂੰ ਕੰਢ ਉੱਤੋਂ ਦੀ ਗੋਲੀਆਂ ਮਾਰਨ ਲੱਗੇ,
-
ਸਾਨੂੰ ਖਲ੍ਹਿਆਰ ਕੇ ਚੋਂ ਮਾਵਾਂ ਪੁੱਤਾਂ ਨੂੰ।
-
ਮੈਂ ਵਿਚਕਾਰ ਖਲੋ ਗਈ,
-
ਵੀ ਮਾਰ ਦਿਓ, ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਮਾਰ ਦਿਓ
-
ਜੇ ਮੇਰੇ ਬੱਚੇ ਮਾਰਦੇ ਨੇ ਤੇ ਮੈਂ ਕੀ ਕਰਨਾ ਇੱਥੇ।
-
ਮੈ ਕੀ ਕਰਨਾ, ਮੇਰਾ ਕੀ ਕੰਮ ਆ ਏਥੇ
-
ਮੈਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿਓ ਨਾਲ ਹੀ।
-
ਫੇਰ ਮੈਂ ਉੱਥੋਂ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਖਿਆ ਪੇਸ਼ ਕਰ।
-
ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਉੱਥੋਂ ਮੁੰਡਾ ਲਿਆ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।
-
ਅਸੀਂ ਆਖਿਆ, ਮਾਰਿਓ ਨਾ।
-
ਹੱਥ ਜੋੜੇ ਆ, ਵੀ ਮਾਰਿਓ ਨਾ ਮੇਰੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ।
-
ਤੁਸੀਂ ਪੈਸਾ ਜਿੰਨਾ ਲੈਣਾ, ਲਓ, ਮਾਰਿਓ ਨਾ।
-
ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਮੇਰੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹਾਲਤ ਮੰਦੀ ਕਰਕੇ,
-
ਪੁੱਠਾ ਲਟਕਾ-ਲਟਕਾ ਕੇ, ਤਸੀਹੇ ਬੜੇ ਦਿੱਤੇ।
-
ਰੋਟੀ ਦੇ ਕੇ ਗਏ, ਰੋਟੀ ਲੰਘਣ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਾੜੀ
-
ਗਾੜੀ ਰੋਟੀ ਨੀ ਸਾਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਦਿੱਤੀ
-
ਮੈ ਲਿਖ ਕੇ ਗਈ ਆ ਚਲ ਤੂੰ ਵੀ ਅੰਦਰ।
-
ਫੇਰ ਇਹ ਜਿਹੜਾ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਸੀਗਾ,
-
ਇਹਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪੁੱਠਾ ਕਰਕੇ ਲਟਕਾਇਆ ਤਾਹਾ,
-
ਲੱਤਾਂ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ।
-
ਇੱਕ ਮੁਨਸ਼ੀ ਜਿਹੜਾ ਸੀ, ਉਹ ਚੰਗਾ ਸੀ ਥਾਣੇ ਵਿੱਚ,
-
ਉਹਨੇ ਮੈਨੂੰ ਅਗਾਂਹ ਲੰਘਾਤਾ।
-
ਪੁਲਿਸ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੋਈ ਵੀ ਉੱਥੇ ਅੰਦਰ ਹੋਰ
-
ਅਗਾਂਹ ਲੰਘਾਇਆ, ਤਾਂ ਆਂਦਾ ਵੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਲਾ।
-
ਉਸ ਵੇਲੇ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ,
-
ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਮਾਰ ਦੇਣਾ ਵਾ,
-
ਇਹਨਾਂ ਛੱਡਣਾ ਨਹੀਂ।
-
ਦਿਨ ਚੜ੍ਹਿਆ ਤੇ ਇੱਥੇ ਆ ਗਿਆ ਮਹਿੰਗਾ ਥਾਣੇਦਾਰ,
-
ਬਈ ਤੁਹਾਡਾ ਬੰਦਾ ਉੱਥੇ ਲੈ ਆਓ ਆਪਣਾ
-
ਆਜੋ ਚੱਲੀਏ।
-
ਮੈਂ ਪੰਚਾਇਤ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਇੱਕ-ਦੋ ਬੰਦੇ ਲਏ ਨਾਲ।
-
ਅਸੀਂ ਜਾ ਕੇ ਆਖਿਆ, ਵੀ ਕਿੱਥੇ ਆ?
