Thần thoại Aztec về Thần Mặt Trời kì lạ nhất - Kay Almere Read

Xem bài giảng đầy đủ tại: https://ed.ted.com/lessons/the-aztec-myth-of-the-unlikeliest-sun-god-kay-almere-read

Nanahuatl, người yếu nhất trong số các vị thần Aztec, ốm yếu và đầy mụn nhọt, đã được chọn để tạo ra thế giới mới. Đã có bốn thế giới, được vận hành bởi Mặt Trời riêng và đều lần lượt bị phá hủy. Để tạo ra thế giới mới, một vị thần phải nhảy vào ngọn lửa lớn và trở thành Mặt trời thứ năm. Liệu Nanahuatl có hoàn tất sự hiến thân này? Cùng nghe Kay A. Read kể lại truyền thuyết về Mặt trời.

Bài giảng bởi Kay Almere Read, đạo diễn bởi Tomás Pichardo-Espaillat.

Nanahuatl, người yếu nhất
trong các vị thần Aztec,

ốm yếu và đầy mụn nhọt,

đã được chọn để tạo thế giới mới.

Đã có bốn thế giới,
được vận hành bởi "Mặt Trời" riêng

và đều lần lượt bị phá hủy:

đầu tiên bởi báo đốm, rồi bởi gió,

bởi mưa và lửa,
và bởi lũ lụt.

Để tạo ra Mặt trời thứ năm,

Thần Quetzalcoatl, "Vũ Xà thần"

đã đến địa phủ và mang về
xương người cổ xưa,

nuôi dưỡng chúng bằng máu của mình
để tạo ra sự sống mới.

Nhưng để chúng
có một thế giới để sinh sống,

một vị thần khác phải nhảy vào lửa lớn
và trở thành Mặt trời thứ năm.

Thần Lương thực và Thần Lửa
đã chọn Nanahuatl cho nhiệm vụ này,

trong khi Thần Mưa và Thần Bốn Phương

lại lựa chọn
Tecciztecatl giàu có và kiêu ngạo.

Đầu tiên, người được chọn phải hoàn thành
nghi thức nhịn ăn, tế máu trong bốn ngày.

Không có gì
ngoài gai xương rồng để lấy máu,

và những cành lãnh sam
để vẽ máu hiến tế,

Nanahuatl vẫn quyết gắng hết sức .

Trong khi đó, Tecciztecatl
phô trường sự giàu có,

dùng gai ngọc thạch lộng lẫy
và những nhánh cây

với lông chim seo ngũ sắc
để tế máu.

Đã bốn ngày trôi qua,
ngọn lửa vẫn đang gào thét dữ dội.

Bốn lần tiến gần đến ngọn lửa,

cả bốn lần Tecciztecatl kiêu ngạo
đều lùi bước trong sợ hãi.

Nanahuatl khiêm nhường
bước về phía trước.

Các vị thần khác vẽ anh trắng bệt như phấn
và gắn lông chim lên người anh.

Không chút do dự,
anh ném mình vào ngọn lửa.

Một con đại bàng cháy đen
sà qua ngọn lửa,

gắp lấy Nanahuatl
và mang anh lên trời.

Ở đó, Thần và Nữ thần Dinh Dưỡng
tắm rửa cho anh,

đặt anh vào ngai vàng bằng lông chim
và quấn một dải băng đỏ quanh đầu.

Thấy thế,
Tecciztecatl cũng nhảy vào lửa

và thứ còn sót lại từ anh ta
là đống tro nguội lạnh.

Một con báo nhảy vào hố lửa,
nhưng không thể đưa Tecciztecatl lên trời.

Khi Tecciztecatl chạm đến đường chân trời,
một nhóm nữ thần mặc vải rách cho anh.

Dù vậy, anh ta vẫn tỏa hào quang
sáng như Nanahuatl.

Nhưng vì anh ít can đảm
và nhiều kiêu ngạo hơn,

một trong những vị thần đã nhặt
một con thỏ, ném vào mặt anh ta,

làm mờ đi hào quang đó.

Nhưng thế giới thứ năm
vẫn chưa được hình thành.

Nanahuatl, Thần Mặt Trời,
chiếu sáng suốt bốn ngày

mà không di chuyển trên bầu trời
như những Thần Mặt Trời trước.

Trở về nhà, Teotihuacan,
các vị thần bắt đầu lo lắng.

Họ gửi Diều hâu Đen lên trời
hỏi xem có chuyện.

Nanahuatl đáp rằng vì hy sinh thân mình
để trở thành Thần Mặt Trời,

anh ấy giờ cần được nuôi dưỡng
bởi máu của các vị thần khác

để có thể di chuyển qua bầu trời.

Điên tiết vì lời đề nghị, Thần Bình Minh
giương cung, bắn tên vào Thần Mặt Trời.

Thần Mặt Trời bắn trả,

mũi tên lông chim đuôi seo
cắm vào mặt Thần Bình Minh,

biến anh thành sương giá.

Để không hành động hấp tấp,

các vị thần khác tụm lại
thảo luận xem phải làm gì.

Tất nhiên, không ai muốn
hy sinh thân mình,

nhưng cũng không ai muốn hành động
như Thần Bình Minh.

Hơn nữa, Nanahuatl đã làm hết bổn phận
để nuôi dưỡng Trái đất -

sao họ có thể
từ chối nuôi dưỡng anh?

Họ vẫn nhớ ngay cả
Tecciztecatl hèn nhát

cũng đã cố cạnh tranh tới cùng
với sự dũng cảm của Nanahuatl.

Cuối cùng, năm vị thần khác
đã đồng ý hy sinh bản thân.

Thần Chết đâm vào tim từng người một,
bằng một con dao Hắc Diện Thạch,

hiến thân xác của họ
cho Thần Mặt Trời mới.

Khi vị thần cuối cùng hy sinh,

Thần Quetzalcoatl thổi sự sống
vào đám tro tàn,

cuối cùng, Mặt trời
cũng bắt đầu chuyển động,

khai mở cho thời đại thứ năm.

Nghị lực của kẻ yếu ớt, mụn nhọt
đã truyền cảm hứng cho các vị thần khác,

mặt trời di chuyển
theo lộ trình hằng ngày

và mặt trăng với khuôn mặt thỏ
lần theo dấu chân nó.