< Return to Video

Bir bilim insanı kimya endüstrisini nasıl ele geçirdi - Mark Lytle

  • 0:07 - 0:10
    2958'de Rachel Carson
    ötücü kuşların
  • 0:10 - 0:13
    ağaç dallarından bir anda
    düştüğünü anlatan bir mektup aldı.
  • 0:13 - 0:17
    Yazar ölümleri için imha edicileri,
    DDT adlı böcek ilacını
  • 0:17 - 0:20
    yakındaki bir bataklığa
    püskürtmekle suçladı.
  • 0:20 - 0:24
    Mektup, Carson'un DDT'yi
    araştırmak için ihtiyaç duyduğu şeydi.
  • 0:24 - 0:27
    Zira böcek ilacının yaygın
    kullanımının balıklar, kuşlar
  • 0:27 - 0:31
    ve muhtemelen insanlar için bir tehdit
    oluşturduğundan endişe duyan
  • 0:31 - 0:34
    bilim insanları ve koruma uzmanlarından
    zaten duymuştu.
  • 0:34 - 0:37
    Amerika Birleşik Devletleri
    Balıkçılık Bürosu'nda çalıştığı yıllarda
  • 0:37 - 0:40
    edindiği hükümet temaslarıyla
    soruşturma yapmaya başladı.
  • 0:40 - 0:45
    “Baharın seslerini ne susturdu?”
    diye sordu.
  • 0:46 - 0:51
    1962'de Carson bulgularını
    "Sessiz Bahar" adıyla yayınladı.
  • 0:51 - 0:54
    Kitabı kimyasalların
    yanlış kullanımını ve doğa
  • 0:54 - 0:56
    ve insan sağlığı üzerindeki
    zararlarını belgeledi.
  • 0:56 - 1:01
    "Sessiz Bahar" yazara karşı
    vahşi kişisel saldırılarla birlikte
  • 1:01 - 1:04
    hem alkış aldı hem de
    fikir ayrılığına yol açtı.
  • 1:04 - 1:09
    Bu yumuşak huylu biyolog ve yazar
    bu tartışmayı nasıl ateşledi?
  • 1:10 - 1:13
    Carson kariyerine çalışkan bir
    yüksek lisans öğrencisi olarak başladı
  • 1:13 - 1:17
    ve biyoloji alanındaki çalışmalarını
    John Hopkins Üniversitesi'nde
  • 1:17 - 1:19
    yarı zamanlı işlerle dengeledi.
  • 1:19 - 1:22
    Yine de, hasta babasına
    ve kız kardeşine bakmak için
  • 1:22 - 1:25
    doktorasını tamamlamadan
    okuldan ayrılmak zorunda kaldı.
  • 1:25 - 1:28
    Carson, deniz biyolojisi üzerine
    bir radyo programı yazarken
  • 1:28 - 1:32
    Balıkçılık Bürosu'nda
    yarı zamanlı bir iş buldu.
  • 1:32 - 1:36
    Genel halkın dikkatini çekebilecek
  • 1:36 - 1:39
    materyaller yazma
    yeteneği üstlerini etkiledi
  • 1:39 - 1:43
    ve 1936'da Büro'da tam zamanlı
    işe alınan ikinci kadın oldu.
  • 1:43 - 1:48
    1941'de, bilimi denizaltı dünyalarının
    lirik meditasyonları ile birleştirerek
  • 1:48 - 1:52
    okyanus üzerine
    üç kitabın ilkini yayımladı.
  • 1:52 - 1:56
    Bu keşifler geniş bir kitlede
    yankı uyandırdı.
  • 1:57 - 1:59
    "Sessiz Bahar" da Carson
    dikkatini insan eylemlerinin
  • 1:59 - 2:04
    doğa dengesini tehdit etme
    biçimlerine çevirdi.
  • 2:04 - 2:09
    DDT başlangıçta II. Dünya Savaşı sırasında
    bitkileri böceklerden korumak
  • 2:09 - 2:12
    ve askerleri böcek kaynaklı
    hastalıklardan korumak için kullanıldı.
  • 2:12 - 2:16
    Savaştan sonra, genellikle
    öngörülemeyen sonuçlarla,
  • 2:16 - 2:20
    zararlarla savaşmak için rutin olarak
    geniş alanlara püskürtülürdü.
  • 2:20 - 2:23
    Güney ABD'deki ateş karıncalarını
    yok etmeye yönelik bir girişim,
  • 2:23 - 2:28
    yaban hayatı ayrım gözetmeden öldürdü,
    ama karıncaları ortadan kaldıramadı.
  • 2:29 - 2:33
    Buna ve diğer aksiliklere rağmen,
    ABD Tarım Bakanlığı
  • 2:33 - 2:37
    ve kimya şirketleri
    DDT'nin faydalarını övdü.
  • 2:37 - 2:41
    Potansiyel zararı hakkında çok az
    düzenleme veya kamuoyu bilinci vardı.
  • 2:41 - 2:44
    Ancak Carson, kimyasalların
    aşırı kullanımının
