Why you can't compare Covid-19 vaccines

Đây là vắc xin ngừa COVID-19 loại một liều
của Johnson & Johnson.

Vào đầu tháng 3, hơn 6,000 liều

được cho là đã chuyển đến
thành phố Detroit, Michigan

nhưng ngài thị trưởng đã nói:
"Không. Xin cảm ơn."

"Moderna và Pfizer mới là tốt nhất.

Và tôi sẽ làm mọi thứ có thể

để người dân thành phố Detroit
có được loại tốt nhất."

Ông ấy đề cập đến "độ hiệu quả" của vắc-xin.

Vắc-xin Pfizer/BioNTech và Moderna

có độ hiệu quả rất cao:

95% và 94%.

Nhưng còn Johnson & Johnson ?

Chỉ 66%.

Nếu chỉ nhìn vào mấy con số này,
bạn đương nhiên sẽ nghĩ rằng loại vắc-xin này

tệ hơn loại vắc-xin kia.

Nhưng nhận định này sai.

Những số liệu này có thể nói
còn chẳng phải là thước đo quan trọng nhất

về mức độ hiệu quả của
những loại vắc-xin này.

Để hiểu thước đo quan trọng nhất ấy là gì,

đầu tiên chúng ta phải hiểu
vắc-xin được cho là để làm gì

Độ hiệu quả của một loại vắc-xin được tính toán qua các cuộc thử nghiệm lâm sàng lớn

tức là khi nó được thử nghiệm
trên hàng chục nghìn người.

Những người này được chia làm 2 nhóm:

1 nửa được tiêm vắc-xin,
nửa còn lại dùng giả dược.

Sau đó, họ quay lại cuộc sống của minh,

dưới sự giám sát của các nhà khoa học
để xem họ có nhiễm Covid-19 không.

Ví dụ, trong giai đoạn thử nghiệm Pfizer/BioNtech
đã có 43,000 người tham gia.

Cuối giai đoạn này, 170 người đã nhiễm Covid-19.

Và cách những người này rơi vào từng nhóm này

quyết định hiệu quả của một loại vắc-xin.

Nếu con số 170 nói trên được chia đều

thì điều này có nghĩa là bạn cũng có khả năng nhiễm bệnh sau khi tiêm vắc-xin

như khi không tiên vắc-xin.

Khi đó, độ hiệu quả của vắc-xin là 0%.

Nếu tất cả 170 người kia nằm trong nhóm giả dược, và không một ai tiêm vắc-xin bị nhiễm bẹnh,

thì loại vắc-xin đó có độ hiệu quả là 100%.

Với cuộc thử nghiệm cụ thể này, có 162 người trong nhóm giả dược

và chỉ có 8 người trong nhóm vắc-xin.

Điều này có nghĩa là người được tiêm vắc-xin ít có khả năng nhiễm Covid-19 hơn. Chênh lệch là 95%.

Loại vắc-xin này có độ hiệu quả là 95%.

Giờ thì điều này không có nghĩa là cứ 100 người tiêm vắc xin thì sẽ có 5 người trong số này nhiễm bệnh.

Đúng phải là con số 95% đúng với cá nhân

tức là từng người đã được tiêm vắc-xin

ít có khả năng nhiễm bệnh hơn một người không được tiêm vắc xin. Chênh lệch này là 95%

mỗi lần cả hai tiếp xúc với Covid-19.

Độ hiệu quả của mỗi loại vắc-xin được tính toán theo cùng một cách.

Nhưng thử nghiệm của từng loại vắc-xin có thể được tiến hành trong những điều kiện rất khác nhau.

Do vậy, một trong những suy tính lớn nhất ở đây,

khi chúng ta nhìn vào những con số này,

là thời gian mà những cuộc thử nghiệm lâm sàng này được tiến hành.

Đây là con số ca nhiễm Covid-19 hàng ngày ở Mỹ kể từ khi bắt đầu đại dịch.

Cuộc thử nghiệm của Moderna được tiến hành hoàn toàn ở đây, tại nước Mỹ, vào mùa hè.

Cuộc thử nghiệm của Pfizer/BioNTech cũng chủ yếu tiến hành ở Mỹ

vào cùng một thời điểm.

Tuy nhiên, Johnson & Johnson thì thử nghiệm ở Mỹ vào lúc này,

khi đã có nhiều cơ hội hơn

cho những người tham gia tiếp xúc với sự lây nhiễm.

Và hầu hết cuộc thử nhiệm của họ được tiến hành ở những nước khác,

chủ yếu ở Nam Phi và Brazil.

Ở những nước này, không chỉ có số ca cao

mà bản thân loại virus cũng khác.

Các cuộc thử nghiệm được tiến hành khi những biến chủng của Covid-19 xuất hiện,

rồi trở thành loại lây nhiễm chiếm ưu thế
ở những quốc gia này;

những biến chủng mà có khả năng lây nhiễm cho người tham gia hơn.

Ở Châu Phi