-
ਆਂਦਾ ਉਹ ਵੀ
-
ਅਸੀਂ ਵੇਖਿਆ ਤੇ ਮਰਿਆ ਅੰਦਰ
-
ਆਂਦਾ, ਜੇ ਚੁੱਕਣਾ ਤੇ ਚੁੱਕ ਲਓ,
-
ਜੇ ਨਹੀਂ ਚੁੱਕਣਾ ਤੇ ਅਸੀਂ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ,
-
ਅਸੀਂ ਦਰਿਆ 'ਚ ਲੱਗੇ ਪਾਉਣ।
-
ਸਰਦਾਰ ਮਹਿੰਗਾ ਸਿੰਘ ਜਿਹੜਾ ਐਸ.ਐਚ.ਓ. ਥਾਣੇਦਾਰ ਸੀ,
-
ਉਹਨਾ ਨੇ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪਿੰਡ ਦੇ
-
ਚਾਰ-ਚੁਫੇਰੇ ਪੁਲਿਸ ਲਾ ਦਿੱਤੀ ਹੋਈ।
-
ਧਮਕੀ ਮਾਰੀ ਘਰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿ ਜੇ ਤੁਸੀਂ
-
ਕੋਈ ਅਦਾਲਤੀ ਕੇਸ ਕਰਦੇ ਆਂ,
-
ਜਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕੋਈ ਕਾਰਵਾਈ ਸਾਡੇ ਬਰਖਿਲਾਫ ਕਰੋਗੇ,
-
ਤੇ ਅਸੀਂ ਜਿਹੜੇ ਦੂਸਰੇ ਤੁਹਾਡੇ ਲੜਕੇ ਆ,
-
ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ,
-
ਇਹਨਾਂ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਮੁਕਾਬਲਾ ਬਣਾ ਕੇ
-
ਤੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਏਗਾ, ਦਰਿਆ ਉੱਤੇ ਖੜ੍ਹ ਕੇ।
-
ਜੋ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਸਰਦਾਰ ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ,
-
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਮੇਰਾ ਇੱਕ ਤੇ ਲੜਕਾ
-
ਜਿਹੜਾ ਗੁਜ਼ਰ ਚੁੱਕਾ, ਜੋ ਕਿ ਘਰ ਦਾ ਮੋਢੀ ਸੀ,
-
ਸਾਰਾ ਕੰਮ-ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸੀ।
-
ਘਰ ਦਾ ਜੋ ਵੀ ਕੁਝ ਕਰਨ ਵਾਲਾ,
-
ਪੜ੍ਹਿਆ ਲਿਖਿਆ ਸੀ , ਗੁਰਬਾਣੀ ਪੜਦਾ ਸੀ
-
ਤੇ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦਾ ਸੀ, ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਸੇਵਾ ਕਰਦਾ ਸੀ।
-
ਉਹਨਾਂ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਜੇ ਦੋ ਲੜਕੇ ਜਿਹੜੇ ਆ,
-
ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ,
-
ਤੇ ਘਰ ਦਾ ਜਿਹੜਾ ਵਾ, ਮਤਲਬ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ।
-
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਰਦਾਰ ਮਹਿੰਗਾ ਸਿੰਘ ਦੀ
-
ਧਮਕੀ ਦੇ ਨਾਲ ਡਰਦਿਆਂ ਹੀ,
-
ਮਤਲਬ, ਕੋਈ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ।
-
ਹੁਣ ਸਰਦਾਰ ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ ਦਾ ਲੜਕਾ ਜਿਹੜਾ,
-
ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਗੁਜ਼ਰ ਗਿਆ
-
ਤੇ ਮੈਂ, ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸੀ।
-
ਮੈ ਇਕੱਲਾ ਇੱਥੇ ਘਰ ਦੇ ਵਿੱਚੋ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਲੜਕਾ
-
ਜੋ ਸਰਦਾਰ ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਸੀ,
-
ਉਹ ਕੁਝ ਦੇਰ ਤੱਕ ਮੰਜੀ ਦੇ ਉੱਤੇ ਪਿਆ ਰਿਹਾ।
-
ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਲੱਤਾਂ-ਬਾਹਾਂ ਜਿਹੜੀਆਂ ਸੀ,
