Shabana Basij-Rasikh: Guxoni për të arsimuar vajzat Afgane

Imagjinoni nje shtet ku vajzat kane frike të dalin për të shkuar ne shkolle, me rrezik vdekje në se kapen duke mësuar. Ky ishte Afganistani me talebanet, dhe akoma sot jane shenjat e atij rreziku. 22 vjeçarja Shabana Basij-Rasikh ka hapur një shkolle për vajza ne Afganistan. Ajo feston forcen e vendimit të një familje për të pasur besim te vajzat --dhe tregon historinë e një babai me kurajo që qendroi i vendosur edhe pas kërcënimeve . (Filmuar në TEDxWomen)

Kur isha 11 vieç,

më kujtohet qe u zgjova nga gjumi dhe në shtepi kishte nje atmosfere të kendshme

babai po degjonte lajmet e BBC

me radjon e tij të vogel njgyre gri.

Kishte një buzeqeshje të madhe në fytyre, gje e rrallë në ate kohë

normalisht lajmet e aktualitetit e bënin të merzitur.

"Talebanet kane ikur" therriti babai.

Nuk e dija se per çfare e kishte fjalën,

por kuptova qe babai ishte shumë i gëzuar.

"Më në fund do të ndjekesh nje shkollë te vertete" më tha.

Një mengjes që nuk do harroj kurrë.

Nje shkolle e vërtete.

Isha 6 vjeçe kur talebanët pushtuan Afganistanin

dhe e bëne shkollen të pa-ligjshme për vajzat.

Gjatë 5 vjeteve që erdhen jam veshur si çun

per të shoqeruar motren e madhe, e cila nuk mundesh

të dilte vetëm, për të shkuar në një shkollë sekrete.

Ishte e vetmja menyre qe kishim per te studiuar.

Cdo ditë, benim një rrugë të re

qe asnjeri mos te dyshonte se ku po shkonim.

Fshihnim librat në çantat e pazarit

që të tjeret të kujtonin se ishim duke bere pazarin.

Shkolla gjendesh brenda nje shtëpie,

ishim më shumë se 100 nga ne brenda ne dhomen e ndenjes.

Ishte e rehatshme në dimër por në verë vdisje nga vapa.

Të gjithë dinim që po rrezikonim jetën --

mesuesja, studentet dhe prinderit tanë.

Ndonjë herë ndodhte që shkolla mbyllej papritmas

per një javë sepse talebanet dyshonin.

Shumë herë e pyesnim veten se çfare dinin për ne

A ishim të ndjekura?

A e dinin se nga vinim?

Kishim frikë,

por shkolla ishte vendi se ku donim të ishim.

Kam pasur shumë fat që linda ne nje familje

ku arsimi ishte i cmuar dhe vajzat vlerësoheshin.

Gjyshi im ka qenë nje burrë i jashtëzakonshëm për kohen e tij.

Nje antikonformist i vertete nga një fshat i humbur i Afganistanit,

këmbënguli që e bija, mamaja ime,

te arsimohej, dhe per kete arsye ishte mohuar nga babai i tij.

Por mamaja ime pas studimeve u bë mesuese.

Ja ku është.

Prej 2 vjetesh është në pension por vetëm per të kthyer shtepinë tonë

në shkollë për gratë dhe vajzat e lagjes sone.

Ja dhe babai im

ka qenë i pari në familjen e tij që ka studiuar.

Dhe nuk dyshonte që edhe femijet e tij do

të studjonin, perfshirë vajzat,

pavarësisht nga talebanët, pavaresisht nga rreziku.

Për atë, rreziku më i madh ishte që të linte femijët e tij pa arsim.

Gjatë qeverisjes talebane, më kujtohet

qe isha shume e stresuar nga jeta jonë

dhe isha shume e trembur dhe nuk shikoja një të ardhme.

Doja te hiqja dorë nga studimet,

por babai,

me tha,

"Degjo, bija ime,

ne jetë mund te humbesh gjithçka.

Mund të të vjedhin parate. Mund të detyrojne të braktisësh shtepinë gjatë një lufte.

