چۆن ئیلهام بە منداڵەکانمان ببەخشین ببن بە خوێنەرێکی هەمیشەیی
-
0:01 - 0:03وەک مامۆستایەکی قوتابخانەی بنەرەتی،
-
0:03 - 0:08دایکم هەموو شتێکی دەکرد تا
توانایەکی باشی خوێندنەوەم هەبێت. -
0:08 - 0:13کۆتایی هەفتەکان لەسەر مێزی چێشتخانە
وانەی خوێندنەوەمان دەخوێند -
0:13 - 0:15لەکاتێکدا ھاوڕێکانم
لەدەرەوە یاریان دەکرد. -
0:15 - 0:17توانای خوێندنەوەم گەشەی دەکرد،
-
0:17 - 0:23بەڵام ئەم وانانە هاندەری
خۆشەویستیم بۆخوێندنەوە نەبوون. -
0:24 - 0:26خوێندنگەی ئامادەیی ھەموو شتێکی گۆڕی.
-
0:26 - 0:33چیرۆک خوێندنەوە و تاقیکردنەوەی ڕێنوس
لە وانەی ئینگلیزی پۆلی دەییەمم بوو. -
0:33 - 0:37بێزار بووم و داوای
گواستنەوەم بۆ پۆلێکیتر کرد. -
0:37 - 0:40لە وەرزی دووەمی خوێندنمدا،
گەیشتمە ئاستی ئینگلیزی پێشکەوتوو. -
0:40 - 0:42(پێکەنین)
-
0:42 - 0:45لەم سیمیستەرەدا، دوو ڕۆمانمان خوێندەوە و
دوو ڕاپۆرتیشمان نووسی. -
0:46 - 0:50جیاوازی سەرنج ڕاکێشی
نێوان ئەو دوو پۆلە ئینگلیزیە -
0:50 - 0:54توڕەی کردم و پرسیارگەلێکی لا دروست کردم
وەک، -
0:54 - 0:56"ئایا ئەو ھەموو سپی
پێستانە لە کوێوە ھاتوون؟" -
0:56 - 0:57(پێکەنین)
-
0:57 - 1:01لە خوێندنگەکەمان، ٧٠% فێرخواز
پێست ڕەش و لاتینیەکان بوون، -
1:01 - 1:06بەڵام پۆلەکەی من زیاتر
فێرخوازی سپی پێستی بوون. -
1:06 - 1:10ئەم ڕووبەڕوبوونەم لەگەڵ
ڕەگەزپەرستی ڕێکخراو -
1:10 - 1:13پەیوەندی من لەگەل خوێندنەوە بۆ ئەبەد گۆڕی.
-
1:13 - 1:17فێربووم کە تەنھا پشت بە قوتابخانە،
مامۆستا یان پرۆگرامی خوێندن نەبەستم تا -
1:17 - 1:19فێرم بکات پێویستە چی فێر ببم.
-
1:19 - 1:24حەزم لە سەرکێشیە، وەک
لەوەی ببم بە کەسێکی ڕۆشنبیر، -
1:24 - 1:27بڕیارمدا ڕێگە بە خەڵک
نەدەم فەرمانم لەسەر بکەن -
1:27 - 1:29کەی و چی دەخوێنمەوە.
-
1:30 - 1:33بێ ئەوەی هەست بە خۆم بکەم،
بەربەستێک بووم لەبەردەم -
1:33 - 1:35هاندانی خوێندنەوەی منداڵان.
-
1:36 - 1:37ناسنامە.
-
1:37 - 1:40لە بڕى گرنگیدان بە کارامەیی و
-
1:40 - 1:44یارمەتی بەرزبوونەوەی ئاستی فێرخوازان،
-
1:44 - 1:49ناچارکردنی فێرخوازان بە
لەبەر کردنی لیستێک لە وشە قورسەکان، -
1:49 - 1:53پێویستە ئەو پڕسیارە لە خۆمان بکەین:
-
1:53 - 1:57چۆن دەتوانین وا
لە منداڵان بکەین ببن خوێنەر؟ -
1:57 - 2:03دەیشان (یاریزانێکە)، لە بڕۆنکس
وانەم پێ وتووە بلیمەت بوو، -
2:03 - 2:07یارمەتیدام چۆن شێوەکان بناسمەوە.
