Τι είναι ένας κορωνοϊός; - Ελίζαμπεθ Κοξ

Δες όλο το μάθημα: https://ed.ted.com/lessons/what-is-a-coronavirus-elizabeth-cox

Για περίπου μια δεκαετία, οι επιστήμονες έψαχναν την πηγή ενός θανάσιμου νέου ιού στα πιο ψηλά βουνά της Κίνας και στα πιο απομονωμένα σπήλαια της. Τον βρήκαν επιτέλους στις νυχτερίδες της σπηλιάς Σίτου. Ο εν λόγω ιός ήταν ένας κορωνοϊός που προκάλεσε μια επιδημία σοβαρού έντονου αναπνευστικού συνδρόμου, ή αλλιώς SARS, το 2003. Άρα τι είναι ακριβώς ένας κορωνοϊός, και πώς εξαπλώνεται; Η Ελίζαμπεθ Κοξ εξηγεί.

Μάθημα από την Ελίζαμπεθ Κοξ, σκηνοθετημένο από τον Άντον Μπόγκατι.

Για περίπου μια δεκαετία, οι επιστήμονες
έψαχναν την πηγή ενός θανάσιμου νέου ιού

στα πιο ψηλά βουνά της Κίνας
και στα πιο απομονωμένα σπήλαιά της.

Τελικά τον βρήκαν εδώ:
στις νυχτερίδες της σπηλιάς Σίταου.

Ο εν λόγω ιός ήταν ένας κορωνοϊός

που προκάλεσε μια επιδημία
από Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο,

ή αλλιώς SARS, το 2003.

Οι κορωνοϊοί είναι ομάδες ιών

καλυμμένοι με μικρά αγκάθια πρωτεϊνών
που μοιάζουν με στέμμα--

ή «κορώνα» από τα Λατινικά.

Υπάρχουν εκατοντάδες γνωστοί κορωνοϊοί.

Εφτά από αυτούς μολύνουν τους ανθρώπους,
και μπορούν να προκαλέσουν αρρώστια.

Ο κορωνοϊός SARS-CoV προκαλεί SARS,
ο MERS-CoV προκαλεί MERS,

και ο SARS-CoV-2 προκαλεί
τη νόσο COVID-19.

Από τους εφτά ανθρώπινους κορωνοϊούς,
οι τέσσερις προκαλούν κρυολογήματα,

ήπιες, πολύ μεταδοτικές μολύνσεις
της μύτης και του λαιμού.

Οι δύο μολύνουν τους πνεύμονες,
και προκαλούν πολύ πιο σοβαρές αρρώστιες.

Ο έβδομος, ο οποίος προκαλεί την COVID-19,
έχει χαρακτηριστικά από όλους:

εξαπλώνεται εύκολα, αλλά έχει
σοβαρή επίδραση στα πνευμόνια.

Όταν ένα μολυσμένο άτομο βήχει,
πετάγονται σταγονίδια που περιέχουν τον ιό

Ο ιός μπορεί να μολύνει κάποιον άλλον
αν μπουν σταγονίδια στη μύτη ή το στόμα.

Οι κορωνοϊοί μεταφέρονται καλύτερα
σε κλειστούς χώρους,

όπου οι άνθρωποι είναι κοντά μεταξύ τους.

Ο κρύος καιρός εμποδίζει το στέγνωμα
του λεπτού περιβλήματος τους,

επιτρέποντας στον ιό να επιβιώσει
για περισσότερο καιρό μεταξύ ξενιστών,

ενώ η έκθεση σε ηλιακή ακτινοβολία
μπορεί να τον βλάψει.

Αυτές οι εποχιακές παραλλαγές

έχουν μεγαλύτερη σημασία
για τους ήδη γνωστούς ιούς.

Αλλά επειδή κανείς δεν έχει ανοσία ακόμα
σε έναν καινούργιο ιό,

υπάρχουν τόσοι εν δυνάμει ξενιστές
που δεν χρειάζεται ιδανικές συνθήκες.

Στο σώμα, τα πρωτεϊνικά αγκάθια χώνονται
στα κύτταρα του ξενιστή και γίνονται ένα--

επιτρέποντας στον ιό να κλέψει
τον μηχανισμό των κυττάρων του ξενιστή

για να αναπαράγει τα δικά του γονίδια.

Οι κορωνοϊοί αποθηκεύουν
το γενετικό υλικό τους στο RNA.

Όλοι οι ιοί είναι
είτε ιοί RNA είτε ιοί DNA.

Οι ιοί RNA τείνουν να είναι
μικρότεροι, με λιγότερα γονίδια

σημαίνοντας ότι μολύνουν πολλούς ξενιστές
και αναπαράγονται γρήγορα σε αυτούς.

