< Return to Video

Imigracja i migracja w pozłacanym wieku | Okres 6: 1865-1898 | Historia USA AP | Khan Academy

  • 0:00 - 0:03
    Oto wykres pokazujący wzrost
    populacji
  • 0:03 - 0:07
    w amerykańskich miastach w latach
    1860 - 1900.
  • 0:07 - 0:10
    W 1860, przed wojną secesyjną
  • 0:10 - 0:13
    Nowy Jork był największym miastem
    w Stanach Zjednoczonych, ale
  • 0:13 - 0:16
    nawet w nim liczba mieszkańców
    nie przekraczała miliona.
  • 0:16 - 0:18
    Nie było żadnego milionowego miasta
  • 0:18 - 0:19
    w całym kraju w tamtym czasie.
  • 0:19 - 0:22
    Teraz porównajmy, 40 lat później,
    nie jedno miasto,
  • 0:22 - 0:26
    a trzy stały się miastami milionowymi.
  • 0:26 - 0:30
    Sam Nowy Jork miał prawie 3.5 miliona
    mieszkańców.
  • 0:30 - 0:32
    Wzrost populacji Chicago był,
    proporcjonalnie,
  • 0:32 - 0:33
    nawet jeszcze większy.
  • 0:33 - 0:37
    Początkowa liczba 100 000 mieszkańców
    w 1860 zwiększyła się
  • 0:37 - 0:40
    17 razy do roku 1900
  • 0:40 - 0:43
    i wynosiła 1.7 miliona
    mieszkańców.
  • 0:43 - 0:44
    Na początku
  • 0:44 - 0:48
    Amerykanie byli raczej narodem farmerów.
  • 0:48 - 0:49
    Jednak, począwszy od XIX stulecia,
  • 0:49 - 0:52
    nastąpiła szybka zmiana w kierunku
    urbanizacji.
  • 0:52 - 0:56
    W 1920 mieszkańcy miast przewyższali
    liczbą mieszkańców wsi
  • 0:56 - 0:58
    Stanów Zjednoczonych po raz pierwszy.
  • 0:58 - 1:02
    Dzisiaj ponad 80% Amerykanów mieszka
    w miastach.
  • 1:02 - 1:05
    Co zatem wpłynęło na zwiększenie
    populacji miast
  • 1:05 - 1:07
    w dekadach nastałych po
    wojnie secesyjnej?
  • 1:07 - 1:09
    Głównymi czynnikami
  • 1:09 - 1:14
    były industrializacja, imigracja
    i migracja.
  • 1:14 - 1:16
    Mówiliśmy już o tych trzech rzeczach
  • 1:16 - 1:19
    pojawiających się w różnych formach w
    amerykańskiej historii.
  • 1:19 - 1:22
    Od świetnych wynalazków
    pierwszej rewolucji przemysłowej,
  • 1:22 - 1:27
    przez napływ irlandzkich i niemieckich
    imigrantów w latach 40-tych XIX wieku,
  • 1:27 - 1:30
    po niepowstrzymany pęd Amerykanów na
    zachód.
  • 1:30 - 1:32
    A więc industrializacja, imigracja
    i migracja
  • 1:32 - 1:36
    nie były nowymi czynnikami w
    społeczeństwie amerykańskim.
  • 1:36 - 1:39
    Jednak pojawiły się unikalne ich aspekty
  • 1:39 - 1:41
    podczas trwania pozłacanego wieku.
  • 1:41 - 1:45
    Wpłynęły one na rozwój miast w tym
    okresie czasu.
  • 1:45 - 1:47
    Jedną ze zmian była natura
  • 1:47 - 1:48
    pracy, jaką wykonywali ludzie.
  • 1:48 - 1:49
    W pozłacanym wieku
  • 1:49 - 1:53
    zaszła nagła zmiana na rynku pracy w USA.
  • 1:53 - 1:56
    W 1880 roku, pierwszy raz w historii,
  • 1:56 - 2:00
    liczba ludzi, którzy pracowali dla kogoś
    za wynagrodzenie,
  • 2:00 - 2:02
    którzy mieli szefa i musieli
  • 2:02 - 2:04
    robić co im kazano, by dostać zapłatę,
  • 2:04 - 2:07
    przewyższyła liczbę Amerykanów, którzy
    pracowali na własny rachunek,
  • 2:07 - 2:10
    takich jak farmerzy, którzy sami mogli
    decydować,