-
ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਰਦੀਆਂ,
-
ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਮਾਰਿਆ ਇੰਨਾ ਸੀ,
-
ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਚੱਡੇ ਪਾੜੇ ਸੀ।
-
ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜਿਹੜਾ ਸਰੀਰ ਸੀ ਕੰਮ ਕਰਨੋ ਹੱਟ ਗਿਆ,
-
ਕਿਉਂਕਿ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਤਸੀਹੇ ਸੀ ਉਹ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਸੀ।
-
ਉਹ ਤਸੀਹਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਵੀ
-
ਕੁਝ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਡੈੱਥ ਹੋ ਗਈ,
-
ਸਰਦਾਰ ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਦੀ।
-
ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਦੋ ਲੜਕੇ ਸੀ, ਇੱਕ ਲੜਕੀ ਸੀ।
-
ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮਤਲਬ ਵਜ੍ਹਾ ਦੇ ਕਰਕੇ
-
ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਡੈਥ ਹੋ ਗਈ।
-
ਲੜਕੇ ਵੀ ਜਿਹੜੇ ਆ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦਾ
-
ਦੁੱਖ ਨਾ ਸਹਾਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਹ ਵੀ ਗੁਜ਼ਰ ਗਏ।
-
ਪੋਤੇ ਸੀ ਦੋ ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਦੇ।
-
ਇੱਕ ਦਿਨ ਤੇ ਰੋਂਦਾ ਪਿਆ ਸੀ,
-
ਵੀ ਮੈਂ ਹੁਣ ਕੀ ਕਰੂੰਗਾ
-
ਮੈਂ ਕਿੱਥੋਂ ਲਿਆ ਕੇ ਕਮਾਈ ਖਵਾਊਂ
-
ਉਹ ਮਰ ਗਿਆ, ਉਹ ਵੀ ਤਿੰਨ ਕੁ ਮਹੀਨੇ ਪਿਓ ਦੇ ਮਗਰੋਂ।
-
ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਛੋਟਾ, ਬੁਖਾਰ ਉਹਨੂੰ ਚੜ੍ਹਿਆ।
-
ਬੁਖਾਰ ਚੜ੍ਹਿਆ ਤੇ ਬੜਾ ਉਹ ਤਰਲੇ ਲਵੇ,
-
ਮੈਨੂੰ ਬੀਬੀ ਬਚਾ ਲਓ, ਮੈਨੂੰ ਬਚਾ ਲਓ।
-
ਅਸੀਂ ਲੈ ਕੇ ਗਏ ਬਿਆਸ।
-
ਰਾਹ 'ਚ ਗੱਡੀ, ਮੀਂਹ ਵਧਿਆ ਸੀ, ਗੱਡੀ ਰੁਕ ਗਈ,
-
ਗੱਡੀ ਖੁੱਭ ਗਈ ਸੀ, ਗੱਡੀ ਨਿਕਲੀ ਨਾ ਛੇਤੀ।
-
ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਇੱਥੇ ਲੈ ਕੇ ਚੱਲੇ ਘੁਮਾਣੀ ਲੈ ਕੇ ਆਏ,
-
ਉੱਥੇ ਸੜਕ ਤੇ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ।
-
ਡਾਕਟਰ ਵੇਖਣ ਡਿਆ ਪਿਆ ਅੱਖਾਂ
-
ਵੇਖਦਿਆਂ-ਵੇਖਦਿਆਂ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ।
-
ਹੁਣ ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਦੀ ਲੜਕੀ ਜਿਹੜੀ ਆ,
-
ਇੱਕ ਸਾਡੇ ਕੋਲ, ਰਮਨਦੀਪ ਕੌਰ।
-
ਜੋ ਕਿ ਉਹਦੀ ਮਾਤਾ, ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਦੀ ਵਾਈਫ,
-
ਬੀਬੀ ਕਵਲਜੀਤ ਕੌਰ,
-
ਸਰਦਾਰ ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ, ਮਾਤਾ ਚਰਨ ਕੌਰ,
-
ਜੋ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਰਹਿ ਰਹੇ ਨੇ,
-
ਆਪਣਾ ਗੁਜ਼ਰ-ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਨੇ, ਬਹੁਤ ਤੰਗੀ ਦੇ ਨਾਲ।