Γενικά, οι ιοί RNA δεν έχουν
κάποιον μηχανισμό διόρθωσης,

ενώ οι ιοί DNA έχουν.

Οπότε όταν ένας ιός RNA αναπαράγεται,

είναι πολύ πιο πιθανό να υπάρξουν λάθη,
που ονομάζονται μεταλλάξεις.

Πολλές από αυτές τις μεταλλάξεις
είναι άχρηστες ή ακόμα και βλαβερές.

Αλλά μερικές κάνουν τον ιό πιο κατάλληλο
για ορισμένα περιβάλλοντα--

όπως ένα νέο είδος ξενιστή.

Οι επιδημίες συχνά συμβαίνουν

όταν ο ιός μεταφέρεται
από ζώα σε ανθρώπους.

Αυτό είναι αληθές για τους ιούς RNA
οι οποίοι προκάλεσαν

την Έμπολα, τον Ζίκα, τις επιδημίες SARS,
και την πανδημία του COVID-19.

Ο ιός συνεχίζει να μεταλλάσσεται
με την είσοδό του στους ανθρώπους--

συνήθως όχι αρκετά για να δημιουργήσει
έναν καινούργιο ιό,

αλλά αρκετά για να φτιάξει παραλλαγές,
ή παραμορφώσεις, του πρωτότυπου.

Οι κορωνοϊοί έχουν λίγες βασικές διαφορές
από τους περισσότερους ιούς RNA.

Είναι από τους μεγαλύτερους ιούς,
που σημαίνει ότι έχουν περισσότερα γονίδια

Αυτό δημιουργεί περισσότερες ευκαιρίες
για επιβλαβείς μεταλλάξεις.

Για να αντιμετωπιστεί αυτό το ρίσκο,
οι κορωνοϊοί έχουν ένα μοναδικό γνώρισμα:

ένα ένζυμο που ελέγχει για λάθη
κατά την αναπαραγωγή και τα διορθώνει.

Αυτό κάνει τους κορωνοϊούς
πολύ πιο σταθερούς,

με πιο αργό ρυθμό μετάλλαξης,
από άλλους ιούς RNA.

Ενώ αυτό μπορεί να μοιάζει ανυπέρβλητο,

ο αργός ρυθμός μετάλλαξης
είναι ένα θετικό σημάδι

για τον αφοπλισμό τους.

Μετά από μια μόλυνση, το ανοσοποιητικό μας
μπορεί να αναγνωρίσει μικρόβια

και να τα καταστρέψει πιο γρήγορα
αν μας ξαναμολύνουν

για να μην αρρωστήσουμε.

Αλλά οι μεταλλάξεις κάνουν τον ιό
λιγότερο αντιληπτό στο ανοσοποιητικό μας--

και επομένως δυσκολότερο
για να καταπολεμηθεί.

Μπορούν επίσης να μειώσουν την επίδραση
των αντιικών φαρμάκων και των εμβολίων,

επειδή είναι ειδικά
προσαρμοσμένα σε έναν ιό.

Γι' αυτό τον λόγο χρειαζόμαστε
νέα εμβόλια γρίπης κάθε χρόνο--

ο ιός της γρίπης μεταλλάσσεται τόσο
που εμφανίζονται συνεχώς νέα στελέχη.

Ο αργότερος ρυθμός μετάλλαξης
των κορωνοϊών σημαίνει

ότι το ανοσοποιητικό μας,
τα φάρμακα και τα εμβόλια,

μπορεί να είναι ικανά να τους αναγνωρίσουν
για περισσότερο χρόνο μετά τη μόλυνση,

και έτσι να μας προστατέψουν καλύτερα.

Ακόμη, δεν ξέρουμε για πόσο
θα έχουμε ανοσία σε διαφορετικούς ιούς.

Δεν έχει υπάρξει κάποια θεραπεία
ή κάποιο εμβόλιο για έναν κορωνοϊό.

Δεν έχουμε επικεντρωθεί στη θεραπεία
αυτών που προκαλούν κρυολογήματα,

και αν και οι επιστήμονες ξεκίνησαν
τις θεραπείες για τους SARS και MERS,

οι επιδημίες έληξαν πριν ολοκληρωθούν
κλινικές δοκιμές σε αυτές τις θεραπείες.

Όσο συνεχίζουμε να καταπατούμε
τους βιότοπους άλλων ζώων,

μερικοί επιστήμονες λένε
ότι η μετάδοση ενός νέου κορωνοϊού

από τα ζώα στους ανθρώπους
είναι αναπόφευκτη--

αλλά αν διερευνήσουμε το άγνωστο,
δεν χρειάζεται να είναι καταστροφική.