Mikondo ya bahari inafanyaje kazi

Mwaka 1992,meli ya mizigo iliyobeba vichezeo ilipatwa na dhoruba. Makontena ya kusafirishia shehena yalipotea kwenye maji, na mawimbi yakasafirisha vichezeo vya bata 28000 na vichezeo vingine mpaka Pacific ya kaskazini. Lakini havikikukaa pamoja -- bata wamesambaa Dunia nzima. Hii ilitokeaje? Jennifer Verduin anaingia kwenye sayansi ya mikondo ya bahari.

Somo limetolewa na Jennifer Verduin, likiongozwa na Cabong Studios.

Mwaka 1992

Meli ya mizigo iliyobeba shehena ya Vichezeo vya kuogea ilipatwa na dhoruba.

Makontena ya kusafirishia shehena yakapotea kwenye maji,

Mawimbi yalisomba bata wa raba na vichezeo vinginevyo kwenye bahari ya Pacific ya kaskazini.

Lakini havikukaa pamoja.

Tofauti kabisa--

Bata hao wametapakaa Dunia nzima,

Na wachunguzi wametumia njia yao

Kuelewa zaidi mikondo ya Bahari.

Mikondo ya bahari inaendeshwa na vitu vingi:

Upepo,mawimbi,mabadiliko kwenye wiani,

Na mzunguko wa Dunia.

Topografia ya sakafu ya bahari na ufukwe vinaongeza hiyo mizunguko,

Kusababisha mikondo iongeze spidi,

Kupunguza spidi au kubadili muelekeo.

Mikondo ya bahari imegawanyika kwenye makundi makuu mawili:

Mikondo ya juu na mikondo ya ndani ya bahari.

Mikondo ya juu ina dhibiti mwendo

Wa asilimia 10 ya maji ya bahari,

Wakati mikondo ya ndani inadhibiti asilimia 90 iliyobaki.

Japo yanasababishwa na vitu tofauti,

Mikondo ya juu na ya ndani inashabiana

Ni dansi ambayo inaifanya bahari itembee.

Karibu na fukwe,

Mikondo ya bahari ya juu inaendeshwa na upepo na mawimbi,

Ambayo inavuta Maji ndani na Nje pale ambapo kiwango cha maji kinapungua na kuongezeka.

Wakati huo huo,kwenye bahari upepo ndio nguvu kubwa ya mikondo ya juu.

Upepo unapovuma juu ya bahari,

Unaenda na maji ya juu,

Maji yanayotembea yavuta vilivyomo chini,

Na hizo zinavuta za chini yake.

Maji yenye kina kirefu cha Mita 400

Bado yana athiriwa na upepo wa juu ya bahari.

Ukiangalia kwa karibu muundo wa mikondo ya juu ya bahari ya Dunia nzima,

Utaona kwamba inatengeneza vitanzi vikubwa vinavyoitwa gyre,

Inayosafiri upande wa saa kaskazini mwa ulimwengu

Na kwa kurudi kusini mwa ulimwengu.

Hiyo ni sababu ya jinsi Dunia inavyozunguka

Inaingilia muundo wa upepo inayoleta hii mikondo.

Kama Dunia isingezunguka,

Maji na hewa vingeenda mbele na nyuma

Kutoka sehemu yenye presha ndogo ikweta

Na presha kubwa kwenye fito.

Lakini Kadri Dunia inavyozunguka,

Hewa kutoka ikweta kwenda kwenye fito ya kaskazini inageukia mashariki,

Na hewa inayoelekea chini inageukia magharibi.

Tofauti yake inatokea kwenye ulimwengu wa kusini,

Ili kusudi mito mikubwa ya upepo

Inatengeneza miundo ya vitanzi karibu na mabonde ya bahari.

Hii inaitwa ifekti ya coriolis.

Upepo unasukuma bahari chini yake kwenye gyre za kuzunguka.

Na sababu maji yanashika moto upesi kushinda hewa,

Hii mikondo inasaidia kugawanya joto duniani.

Tofauti na mikondo ya juu,

Mikondo ya ndani inaendeshwa na tofauti ya wiani wa maji ya bahari.

Maji yanavyoelekea fito ya kaskazini,

Yanakuwa na baridi.

Pia yanakuwa na chumvi nyingi,

Sababu ile barafu inayoshikilia maji wakati inaacha chumvi nyuma.

Haya Maji ya baridi yenye chumvi ni mazito zaidi

Kwahiyo yananuka,

Na Maji ya uvugu vugu yanachukua nafasi yake.

Kutengeneza mkondo wa wima unaoitwa mzunguko wa thermohaline

Mzunguko wa thermohaline wa maji ya ndani na yanayoendeshwa na upepo wa Mkondo wa bahari wa juu

Unajiunga kutengeneza kitanzi cha upepo kinachoitwa Global Conveyor Belt.

Maji yanavyohama kutoka ndani ya bahari kwenda juu.

Yanabeba virutubishi ambavyo vinasaidia kukuza viumbe hai

Ambayo inatengeneza msingi wa cheni nyingi za chakula baharini.

Mkondo wa Global Conveyor belt ndo mrefu zaidi duniani,

Ukizunguka dunia nzima.

Lakini unazunguka sentimita chache kwa sekunde.

Inaweza ichukua tone la maji miaka 1000 kufanya safari yote.

Japokuwa Levo za joto la bahari zinazopanda zinasababisha ukanda wa conveyor

Kupunguza spidi.

Modeli zinaonesha hii inasabisha ma tatizo kwenye hali ya hewa

Kwenye pande zote za Atlantic,

Na hamna anayejua nini kitatokea ikiendelea kupunguza spidi

Au ikisimama kabisa

Njia pekee tutakayoweza tabiri sawasawa na kujiandaa vizuri

Ni Kwa kuendelea kusoma mikondo na nguvu zote zinazosababisha mikondo kuwepo.