-
ਲੜਕੀ ਜਿਹੜੀ ਸਾਡੀ ਰਮਨਦੀਪ ਕੌਰ,
-
ਉਹ ਸਕੂਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਦੀ ਆ।
-
ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਵੀ ਬਹੁਤ ਹਾਲਤ ਜਿਹੜੀ ਨਾਜ਼ੁਕ ਆ,
-
ਖਰਚੇ ਪੱਖੋਂ।
-
ਕੁਝ ਘਰ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿਸਥੀ ਕਾਰਨ,
-
ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪੂਰਾ
-
ਕੋਈ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਸਾਥ ਨਹੀਂ ਕੋਈ ਵੀ ਦੇ ਰਿਹਾ।
-
ਮੈਂ, ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਆਪਣਾ,
-
ਮੇਰੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ ਹਨ, ਮੇਰੀ ਵਾਈਫ ਆ,
-
ਤੇ ਮੇਰਾ ਆਪਣਾ ਮਸੀ ਘਰ ਦਾ ਗੁਜ਼ਰ-ਗੁਜ਼ਾਰਾ
-
ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਵਾ।
-
ਮੈਂ ਮਿਸਤਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ,
-
ਤੇ ਆਪਣਾ ਘਰਦਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਥੋੜ੍ਹਾ ਸਹਿਯੋਗ ਦਈਦਾ,
-
ਜਿੰਨਾ ਵੀ ਹੋ ਸਕੇ, ਪਰ ਪੂਰਾ ਸਹਿਯੋਗ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ।
-
ਏਸੇ ਕਰਕੇ ਜੋ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਾਡੇ ਨਾਲ
-
ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ ਆ ਉਹ ਦੁਖਦਾਇਕ ਆ,
-
ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਕਮਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਜਿਹੜੇ ਆਦਮੀ ਸੀ,
-
ਉਹ ਚਲੇ ਗਏ ਹਨ।
-
ਤੇ ਫਿਰ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ, ਹੁਣ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵਾ
-
ਸਾਡਾ ਲੜਕਾ ਇੱਕ ਵਾ।
-
ਇਹਦੇ ਤੇ ਕੋਈ-ਕੋਈ ਗੱਲ, ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾ ਦਿੰਦਾ
-
ਕੋਈ ਕੋਈ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾ ਦਿੰਦਾ,
-
ਝੂਠੇ-ਮੂਠੇ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਇਲਜ਼ਾਮ ਦੇ ਕੇ,
-
ਤੇ ਫਿਰ ਇਹਨੂੰ ਅਸੀਂ ਵੀ ਘਰ ਨਹੀਂ ਟਿਕਣ ਦਿੰਦੇ ਇਸ ਸ਼ਮੇ।
-
ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਆਹ ਹਾਲਤ ਹੋਈ ਆ।
-
ਇਸ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਇੱਦਾਂ ਕੀਤੀ ਆ।
-
ਸਾਡੀ ਵਾਹ-ਪੇਸ਼ ਕੋਈ ਨੀ ਚੱਲਦੀ, ਅਸੀਂ ਬੁੱਢੇ ਆਂ ਦੋਵੇਂ ਜੀਅ।
-
ਮੇਰੀ 90 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਹੋ ਗਈ ਆ।
-
ਤੇ ਬੁੱਢੀ ਦੀ ਵੀ ਉਮਰ ਵਾਹਵਾ ਹੋਈ ਆ, ਤੁਰਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ਸਾਥੋਂ।
-
ਸਾਨੂੰ ਰਾਸ਼ਨ-ਪਾਣੀ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਰਿਹਾ।
-