Por e vetmja gje qe do kesh gjithmonë me vete

ështe çfare ke këtu,

edhe nese do jemi të detyruar me shit gjakun për të paguar pagesen e shkollës,

do e bëjme.

Pra, je e sigurt qe nuk do të vazhdosh?"

Sot jam 22 vjeç.

Jam rritur ne një shtet komplet te shkatërruar

nga dhjetra vjet luftë.

Më pak se 6% i grave te moshes sime kane pasur mundesine te shkojne më larg se shkolla mesme,

dhe nëse familja ime nuk do te ishte kaq e angazhuari ne edukimin tim,

une do isha një nga ato.

Por sot jam këtu, krenare që jam diplomuar ne universitetin e Middlebury.

(Duartrokitje)

Kur u ktheva në Afganistan, gjyshi im,

ai që iku nga shtepia e tij sepse guxoi të edukonte vajzat,

ka qenë nga të paret që më uruan.

Ai nuk është krenar vetem per diplomen time,

por edhe se kam qenë gruaja e parë

jam gruaja e parë

që e shoqeron me makinë neper rruget e Kabulit.

(duartrokitje)

Familja ime ka besim tek unë.

Une kam shumë ëndrra, por familja ka endërruar gjithmonë me shumë

Dhe ja pse sot jam nje ambasadore per 10x10,

nje fushatë boterore per arsimin e vajzave

Dhe ja perse kam krijuar SOLA,

i pari, dhe ndoshta i vetmi kolegj

për vajza ne Afganistan,

një shtet ku është akoma e veshtirë për gratë të shkojnë në shkollë.

Gjeja me emocionuese është që shikoj studente

me ambicje që kerkojne oportunitete.

Dhe shoh prinderit dhe baballaret e tyre

qe ashtu si i imi i mbeshtesin ato,

pavaresisht nga opozimi i fortë.

Ashtu si Ahmedi, nuk është emri tij i vërtet,

dhe nuk mundem t'ju tregoj fytyren e tij,

por Ahmedi është babai i një nga studentet e mija.

Para nje muaij, ai dhe vajza e tij

ishin duke u kthyer ne shtepi nga SOLA,

dhe shpëtuan pa u vrarë

nga një bombe në rrugë, pune minutash.

Kur arriten ne shtepi, ra telefoni,

dhe një zë i tha

në se vazhdon te coje vajzen në shkollë,

ata do te provojne perseri.

"Me vrit tani, po deshe" i tha ai,

"por nuk do shkatërroj të ardhmen e vajzes time

për idetë tuaja fanatike dhe të prapambetura".

Ajo qe kam kuptuar nga Afganistani,

dhe kjo gjë eshte refuzuar shpesh nga perëndimi,

qe pas shumices se atyre nga ne që ja dalim

eshtë një baba që njeh vleren e vajzes se tij

dhe e di që suksesi i saj eshtë suksesi i tij.

Kjo jo per të thenë që nënat nuk jan kyç ne suksesin tonë.

Ne fakt ato jane shpesh fillimi i tratatives

për një të ardhme të ndritur të vajzave të tyre,

por në nje kontekst si ai i Afganistanit,

na duhet të kemi mbeshtetjen e burrave.

Nen talebanet, per vajzat që shkonin në shkolle

qindra vajza

mos harroni, ishte e paligjshme.

Por sot, më shumë se 3 milion vajza janë ne shkollë në Afganistan

(duartrokitje)

Afganistani duket shumë ndryshe i parë nga Amerika.

Amerika shikon brishtesine tek ndryshimet.

Kam frike se keto ndryshime nuk do te zgjasin

shumë pas terheqjes të trupave amerikane.

Por kur jam ne Afganistan,

kur shikoj studentet në shkollen time

dhe prinderit që i mbrojne ata,

që i japin kurajo, shoh një të ardhme premtuese

dhe një ndryshim të qendrueshëm.

Per mua, Afganistani eshte toka e shpreses dhe mundësive pa kufi,

dhe çdo ditë

vajzat e SOLA-s ma kujtojne kete gjë.

Ashtu si unë, ato kane endrra të medha.

Faleminderit.

(duartrokitje)