  • 2:44 - 2:47
    dirençli türlerin evrimine
    nasıl yol açtığını gösterdi,
  • 2:47 - 2:52
    bu da daha amansız kimyasalların
    gelişimini teşvik etti.
  • 2:52 - 2:54
    DDT suda çözünmediği için,
    zamanla çevrede,
  • 2:54 - 2:58
    böceklerin bedenlerinde,
  • 2:58 - 3:02
    bu böcekleri tüketen
    hayvanların dokularında
  • 3:02 - 3:05
    ve sonunda insanlarda
    birikeceğini iddia etti.
  • 3:05 - 3:10
    DDT'ye maruz kalmanın,
    gelecek nesiller için
  • 3:10 - 3:14
    bilinmeyen sonuçları olan genlerin
    yapısını değiştirebileceğini ileri sürdü.
  • 3:14 - 3:17
    "Sessiz Bahar"a verilen
    cevap tahrip ediciydi.
  • 3:17 - 3:21
    Birçok insan için kitap,
    felakete sebep olan
  • 3:21 - 3:23
    maddeleri düzenleme çağrısıydı.
  • 3:23 - 3:27
    Diğerleri, Carson'un DDT'nin
    insan sağlığını tehdit edici böcekleri
  • 3:27 - 3:30
    kontrol etme rolünden
    bahsetmediğine itiraz etti.
  • 3:30 - 3:35
    Eski Tarım Bakanı Ezra Taft Benson,
    “çocuğu olmayan bir kız kurusu
  • 3:35 - 3:40
    neden genetik konusunda
    bu kadar endişeli” öğrenmek istedi
  • 3:40 - 3:45
    ve Carson'u “muhtemelen bir komünist”
    olduğu için görevden aldı.
  • 3:45 - 3:50
    Bir pestisit üreticisinin avukatı,
    Carson'ları ve destekçilerini, işletmeleri
  • 3:50 - 3:56
    “ahlaksız” olarak boyamayı amaçlayan
    “fesat etkileyiciler” olarak kabul etti.
  • 3:56 - 3:59
    Gerçekte, Carson, kimyasalların
    tehlikelerine odaklanmıştı
  • 3:59 - 4:04
    çünkü marifetleri reklam edilmişken
    zararları anlaşılmamıştır.
  • 4:04 - 4:06
    İnsanların doğayı kontrol etmesi gerektiği
  • 4:06 - 4:09
    ve kontrol edebileceği
    inancını reddetti.
  • 4:09 - 4:12
    Bunun yerine insanlara
    “doğanın değil, kendimizin”
  • 4:12 - 4:16
    olgunluk ve üstatlığını
    geliştirmemiz için meydan okudu.
  • 4:17 - 4:20
    Carson, "Sessiz Bahar"ın yayımlanmasından
  • 4:20 - 4:24
    sadece iki yıl sonra,
    1964'te kanserden öldü.
  • 4:24 - 4:29
    Çalışmaları bir nesil çevre
    aktivistini canlandırdı.
  • 4:29 - 4:32
    1969'da, çevrecilerin baskısıyla,
    Kongre federal kurumların
  • 4:32 - 4:36
    eylemlerinin çevresel etkilerini
    değerlendirmelerini gerektiren
  • 4:36 - 4:42
    Ulusal Çevre Politikası Yasasını
    kabul etti.
  • 4:42 - 4:43
    Yasayı yürürlüğe koymak için
  • 4:43 - 4:47
    Başkan Richard Nixon
    Çevre Koruma Ajansı'nı kurdu.
  • 4:47 - 4:54
    1972'de ÇKA, DDT kullanımına
    kısmi bir yasak getirdi.
  • 4:54 - 4:57
    Ölümünden çok sonra Rachel Carson,
  • 4:57 - 5:01
    yazısının kalıcı etkisi ile doğayı
    savunmaya devam etti.
Title:
Bir bilim insanı kimya endüstrisini nasıl ele geçirdi - Mark Lytle
Speaker:
Mark Lytle
Description:

Tam dersi görüntülemek için: https://ed.ted.com/lessons/how-one-scientist-took-on-the-chemical-industry-mark-lytle

1958'de, DDT olarak bilinen pestisit nedeniyle ötücü kuşların ölümlerini açıklayan bir mektup aldıktan sonra, Rachel Carson kimyasalların yanlış kullanımı ve doğa üzerindeki zararları hakkında bir soruşturma başlattı. 1962'de bulgularını, hem alkış alan hem de fikir ayrılığı oluşturan “Sessiz Bahar”da yayınladı. Bu biyolog ve yazar böyle bir tartışmayı nasıl ateşledi? Mark Lytle araştırıyor.

Ders Mark Lytle, animasyon Héloïse Dorsan Rachet tarafından yapılmıştır.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:03

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.