ਸਾਡੀ ਇੰਨੀ ਹਾਲਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਆ।
-
ਹੁਣ ਸਾਡਾ ਸਰਕਾਰ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਸੋਚੇ ਇਹਦੇ ਬਾਰੇ,
-
ਬਈ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦਾ-ਪਾਣੀ ਕਿੱਦਾਂ ਅਸੀਂ ਛਕਾਉਣਾ,
-
ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਤੀਤ ਹੋ ਜਾਣੀ ਆ।
-
ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਚਾਰ ਦਿਨ ਨੂੰ ਆ, ਕੇ ਦਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਆ,
-
ਕੇ ਮਹੀਨਾ ਵਾ, ਕੇ ਕੱਲ੍ਹ ਹੀ ਪੂਰੇ ਹੋ ਜਾਣਾ।
-
ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਏਸ ਵੇਲੇ ਕੋਈ ਆਸਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈਗਾ
-
ਪ੍ਰਸ਼ਾਦਾ ਛਕਣ ਦਾ।
-
ਤੇ ਹੁਣ ਇਹਨੂੰ ਵੀ ਧਮਕੀਆਂ ਮਾਰਦੇ ਲੋਕ,
-
ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਵੀ।
-
ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਉਹ ਹੁਣ ਦਿਲ ਜਿਹੜਾ,
-
ਮੇਰਾ ਝੱਲਿਆ ਨਹੀਂ ਦੁੱਖ ਜਾਂਦਾ।
-
ਹੁਣ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਝੱਲਣ ਜੋਗੀ ਰਹਿ ਗਈ।
-
ਬੜੇ ਦੁੱਖ ਮੈਂ ਝੱਲੇ ਆ।
-
ਹੁਣ ਮੈਂ ਬੜੀ ਦੁਖੀ ਹੋ ਗਈ ਆ।
-
ਹੁਣ ਮੇਰੀ ਹਾਲਤ ਮੰਦੀ ਆ।
-
ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰ ਕੀਤਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ।
-
ਨੌਜਵਾਨ ਸਿੱਖ ਮੁੰਡੇ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚੋਂ ਫੜ ਕੇ
-
ਘਰਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚੋਂ ਫੜ ਕੇ ਲਿਜਾਂਦੇ ਸੀ।
-
ਜਿੱਥੇ ਦਰਿਆ ਹੋਣਾ, ਉੱਥੇ ਖੜ੍ਹ ਕੇ ਇਹਨਾਂ ਮਾਰ ਦੇਣੇ,
-
ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਮਾਰ ਦੇਣੇ।
-
ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਨੌਜਵਾਨ ਲੜਕੀਆਂ
-
ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਬਦਸਲੂਕੀ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਕੀਤੀ,
-
ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ।
-
ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਘਰਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਜਾਣਾ,
-
ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਾਰ-ਕੁੱਟ ਕਰਨੀ, ਬਦਸਲੂਕੀ ਕਰਨੀ।
-
ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਣਾ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਖਾੜਕੂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
-
ਨੌਜਵਾਨ ਬੀਬੀਆਂ ਜਿਹੜੀਆਂ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ,
-
ਘਰਾਂ ਤੋਂ ਬੇਘਰ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ।
-
