< Return to Video

Yerli bir çocuğun notları: James Baldwin'e göre dünya - Christina Greer

  • 0:07 - 0:09
    FBI, 1960'larda
  • 0:09 - 0:14
    Amerika'nın en ünlü zihinlerinden
    birisine yaptığı bir soruşturmada,
  • 0:14 - 0:17
    yaklaşık iki bin belge topladı.
  • 0:17 - 0:21
    Bu soruşturmanın öznesi,
    James Baldwin adlı bir yazardı.
  • 0:21 - 0:23
    FBI o zamanlar
  • 0:23 - 0:25
    birçok sanatçı ve düşünürü soruşturmuştu,
  • 0:25 - 0:29
    fakat dosyaların çoğu, Baldwin'in
    dosyalarına göre sayıca az kalıyordu.
  • 0:29 - 0:32
    FBI onu takip ettiği yıllarda,
  • 0:32 - 0:35
    dünyada en çok satan siyahi
    yazarlardan birisi haline gelmişti.
  • 0:35 - 0:39
    Peki James Baldwin'in hem halkın
    hem de otoritelerin hayal gücünde
  • 0:39 - 0:42
    çok büyük görünmesini sağlayan şey neydi?
  • 0:42 - 0:44
    1924'de Harlem'de doğdu
  • 0:44 - 0:46
    ve dokuz çocuğun en büyüğüydü.
  • 0:46 - 0:50
    On dört yaşında
    vaiz olarak çalışmaya başladı.
  • 0:50 - 0:53
    Vaazlar vererek, bir yazar olarak
    sesini geliştirmişti
  • 0:53 - 0:57
    fakat aynı zamanda kilisenin
    ırksal eşitsizlik ve homoseksüelliğe karşı
  • 0:57 - 0:59
    duruşuyla çatışır hâle gelmişti.
  • 0:59 - 1:00
    Liseden sonra
  • 1:00 - 1:04
    bir dizi tuhaf işte çalışırken
    romanlar ve denemeler yazmaya başladı.
  • 1:04 - 1:07
    Fakat onu kiliseden
    uzaklaştıran meseleler,
  • 1:07 - 1:10
    günlük yaşamında hala kaçınılmazlardı.
  • 1:10 - 1:13
    Irkçılık ve homofobiyle
    sürekli karşılaştığı için
  • 1:13 - 1:17
    sinirli ve kırgındı
    ve kısıtsız bir yaşamı arzu ediyordu.
  • 1:17 - 1:20
    1948'de, 24 yaşında
  • 1:20 - 1:23
    bir yazarlık bursuyla Paris'e taşındı.
  • 1:23 - 1:26
    Fransa'da, 1953'de ilk romanını yayınladı,
  • 1:26 - 1:29
    "Git Onu Dağda Anlat".
  • 1:29 - 1:30
    Harlem'de geçen bu kitap
  • 1:30 - 1:34
    kiliseyi hem baskı hem de umut
    kaynağı olarak ele alıyor.
  • 1:34 - 1:37
    Hem siyahi hem de beyaz
    okuyucular arasında popülerdi.
  • 1:37 - 1:41
    Baldwin kurgusu için övgüler kazanırken
    1955'de yazdığı kapsamlı
  • 1:41 - 1:44
    "Yerli bir Çocuğun Notları" denemesinde
  • 1:44 - 1:48
    ırk, sınıf, kültür ve sürgün üzerine
    düşüncelerini bir araya getirdi.
  • 1:48 - 1:50
    Bu sırada Amerika'da
  • 1:50 - 1:52
    Sivil Haklar hareketi
    ivme kazanıyordu.
  • 1:52 - 1:57
    Siyahi Amerikalılar oy kullanmada
    kademeli kazançlar elde ediyordu,
  • 1:57 - 2:02
    fakat okullarda, otobüslerde,
    iş gücünde ve silahlı kuvvetlerde
  • 2:02 - 2:04
    temel değerleri hâlâ reddediliyordu.
  • 2:04 - 2:07
    Hayatının geri kalanı boyunca
    en çok Fransa'da yaşasa da
  • 2:07 - 2:09
    Baldwin bu harekete
    derinden bağlanmıştı
  • 2:09 - 2:12
    ve ülkesinin tutulmayan
    sözlerinin de şiddetle farkındaydı.
  • 2:12 - 2:15
    Ailesinin, arkadaşlarının ve komşularının
  • 2:15 - 2:19
    bağımlılık, ömür boyu hapis
    ve intihara doğru gittiğini görmüştü.
  • 2:19 - 2:21
    Kaderlerinin, ayrıştırılmış bir toplumun
  • 2:21 - 2:24
    kısıtlamalarından doğduğuna inanıyordu.
  • 2:24 - 2:25
    1963'de
  • 2:25 - 2:28
    beyaz Amerika'yı sorumlu tuttuğu
  • 2:28 - 2:30
    dikkat çekici bir
    ırk mücadelesi portresi çizen
