< Return to Video

Doubt kelimesinde neden "b" harfi var? - Gina Cooke

  • 0:15 - 0:18
    İnsanlar çoğunlukla "doubt"
    kelimesinin telaffuzunu
  • 0:18 - 0:20
    "b" harfi yüzünden muzip bulurlar.
  • 0:20 - 0:22
    Herhangi bir ses vermediği için
  • 0:22 - 0:25
    çoğu insan neden orada olduğunu çözemez.
  • 0:25 - 0:27
    Fakat çoğumuzun
    okulda öğrendiğinin aksine,
  • 0:27 - 0:30
    İngilizcede bir kelimeyi telaffuz ederken
  • 0:30 - 0:32
    ses hiçbir zaman en önemli husus değildir.
  • 0:32 - 0:35
    Kelimenin anlamı ve tarihçesi
    her zaman en önemlisidir.
  • 0:35 - 0:37
    Şüphe etmek, sorgulamak anlamına gelir;
  • 0:37 - 0:39
    yani muallakta kalmak,
  • 0:39 - 0:40
    tereddüt etmek.
  • 0:40 - 0:43
    Bir isim olarak belirsizlik
    veya karmaşayı ifade eder.
  • 0:43 - 0:46
    Günümüz İngilizcesindeki "doubt" kelimesi
  • 0:46 - 0:49
    Latincedeki "dubitare"
    kelimesinden geliyor.
  • 0:49 - 0:52
    İlk olarak Latinceden Fransızcaya geçti,
  • 0:52 - 0:56
    bu esnada "b" sesi ve "b" harfi de düştü.
  • 0:56 - 0:58
    13. yüzyılda İngilizceye geçti.
  • 0:59 - 1:01
    Hemen hemen 100 yıl sonrasında,
  • 1:01 - 1:05
    yazılarını İngilizce kaleme alan fakat
    aynı zamanda Latince de bilen katipler,
  • 1:05 - 1:09
    her ne kadar hiç kimse
    o şekilde okumuyor olsa da
  • 1:09 - 1:12
    kelimenin telaffuzuna "b"yi
    yeniden eklemeye başladılar.
  • 1:12 - 1:14
    Peki neden bunu yapıyorlardı?
  • 1:14 - 1:16
    Aklı başında birisi,
  • 1:16 - 1:19
    neden sessiz bir harfi telaffuza
    yeniden kazandırmaya çalışır ki?
  • 1:19 - 1:21
    Latince bildikleri için
  • 1:21 - 1:25
    katipler "doubt"un kökeninde bir "b"
    harfi bulunduğunun farkındaydılar.
  • 1:26 - 1:30
    Zamanla, okuryazarların
    çok azı Latince bilse de
  • 1:30 - 1:32
    "b" harfi korundu
  • 1:32 - 1:35
    çünkü yine aynı "dubitare"
    Latin kökeninden,
  • 1:35 - 1:38
    sonrasında İngilizceye geçen
    "dubious" ve "indubitalbly" gibi
  • 1:38 - 1:40
    bağlantılı başka kelimelere
  • 1:40 - 1:44
    önemli, anlamlı bağlantılar sağlıyordu.
  • 1:44 - 1:46
    Bu tarihsel bağlantıları anlamak
  • 1:46 - 1:48
    yalnızca "doubt"un
    okunuşuna katkı sağlamadı,
  • 1:48 - 1:50
    ayrıca bu sofistike kelimelerin
  • 1:50 - 1:52
    anlamlarını kavramamızı sağladı.
  • 1:52 - 1:55
    Hikâye burada bitmiyor.
  • 1:55 - 1:56
    Daha da derine inecek olursak,
  • 1:56 - 1:59
    doubt'un gölgesinin ötesinde,
  • 1:59 - 2:02
    "b"nin ne kadar aydınlatıcı
    olduğunu görebiliriz.
  • 2:02 - 2:06
    İngilizcede "d-o-u-b" harflerini
    barındıran
  • 2:06 - 2:08
    yalnızca iki kelime kökü var:
  • 2:08 - 2:10
    biri doubt
  • 2:10 - 2:12
    ve diğeri double.
  • 2:12 - 2:13
    Bu köklere,
  • 2:13 - 2:15
    birçok farklı kelime ekleyebiliriz;
  • 2:15 - 2:17
    doubtful ve doubtless
  • 2:18 - 2:20
    veya doublet ve redouble
  • 2:20 - 2:22
    ve doubloon gibi.
  • 2:22 - 2:25
    Bunların tarihçesine baktığımızda,
  • 2:25 - 2:29
    her birinin aynı Latin formdan
    türediğini görebiliriz.
  • 2:29 - 2:31
    Double'ın anlamı, çift,
  • 2:32 - 2:35
    doubt'ın derin anlamının yansımasıdır.
  • 2:35 - 2:37
    Şüphe ettiğimizde,
  • 2:37 - 2:39
    tereddüt ettiğimizde,
  • 2:39 - 2:41
    kendimizi eleştiririz.
  • 2:41 - 2:43
    Bir şeyden şüphe ettiğimizde,
  • 2:43 - 2:46
    sorularımız, karmaşalarımız olduğunda
  • 2:46 - 2:48
    muallakta kalırız.
  • 2:49 - 2:50
    Tarihsel olarak
  • 2:50 - 2:53
    İngilizceye Fransızcadan kelimeler
    geçmeye başlamadan önce,
  • 2:53 - 2:56
    doubt anlamına gelen
    bir kelime zaten vardı.
  • 2:56 - 2:59
    Eski İngilizcedeki kelime "tweogan"dı,
  • 2:59 - 3:01
    iki ile olan bağlantısı
  • 3:01 - 3:04
    telaffuzunda da açıkça görülüyordu.
  • 3:04 - 3:07
    Bu yüzden bir daha İngilizce telaffuzdaki
  • 3:07 - 3:09
    işleyiş hakkında şüpheye düştüğünüzde,
  • 3:09 - 3:11
    yeniden inceleyin.
  • 3:11 - 3:15
    Keşfettiğiniz şey sizi yeniden
    göz atmaya sevk edebilir.
Title:
Doubt kelimesinde neden "b" harfi var? - Gina Cooke
Speaker:
Gina Cooke
Description:

Tüm ders için: http://ed.ted.com/lessons/beyond-the-shadow-of-a-doubt-gina-cooke

"Doubt" kelimesini sesli söyleyin. Orada "b" harfinin ne işi var? Bir amaca hizmet ediyor mu? Gina Cooke "doubt" kelimesinin köklü ve dolambaçlı hikâyesini ve rastlantısal gözüken okunuşunun tarihçesini açıklıyor.

Ders Gina Cooke, animasyon The Leading Sheep Stüdyoları tarafından hazırlandı.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:28

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.