  • 2:10 - 2:13
    kiedy siać i zbierać swoje plony.
  • 2:13 - 2:14
    Druga rewolucja
    przemysłowa,
  • 2:14 - 2:16
    która zaczęła się po wojnie
  • 2:16 - 2:20
    secesyjnej, była czasem ekspansji
    i produkcji przemysłowej.
  • 2:20 - 2:23
    Było więc pod dostatkiem miejsc pracy
    w fabrykach,
  • 2:23 - 2:27
    większość z nich dla niewykwalifikowanych
    pracowników,
  • 2:27 - 2:29
    czyli pracowników, którzy nie potrzebowali
    żadnego
  • 2:29 - 2:32
    specjalnego szkolenia, żeby zacząć pracę.
  • 2:32 - 2:35
    Następowało ogólne przejście od pracy
    na roli, dla
  • 2:35 - 2:40
    zaspokojenia własnych potrzeb, do pracy
    w fabryce, dla szefa.
  • 2:42 - 2:44
    Kolejna zmiana podczas pozłacanego
    wieku
  • 2:44 - 2:48
    widoczna była w imigracji
    i migracji.
  • 2:48 - 2:49
    Do lat 40tych
    XIX w.
  • 2:49 - 2:51
    większość imigrantów do USA,
  • 2:51 - 2:54
    stanowili protestanci
  • 2:54 - 2:56
    z północnej i zachodniej Europy,
  • 2:56 - 3:00
    ze względnie zamożnych środowisk.
  • 3:00 - 3:04
    Po wojnie secesyjnej różne czynniki za
    granicą,
  • 3:04 - 3:06
    połączone z szeroko dostępnymi
  • 3:06 - 3:08
    miejscami pracy w USA,
  • 3:08 - 3:11
    sprowadziły inne typy imigrantów
    do amerykańskich miast.
  • 3:11 - 3:14
    Ci nowi imigranci, jak ich nazwano,
  • 3:14 - 3:17
    byli głównie z południowej i
    wschodniej Europy,
  • 3:17 - 3:19
    Meksyku i Azji.
  • 3:19 - 3:22
    Różnili się od starych imigrantów tym,
  • 3:22 - 3:25
    że byli biedniejsi, mieli ciemniejszą
    karnację
  • 3:25 - 3:29
    i byli katolikami i żydami,
  • 3:29 - 3:30
    a nie protestantami.
  • 3:30 - 3:32
    W dodatku, w tym czasie
  • 3:32 - 3:34
    Afroamerykanie z południa Stanów
    zaczęli
  • 3:34 - 3:37
    migrować do miast północy
    i środkowego zachodu.
  • 3:37 - 3:39
    Wszyscy ci imigranci i migranci
  • 3:39 - 3:43
    stanowili dużą siłę roboczą
    dla przemysłu.
  • 3:43 - 3:45
    Ale dlaczego wszyscy przenosili się
    do miast?
  • 3:45 - 3:49
    Popatrzmy na czynniki sprzyjające
    imigracji,
  • 3:49 - 3:51
    które sprawiły, że ludzie opuszczali
    swoje domy
  • 3:51 - 3:55
    i kierowali się do amerykańskich miast
    w pozłacanym wieku.
  • 3:55 - 3:58
    Po pierwsze, czynniki negatywne,
  • 3:58 - 4:02
    które popychały ludzi do zmiany swoich
    warunków życia.
  • 4:02 - 4:05
    Ważnym było ubóstwo i brak
  • 4:05 - 4:08
    mobilności finansowej w ich kraju.
  • 4:08 - 4:10
    W rolników w wielu krajach uderzyła
    mechanizacja
  • 4:10 - 4:13
    rolnictwa, która właśnie wtedy się
    wydarzyła.
  • 4:13 - 4:17
    Jedną trzecią ludzi przenoszących się
    do miast, byli Amerykanie
  • 4:17 - 4:21
    opuszczający farmy i kierujący się do
    miast po pracę w przemyśle.
  • 4:21 - 4:23
    Kolejnym negatywnym czynnikiem
    było prześladowanie
  • 4:23 - 4:25
    i dyskryminacja w ojczyźnie.
  • 4:25 - 4:26
    Rząd rosyjski przyjmował
  • 4:26 - 4:30
    coraz mniej tolerancyjną pozycję wobec
    Żydów
  • 4:30 - 4:31
    w tamtym czasie.