  • 2:30 - 2:32
    "Bundan Sonrası Ateş" romanını yayınladı,
  • 2:32 - 2:34
    fakat daha da ileriye giderek
  • 2:34 - 2:37
    kitapta ırkçılığın beyaz insanları da
    incittiğini iddia etti.
  • 2:37 - 2:38
    Görüşüne göre,
  • 2:38 - 2:42
    herkes toplumsal dokuda
    ayrılmaz bir şekilde tuzağa düşmüştü.
  • 2:42 - 2:44
    Uzun zaman şuna inandı:
  • 2:44 - 2:47
    "İnsanlar tarihe hapsedilmiş
    ve tarih de insanlara hapsedilmiş."
  • 2:47 - 2:49
    Baldwin'in Sivil Haklar'daki rolü,
  • 2:49 - 2:51
    gözlemleme ve rapor etmenin ötesine geçti.
  • 2:51 - 2:54
    Ayrıca kendi derslerini verip
    toplantılara katılarak
  • 2:54 - 2:57
    Güney Amerika boyunca seyahat etti.
  • 2:57 - 2:59
    Beyaz politikacılar
    ve Malcolm X dahil olmak üzere
  • 2:59 - 3:01
    siyahi aktivistlerle tartıştı
  • 3:01 - 3:04
    ve siyahi aktivist ve entelektüellerle,
    Robert Kennedy gibi
  • 3:04 - 3:08
    ileri gelen beyaz liderler arasında
    bir bağlantı görevi gördü.
  • 3:08 - 3:09
    Baldwin'in, sosyal çalkantıları
  • 3:09 - 3:12
    beyaz dinleyicilerin
    duymak isteyeceği bir biçimde
  • 3:12 - 3:15
    ifade etme kabiliyeti,
    Kennedy ve diğerlerinin
  • 3:15 - 3:19
    onu siyahi Amerikalıların elçisi
    olarak görmelerini sağladı
  • 3:19 - 3:21
    -- bu Baldwin'in reddettiği bir etiketti.
  • 3:21 - 3:22
    Ayrıca aynı zamanda
  • 3:22 - 3:26
    kelimeleri kullanma gücü, FBI'ın
    onu tehdit olarak görmesini sağladı.
  • 3:26 - 3:28
    Sivik Haklar hareketinde bile
  • 3:28 - 3:30
    Baldwin hem yurt dışında
    yaşama tercihinden,
  • 3:30 - 3:33
    hem de homofobinin kol gezdiği
    bir dönemde yazılarında açıkça ele aldığı
  • 3:33 - 3:35
    cinsel tercihlerinden ötürü
  • 3:35 - 3:38
    bazen bir yabancı gibi hissederdi.
  • 3:38 - 3:39
    Baldwin hayatı boyunca
  • 3:39 - 3:42
    bunu tanıklık etmesi gereken
    bir rol olarak gördü.
  • 3:42 - 3:44
    Birçok akranının aksine,
  • 3:44 - 3:47
    Sivil Haklar hareketinin
    bazı zaferlerini yaşarken görebildi
  • 3:47 - 3:51
    fakat Birleşik Devletler'de devam eden
    ırksal eşitsizlikler içine dert olmuştu.
  • 3:51 - 3:54
    Tarihte, yaşadığı dönemde
    kapana kısılmış gibi hissetmiş olsa da
  • 3:54 - 3:58
    kelimeleri birçok jenerasyonun
    kendilerini tanınmış hissetmesini sağladı
  • 3:58 - 4:00
    ve onları, toplumun
    en karmaşık meselelerine
  • 4:00 - 4:03
    daha incelikli bir anlayışa yönlendirdi.
Title:
Yerli bir çocuğun notları: James Baldwin'e göre dünya - Christina Greer
Speaker:
Christina Greer
Description:

Dersin tamamı için: https://ed.ted.com/lessons/notes-of-a-native-son-the-world-according-to-james-baldwin-christina-greer

1960'lar esnasında FBI, Amerika'nın en ünlü zihnine sahip insanlardan birisine yaptığı bir soruşturmada, yaklaşık iki bin belge topladı. Bu soruşturmanın öznesi, James Baldwin adlı bir yazardı, o zamanlar dünyada en çok satan siyahi yazarlardan birisiydi. James Baldwin'in hem halkın hem de otoritelerin hayal gücünde çok büyük görünmesini sağlayan şey neydi? Christina Greer, James Baldwin'in yaşamını ve çalışmalarını inceliyor.

Ders Christina Greer tarafından hazırlandı, Gibbons Studio tarafından yönetildi.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:05

Turkish subtitles

Revisions