ਲੜਕੇ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਨਜਾਇਜ਼ ਖੜ ਕੇ
-
ਪੁਲਿਸ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਮਾਰੇ।
-
ਜਿਸ ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਖੱਟਾ ਪਰਨਾ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਹੋਣਾ,
-
ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦਾ, ਜਾਂ ਗੋਲ ਪਟਕਾ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਹੋਣਾ,
-
ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਫੜ ਲੈਣਾ,
-
ਉਹਦਾ ਖੜਕੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਬਣਾ ਦੇਣਾ, ਨਜਾਇਜ਼ ਕਰਨੀ ਆ
-
ਕਈ ਮੇਰੇ ਸਾਥੀ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਵੀ ਜਿਹੜੇ
-
ਮੇਰੇ ਨਾਲੋਂ ਹੀ ਸਕੂਲੋਂ ਫੜ ਕੇ,
-
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦਾ ਪਟਕਾ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਹੋਣਾ,
-
ਤੇ ਨਾਲੋਂ ਫੜ ਕੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ,
-
ਮੇਰੇ ਸਾਥੀ ਕਈ ਸਕੂਲ ਦੇ ਵਿੱਚੋਂ।
-
ਕਈ ਲੜਕੀਆਂ ਜਿਹੜੀਆਂ ਵਾ,
-
ਉਹ ਵੀ ਵਿਚਾਰੀਆਂ ਫੜ ਕੇ ਲੈ ਜਾਣੀਆਂ।
-
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਹਿਣਾ ਤੁਸੀਂ ਰੋਟੀ ਖਵਾਉਂਦੇ ਹੋ ਖਾੜਕੂਆਂ ਨੂੰ,
-
ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਅੱਤਵਾਦ ਆਉਂਦਾ, ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਫਲਾਣਾ-ਢਿਮਕਾ।
-
ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹਾਲਾਤ ਬਣੇ ਰਹੇ ਕਿ
-
ਜਿਹੜਾ ਸਾਡਾ ਪੰਜਾਬ ਇੱਕ ਸੋਨੇ ਦੀ ਚਿੜੀ ਸੀ,
-
ਉਹ ਸੋਨੇ ਦੀ ਚਿੜੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ,
-
ਅੱਜ ਪੰਜਾਬ ਜਿਹੜਾ ਵਾ, ਬਹੁਤ ਥੱਲੇ ਜਾ ਰਿਹਾ।
-
ਸਾਡੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮੰਦਭਾਗੀ ਗੱਲ ਵਾ
-
ਕਈ ਨੌਜਵਾਨ ਜਿਹੜੇ ਲੜਕੇ ਆ,
-
ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਫਿਰ ਰਹੇ ਆ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਨੌਕਰੀ ਨਹੀਂ,
-
ਆਪਣਾ ਪਾਠ ਕਰਕੇ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
-
ਅਜੇ ਵੀ ਪੁਲਿਸ ਜਿਹੜੀ ਆ,
-
ਕਈ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਤੰਗ ਕਰਦੀ ਆ ਨਜਾਇਜ਼।
-
ਕਈ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਲੜਕੇ ਜਿਹੜੇ ਆ,
-
ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਜਾਇਜ਼ ਤੰਗ ਕਰਕੇ
-
ਘਰੋਂ ਬੇਘਰ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਵਾ।
-
ਅਜੇ ਵੀ ਉਹ ਕਈ ਵਿਚਾਰੇ ਲੁਕਦੇ ਫਿਰਦੇ ਆ,
-
ਕੋਈ ਕਿਤੇ ਆ, ਕੋਈ ਕਿਤੇ ਆ।
-
ਤਾਂ ਪਰਿਵਾਰ ਵੀ ਕਈਆਂ ਦਾ ਜਿਹੜਾ ਵਾ,
-
ਖੇਰੂੰ-ਖੇਰੂੰ ਹੋ ਚੁੱਕਾ।
