< Return to Video

İşyerinde cinsel tacize nasıl son veririz

  • 0:01 - 0:05
    "Tek istediğim,
    hak ettiğim terfiydi;
  • 0:05 - 0:07
    bana dediğiyse "Masaya çık
  • 0:07 - 0:08
    ve bacaklarını aç."
  • 0:10 - 0:13
    "Çalıştığım yerdeki
    bütün erkekler, bir kağıda
  • 0:13 - 0:16
    onlara yapabileceğim
    cinsel fantazilerini yazmışlar.
  • 0:16 - 0:18
    Oysa tek istediğim
    penceresi olan bir ofisti."
  • 0:20 - 0:24
    "Komiteden geçmesini istediğim bir konu
    hakkında ondan tavsiye istemiştim;
  • 0:24 - 0:27
    o ise bana dizliklerimi
    getirip getirmediğimi sordu."
  • 0:29 - 0:32
    Bunlar işyerinde cinsel tacizi
    araştırdığım son bir yıl içinde
  • 0:32 - 0:35
    kadınlardan duyduğum
    korkunç hikayelerin
  • 0:35 - 0:38
    sadece birkaçı.
  • 0:38 - 0:40
    Bulduğum,
  • 0:40 - 0:43
    bunun dünya çapında bir salgın olduğu.
  • 0:44 - 0:48
    Bu, sadece her gün işe gitmek isteyen
  • 0:48 - 0:50
    milyonlarca kadının yaşadığı
  • 0:50 - 0:51
    korkunç gerçeklik.
  • 0:53 - 0:55
    Cinsel taciz ayrım yapmıyor.
  • 0:56 - 0:57
    Etek giyebilirsiniz,
  • 0:58 - 0:59
    doktor önlüğü de,
  • 0:59 - 1:01
    askeri üniforma da.
  • 1:01 - 1:03
    Genç veya olgun olabilirsiniz,
  • 1:03 - 1:04
    evli veya bekar,
  • 1:04 - 1:05
    siyahi veya beyaz.
  • 1:05 - 1:09
    Cumhuriyetçi olabilirsiniz,
    Demokrat veya bağımsız.
  • 1:11 - 1:13
    O kadar çok kadından duydum ki:
  • 1:14 - 1:15
    polisler,
  • 1:15 - 1:17
    ordu mensupları,
  • 1:17 - 1:18
    mali müşavirler,
  • 1:18 - 1:22
    oyuncular, mühendisler, avukatlar,
  • 1:22 - 1:25
    bankacılar, muhasebeciler, öğretmenler...
  • 1:25 - 1:27
    gazeteciler.
  • 1:30 - 1:32
    Aslında, cinsel taciz
  • 1:32 - 1:34
    seks ile ilgili değil.
  • 1:35 - 1:37
    Güç ile ilgili
  • 1:37 - 1:40
    ve sizin gücünüzü elinizden alma çabasıyla
  • 1:40 - 1:42
    size yaptıklarıyla ilgili.
  • 1:43 - 1:44
    Bugün burada olmamın amacı
  • 1:45 - 1:50
    o gücü geri alabileceğiniz
    konusunda sizi teşvik etmek.
  • 1:51 - 1:54
    (Alkış)
  • 1:56 - 1:58
    6 Temmuz 2016'da,
  • 1:59 - 2:01
    kendimi bir uçurumdan
    aşağı attım.
  • 2:03 - 2:05
    Hayatımın en korkutucu zamanıydı,
  • 2:05 - 2:07
    yapması çok güç bir seçim.
  • 2:09 - 2:12
    Bir başıma bir boşluğa düşmüştüm,
  • 2:13 - 2:15
    aşağıda ne olduğunu bilmeden.
  • 2:16 - 2:20
    Ama sonra mucizevi şeyler olmaya başladı.
  • 2:20 - 2:23
    Kendi acılarını, çaresizliklerini,
    utançlarını paylaşmak isteyen
  • 2:23 - 2:25
    binlerce kadın benimle iletişime geçti.
  • 2:26 - 2:28
    Bana onların sesi olduğumu söylediler,
  • 2:28 - 2:30
    onların sesi kısılmışken.
  • 2:32 - 2:36
    Birdenbire 21. yüzyılda bile
  • 2:36 - 2:38
    her kadının bir hikayesi olduğunu
    fark ettim.