-
2:07 - 2:10ڕۆژێک لە وانەی بیرکاریدا،
خۆم گەیاندە دەیشان، پێم گوت، -
2:10 - 2:13"دیشان، تۆ لە بیرکاری لێهاتوویت."
-
2:13 - 2:15ئەویش سەیری کردم و وەڵامی دامەوە،
-
2:15 - 2:18"من تەنها بیركاریزان نیم،
بەڵکو له بیركاری بلیمەتم!" -
2:18 - 2:19(پێکەنین)
-
2:19 - 2:22باشە دەیشان، ڕاستە؟
-
2:22 - 2:23خوێندنەوە؟
-
2:23 - 2:25چیرۆکێکی تەواو جیاوازە.
-
2:25 - 2:27ویستی بڵێت"بەڕێز ئایرەبی،
ناتوانم بخوێنمەوە. -
2:27 - 2:30ھەرگیز فێری خوێندنەوە نابم،"
-
2:30 - 2:33.من دەیشانم فێری خوێندنەوە کرد
-
2:33 - 2:39بەڵام ژمارەیەکی زۆر لە ڕەش پێستەکان
گیریان بە دەست نەخوێندەواری خواردووە. -
2:39 - 2:41بەگوێرەی وەزارەتی پەروەردەی
ویلایەتە یەکگرتوەکان، -
2:41 - 2:45زیاتر لە ٨٥% فێرخوازە
کوڕە ڕەش پێستەکانی دەرچووی پۆلی چوارەم -
2:45 - 2:48خوێنەرێکی باش نین.
-
2:48 - 2:50!٪٨٥
-
2:50 - 2:55بۆ ئەوەی منداڵانمان فێری خوێندنەوە بکەین،
-
2:55 - 2:58دەبێت کلتورێکی ڕۆشنیر و بەتوانامان ھەبێت.
-
2:58 - 3:03مونلایتنگ بۆماوەی هەشت ساڵە
وەک کۆمیدی وەستاوی سەر ستەیج کاردەکات، -
3:03 - 3:06تێگەیشتم گرنگترین لایەنی
کەلتورێکی سەرکەوتوو -
3:06 - 3:10ئەوەیە کە توانای وەرگێڕانی
-
3:10 - 3:13ئەوەی هەبێت کە کەسێک
چی دەزانێت و چی دەتوانێ بکات -
3:13 - 3:19لەبارەی پەیوەندی یان ئەزموونی منداڵیی
كه لایان سه‌رنجڕاكێشه. -
3:19 - 3:21پێش ئەوەی بێمە سەر شانۆ،
ئامادەبوان ھەڵدەسەنگێنم. -
3:22 - 3:24ئایا سپی پێستن، یا خەڵکی لاتینین؟
-
3:24 - 3:28پیرن، گەنجن، شارەزا و کۆنەپەرستن؟
-
3:29 - 3:31پاشان خۆم ڕێکدەخەمەوە و نوکتەکانم دەگۆڕم
-
3:31 - 3:34بە شێوازێک زۆرترین پێبکەنن.
-
3:34 - 3:38لە کەنیسە چەند جارێک نوکتەی بێمانام گوت،
-
3:39 - 3:41.بەڵام کەس پێنەکەنی
-
3:41 - 3:42(پێکەنین)
-
3:42 - 3:48لە کۆمەڵگەدا، ئەزمونی خوێندنەوە
بۆ منداڵان دروست دەکەین، -
3:48 - 3:51کە ھاوتای نوکتە گێرانەوەی ناو کەنیسە بێت.