  • 4:31 - 4:33
    Byli oni obiektem prześladowań
  • 4:33 - 4:35
    i czystek etnicznych w Europie.
  • 4:35 - 4:39
    Na amerykańskim Południu pojawiły
    się prawa Jima Crowa,
  • 4:39 - 4:42
    a wzrost liczby linczów, był wśród
    powodów decyzji o przenosinach,
  • 4:42 - 4:46
    które Afroamerykanie podejmowali po
    wojnie secesyjnej.
  • 4:46 - 4:49
    Jakie jednak pozytywne czynniki
    przyciągały ludzi do miast?
  • 4:49 - 4:52
    Wielu ledwo wiążących koniec
    z końcem imigrantów nie miało
  • 4:52 - 4:54
    pieniędzy, by udać się gdzie
    indziej.
  • 4:54 - 4:57
    Gdy już przyjechali do miasta, po prostu
    zostawali.
  • 4:57 - 4:59
    Jednak ludzie przenosili się do miast
    głównie
  • 4:59 - 5:01
    po to, by znaleźć pracę.
  • 5:01 - 5:04
    Dzięki silnikom parowym i elektryfikacji
  • 5:04 - 5:07
    fabryki nie musiały już być usytuowane
    blisko wody.
  • 5:07 - 5:10
    Miasta rozwijały się więc jako centra
    przemysłowe.
  • 5:10 - 5:13
    Często miasta rozwijały się jako centra
  • 5:13 - 5:17
    konkretnego przemysłu, tak jak przemysłu
    stalowego w Pittsburghu,
  • 5:17 - 5:21
    pakowalni mięsa w Chicago, czy odzieżowego
    w Nowym Jorku.
  • 5:21 - 5:25
    W miastach były też społeczności, które
    mogły udzielić ludziom wsparcia.
  • 5:25 - 5:28
    Wcześniej przybyli imigranci mogli wysłać
    pieniądze i wiadomości do
  • 5:28 - 5:30
    swoich rodzin i przyjaciół w
    ojczyźnie,
  • 5:30 - 5:33
    by pomóc im przenieść się i
    ustatkować.
  • 5:33 - 5:36
    To umożliwiało rozwój dzielnic miejskich,
  • 5:36 - 5:37
    gdzie ludzie z podobnych środowisk
  • 5:37 - 5:40
    mówili tym samym językiem, jedli to samo
    jedzenie
  • 5:40 - 5:43
    i wspomagali się wzajemnie.
  • 5:43 - 5:44
    W enklawach
    etnicznych,
  • 5:44 - 5:46
    jak te, ludzie mogli czytać gazety,
    a nawet
  • 5:46 - 5:49
    oglądać przedstawienia teatralne w swoich
    językach.
  • 5:49 - 5:52
    Zakończmy temat dwoma
  • 5:52 - 5:54
    relacjami z życia imigrantów
  • 5:54 - 5:57
    przybyłych do amerykańskich miast
    w tym czasie.
  • 5:57 - 6:00
    Pierwsza jest o Lee Chew, który
    wyemigrował
  • 6:00 - 6:05
    do San Francisco z Chin w wieku 16 lat
    w 1880 roku.
  • 6:05 - 6:06
    Napisał on: "Gdy
  • 6:06 - 6:08
    przybyłem do San
    Francisco,
  • 6:08 - 6:10
    jeszcze przed ustawą o wykluczeniu,
  • 6:10 - 6:12
    byłem na wpół zagłodzony, bo bałem się
  • 6:12 - 6:14
    jeść pożywienia barbarzyńców.
  • 6:14 - 6:17
    Jednak kilka dni życia w chińskiej
    dzielnicy sprawiło
  • 6:17 - 6:18
    że znów byłem
    szczęśliwy.
  • 6:18 - 6:20
    Ktoś załatwił mi pracę służącego
  • 6:20 - 6:21
    u amerykańskiej rodziny.
  • 6:21 - 6:23
    Kiedy zaczynałem dla niej pracować,
  • 6:23 - 6:25
    nie znałem angielskiego, nie
    wiedziałem
  • 6:25 - 6:26
    nic o obowiązkach służącego,
  • 6:26 - 6:29
    nie rozumiałem, co mówiła do mnie
    pani domu,
  • 6:29 - 6:32
    ale pokazała mi jak gotować, prasować
    zamiatać, ścierać kurze,
  • 6:32 - 6:36