-
3:52 - 3:55پاشان دەپرسین بۆچی
زۆربەی منداڵان ناخوێننەوە. -
3:55 - 3:58مامۆستا و فەیلەسوف پاولۆ فرێیر
-
3:58 - 4:01باوەڕی وایە فێرکردن و
وانە گوتنەوە پێویستی بە دوو ڕێگەیە. -
4:02 - 4:05فێرخواز نابێ وەک سەتڵێکی بەتاڵ
سەیر بکرێت و بە زانست پڕ بکرێتەوە -
4:06 - 4:08بەڵکو خوڵقێنەری زانستن.
-
4:10 - 4:13پرۆگرامەکانی خوێندن و سیاسەتی خوێندنگەکان
-
4:14 - 4:16داوا لە قوتابیەکان دەکەن
بە ڕێک و پێکی دابنیشن -
4:16 - 4:19یان بە بێ دەنگی کار بکەن--
-
4:19 - 4:22ئەم دۆخە حەزی و ئارەزووی کەسی
-
4:22 - 4:27شارەزای تایبەتی فێرخواز پشتگوێ دەخات.
-
4:27 - 4:29بەتایبەتی فێرخوازە ڕەشپێستەکان.
-
4:30 - 4:33زۆربەی پەرتوکەکانی منداڵان
ڤێرژنی ڕەش پێستەکانیان هەیە -
4:33 - 4:37جەخت لەسەر بابەتەکانی وەک: کۆیلایەتی،
مافەکانی شارستانی و ژیاننامە دەکەنەوە. -
4:37 - 4:42کەمتر لە ٪٢ مامۆستاکانی ئەمریکا
ڕەش پێست و لە ڕەگەزی نێرن. -
4:42 - 4:45زۆربەی ئەو کوڕانە لە لایەن
دایک و بەبێ باوک بەخێوکراون. -
4:46 - 4:51لە ژیانیاندا پیاوێکی
ڕەش پێستیان نەبینیوە بخوێنێتەوە. -
4:52 - 4:56یان هەرگیز لە لایەن پیاوێکی
ڕەش پێست هاننەدراون تا بخوێننەوە. -
4:58 - 5:02چ هۆکارێکی کەلتوری یان کۆمەڵایەتی هەیە تا
-
5:03 - 5:05هاندەری کوڕە ڕەشەکان بێت
-
5:05 - 5:07تێبگەن خوێندنەوە گرنگە؟
-
5:08 - 5:11ھەربۆیە سەرتاشخانەی پەرتوکم دروست کرد.
-
5:12 - 5:15شوێنێکی قازانج نەویستی نوسین و خوێندنەوەیە
-
5:15 - 5:18شوێنێکی خوێندنەوەی ئارام لە
ناو سەرتاشخانەکان بەردەست دەکات. -
5:20 - 5:21ئەرکەکە ڕوونە:
-
5:21 - 5:25وا لە گەنجەکان بکەین بخوێننەوە.
-
5:25 - 5:29زۆربەی گەنجە ڕه‌شپێسته‌کان مانگی
جارێک یان دوو جار دەچنە سەرتاشخانە. -
5:30 - 5:33ھەندێکیان ئەوەندەی
سەرتاش دەبینن ئەوەندە باوکیان نابینن. -
5:35 - 5:38سەرتاشخانەکە گۆڕاوە بۆ
شوێنی خوێندنەوە کوڕەکان -
5:38 - 5:43کۆمەڵێک گەنج و پیاوی ڕەش پێست هاتنە ناو
ئەم پڕۆسەیە کە پێشتر هیچ ئەزمونێکیان نەبوو -
5:44 - 5:46ئەم پرۆگرامە ڕەگەزییە
-
5:46 - 5:50لیستێک کتێبی منداڵانی بەکارھێنا کە
لەلایەن منداڵە ڕەش پێستەکان پێشنیاز کراون. -
5:50 - 5:53ئەم پەڕتوکانە پەڕتوکی دڵخوازیان بوو.
-
5:55 - 5:59ڕاپۆرتی خێزان و منداڵان لە ٢٠١٦
بۆمان ئاشکرا دەکات: -
5:59 - 6:03منداڵان لە کاتی ھەڵبژاردنی پەرتوک
چاو بۆ یەک شت دەگێرن -
6:04 - 6:06ئەویش ئەو کتێبەیە کە دڵخۆشیان دەكات.
-
6:07 - 6:13ئەگەر لە یارمەتیدانی
ڕەش پێست و منداڵان بۆ خوێندنەوە -
6:13 - 6:14بۆ خوێندنەوەی دەرەکی،
-
6:15 - 6:18پێویستە کتێبی تایبەت بە
کورە ڕەشپێستەکان دیاریبکەین -
6:18 - 6:19بۆ خوێندنەوەی سەرەتایی
-
6:19 - 6:24ھەندێک لەو پەرتوکانەی
ھەرزەکار حەزی لێیە بگۆردرێن -
6:24 - 6:29بۆ پەرتوکی گاڵتە ئامێز،
پێکەنیناوی و ترسناکی وەک "گرۆس گرێج". -
6:30 - 6:30(پێکەنین)
-
6:34 - 6:39"پێی دەڵێن چڵکن.
گرێج پێیان دەڵێ وەک شەکر بە تامە" -
6:39 - 6:40(پێکەنین)
-
6:40 - 6:43ئەم پێکەنینە، کاردانەوە ئەرێنیە
-
6:43 - 6:47یا کاردانەوە پۆخڵەی هەندێک لە ئێوە کردتان،
-
6:47 - 6:48(پێکەنین)
-
6:48 - 6:52ڕەش پێستەکان شایەنی ئەوەن
و پێویستیان بەم هاندانە هەیە. -
6:53 - 6:57بۆ لە ناوبردنی نایەکسانی و ناحەقی
کە سیستەمی خوێندنی ئەمریکی داگیرکردووە -
6:57 - 7:01دەبێت ئەزموونی خوێندنەوە دابمەزرێنین
-
7:01 - 7:04تا وا لە منداڵەکان بکەین سێ شت بڵێن:
-
7:05 - 7:07من خوێنەرم.
-
7:07 - 7:09سوپاستان دەکەم.
-
7:09 - 7:10(چەپڵە)
-
7:10 - 7:14(چەپڵە)
- Title:
- چۆن ئیلهام بە منداڵەکانمان ببەخشین ببن بە خوێنەرێکی هەمیشەیی
- Speaker:
- ئاڵڤین ئاربی
- Description:
-
more » « less
بەگوێرەی ڕاپۆرتی وەزارەتی پەروەردەی ئەمریکا لە سەدا هەشتا و پینجی فێرخوازە ڕەش پێستەکانی ڕەگەزی نێر لە خوێندنەوە باش نین. چ جۆرە ئەمونێکی خوێندنەوەمان پێویستە بۆ ئەوەی کەلتوری خوێندنەوە لە لایەن فێرخوازان
خۆشەویست بکەین؟
ئاڵڤین ئارابی، مامۆستا و نووسەر، لەم ڤیدیۆیەدا بەربەستەکانی بەردەم خویندنەوەی فێرخوازە ڕەش پێستەکان چین. و پێمان دەڵێت چی پێویستە بۆ ئەوەی هانی فێرخوازەکان بدرێت بۆ ئەوەی ببنە خوێنەر. - Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 07:27
|
Daban Q Jaff approved Kurdish (Central) subtitles for How to inspire every child to be a lifelong reader | |
|
zhila mawlood accepted Kurdish (Central) subtitles for How to inspire every child to be a lifelong reader | |
|
|
zhila mawlood edited Kurdish (Central) subtitles for How to inspire every child to be a lifelong reader | |
|
|
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for How to inspire every child to be a lifelong reader | |
|
|
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for How to inspire every child to be a lifelong reader | |
|
|
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for How to inspire every child to be a lifelong reader |