    słać łóżka, myć naczynia, myć okna,
    mosiądz,
  • 6:36 - 6:38
    czyścić sztućce i tym podobne.
  • 6:38 - 6:39
    W sześć miesięcy
  • 6:39 - 6:41
    nauczyłem się robić te rzeczy dość dobrze
  • 6:41 - 6:43
    i dostawałem 5 dolarów na tydzień
    i wyżywienie
  • 6:43 - 6:46
    i odkładałem około 4.25 dolara na tydzień.
  • 6:46 - 6:47
    Nauczyłem się trochę
    angielskiego.
  • 6:47 - 6:49
    I wysyłałem rodzicom pieniądze.
  • 6:49 - 6:52
    Mimo że dobrze się ubierałem, żyłem
    i miałem na przyjemności
  • 6:52 - 6:54
    byłem często w chińskim
    teatrze
  • 6:54 - 6:56
    i na przyjęcia w Chinatown,
  • 6:56 - 6:59
    zaoszczędziłem 50 dolarów przez
    pierwsze sześć miesięcy."
  • 6:59 - 7:01
    Druga opowieść jest o Mary Antin.
  • 7:01 - 7:04
    Emigrowała do Bostonu z obszaru
    obecnej Białorusi
  • 7:04 - 7:09
    w wieku 13 lat w roku 1894.
  • 7:09 - 7:09
    Napisała:
  • 7:09 - 7:13
    "Pierwszy posiłek był lekcją o
    różnorodności przedmiotów.
  • 7:13 - 7:16
    Mój ojciec wyjął kilka rodzajów jedzenia,
    gotowego do spożycia,
  • 7:16 - 7:19
    nie gotując go, z małych puszek.
  • 7:19 - 7:20
    które miały na sobie różne
    nadruki.
  • 7:20 - 7:23
    Próbował przedstawić nam dziwny,
  • 7:23 - 7:25
    oślizgły owoc, który nazwał bananem, ale
  • 7:25 - 7:27
    pierwszym razem nie przypadł
    nam do gustu.
  • 7:27 - 7:30
    Drugiego dnia przyszła dziewczynka
    z budynku naprzeciwko
  • 7:30 - 7:32
    i zaoferowała nam, że zaprowadzi nas
    do szkoły.
  • 7:32 - 7:35
    Mojego ojca nie było, ale nasza piątka
  • 7:35 - 7:37
    już nauczyła się kilku
    słów po angielsku.
  • 7:37 - 7:38
    Znaliśmy słowo 'szkoła'.
  • 7:38 - 7:39
    Rozumieliśmy, że
  • 7:39 - 7:42
    to dziecko, które nigdy wcześniej
    nas nie widziało
  • 7:42 - 7:43
    i nie mogło wymówić naszych
    imion,
  • 7:43 - 7:45
    w tylko trochę lepszym ubraniu
    niż nasze,
  • 7:45 - 7:48
    dało nam wolność, jaką było chodzenie
    do szkoły.
  • 7:48 - 7:51
    Musieliśmy iść do sklepu i ubrać się
  • 7:51 - 7:54
    od stóp do głów w amerykańską
    odzież.
  • 7:54 - 7:56
    Musieliśmy pojąć tajemnice
    piecyka żeliwnego,
  • 7:56 - 7:58
    tarki do prania, rury głosowej,
  • 7:58 - 8:00
    a przede wszystkim nauczyć się
    angielskiego.
  • 8:00 - 8:02
    Z naszymi znienawidzonymi ubraniami
    imigrantów
  • 8:02 - 8:06
    zrzuciliśmy nasze niemożliwe do wymówienia
    hebrajskie imiona.
  • 8:06 - 8:07
    Komitet złożony
  • 8:07 - 8:10
    z naszych przyjaciół, przybyłych kilka
    lat wcześniej,
  • 8:10 - 8:11
    podeliberował trochę
  • 8:11 - 8:13
    i wymyślił nam amerykańskie imiona."
  • 8:13 - 8:16
    Jakie zatem podobieństwa i różnice
    widzicie pomiędzy
  • 8:16 - 8:20
    doświadczeniami Lee Chew i Mary Antin?
  • 8:20 - 8:23
    Jak myślicie, dlaczego wyemigrowali
    do amerykańskich miast
  • 8:23 - 8:25
    i jak wyglądało ich dalsze życie
  • 8:25 - 8:28
    w pozłacanym wieku?
Title:
Imigracja i migracja w pozłacanym wieku | Okres 6: 1865-1898 | Historia USA AP | Khan Academy
Description:

Amerykańskie miasta doświadczyły gwałtownego rozwoju podczas pozłacanego wieku. Co sprowadziło ludzi do miast i czego w nich doświadczyli? W tym nagraniu Kim omawia stałe i zmienne wzory w imigracji w latach 1865-1898.

Zobacz więcej lekcji lub zrób ćwiczenia związane z tym tematem na:
https://www.khanacademy.org/humanities/us-history/ap-us-history/period-6/apush-gilded-age/v/immigration-and-migration-in-the-gilded-age?utm_source=youtube&utm_medium=desc&utm_campaign=apushistory

Khan Academy jest organizacją non-profit, której misją jest zapewnić darmową, wysokiej jakości edukację każdemu wszędzie. W tym celu stworzyliśmy spersonalizowane programy i kursy w formie materiałów video i ćwiczeń z różnych dziedzin wiedzy, ze specjalnym uwzględnieniem matematyki i programowania komputerowego. Dostarczamy nauczycielom narzędzia w dziesiątkach języków, a 15 milionów ludzi na całym świecie uczy się na Khan Academy każdego dnia. Jako organizacja nonprofit będziemy wdzięczni za twoją pomoc!

Złóż darowiznę lub zgłoś się jako wolontariusz już dzisiaj.

Złóż darowiznę tutaj:
https://www.khanacademy.org/donate?utm_source=youtube&utm_medium=desc

Zgłoś się jako wolontariusz tutaj:
https://www.khanacademy.org/contribute?utm_source=youtube&utm_medium=desc

more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
08:28

Polish subtitles

Revisions Compare revisions