  • 2:41 - 2:42
    Örneğin Joyce,
  • 2:43 - 2:45
    bir kabin görevlisi denetmeni,
  • 2:45 - 2:47
    patronu her gün toplantılarda
  • 2:47 - 2:50
    not defterine penisler çizerken
  • 2:50 - 2:52
    akşam izlediği pornoları anlatıyormuş.
  • 2:52 - 2:53
    Şikayet etmeye gittiğinde,
  • 2:53 - 2:55
    ona "deli" demişler ve kovulmuş.
  • 2:55 - 2:58
    Wall Street bankacısı Joanne gibi...
  • 2:58 - 3:01
    Erkek iş arkadaşları ona o aşağılık,
    "a" ile başlayan sözcüğü diyorlarmış.
  • 3:01 - 3:02
    Şikayet etmiş,
  • 3:02 - 3:04
    sorunlu olarak etiketlenmiş,
  • 3:04 - 3:07
    bir daha da Wall Street'te
    anlaşma yapamamış.
  • 3:07 - 3:10
    Asker Elizabeth gibi...
  • 3:11 - 3:14
    Erkek asker arkadaşları yüzüne
    bir dolarlık banknotları sallayıp
  • 3:14 - 3:16
    "Benim için dans et." diyorlarmış.
  • 3:16 - 3:18
    Üstüne şikayet etmeye gittiklerinde,
  • 3:18 - 3:21
    üstü "Ne? Sadece bir dolar mı?
  • 3:21 - 3:23
    Sen en azından beş veya on edersin!"
  • 3:26 - 3:28
    Bunları okuyup
  • 3:28 - 3:30
    hepsine cevap verdikten
  • 3:30 - 3:35
    ve bu epostalar yüzünden ağladıktan sonra,
  • 3:35 - 3:39
    yapmam gereken ne kadar
    iş olduğunu fark ettim.
  • 3:40 - 3:42
    Şaşırtıcı gerçekler:
  • 3:42 - 3:44
    - bildiğimiz - üç kadından biri
  • 3:45 - 3:47
    işyerinde cinsel tacize
    uğruyor.
  • 3:49 - 3:54
    Bunların yüzde yetmiş biri
    hiçbir zaman şikayet edilmiyor.
  • 3:55 - 3:56
    Neden?
  • 3:56 - 3:58
    Kadınlar seslerini yükseltince,
  • 3:58 - 4:00
    hala yalancı ve sorunlu
    olarak nitelendiriliyorlar,
  • 4:00 - 4:02
    küçük düşürülüyorlar,
    çamur atılıyorlar,
  • 4:02 - 4:05
    daha düşük konumlara getiriliyorlar,
    kara listeye alınıyorlar
  • 4:05 - 4:07
    ve işten çıkarılıyorlar.
  • 4:07 - 4:10
    Cinsel tacizi ihbar etmek, birçok durumda
    kariyerin sonu anlamına gelebiliyor.
  • 4:11 - 4:13
    Bana ulaşan kadınların
    neredeyse tamamı
  • 4:14 - 4:19
    şu anda, seçtikleri kariyerde
    çalışmıyorlar,
  • 4:19 - 4:21
    bu korkunç bir durum.
  • 4:24 - 4:27
    Ben de başlangıçta sessiz kaldım.
  • 4:28 - 4:32
    Miss Amerika seçildiğim
    yılın sonunda başıma geldi,
  • 4:32 - 4:35
    bir hayli yüksek mevkideki
    bir televizyon yöneticisiyle,
  • 4:35 - 4:36
    New York'ta toplantıdaydım.
  • 4:36 - 4:39
    Gün boyunca bana yardım
    ettiğini düşünüyordum,
  • 4:39 - 4:41
    benim için birçok telefon
    görüşmesi yapıyordu,
  • 4:41 - 4:42
    Akşam yemeğine gittik
  • 4:42 - 4:44
    ve arabanın arka koltuğunda
    birden üstüme atladı
  • 4:44 - 4:46
    ve dilini boğazıma soktu.
  • 4:48 - 4:52
    Aptal ben, ona göre "işe girebilmem" için
  • 4:54 - 4:57
    onun pantolonunun da içine
    girmem gerektiğini anlamamıştım.
  • 4:59 - 5:00
    Sadece bir hafta sonra,
  • 5:00 - 5:05
    Los Angeles'ta yine yüksek mevkide
    bir halka ilişkiler uzmanıyla görüşürken,
  • 5:05 - 5:06
    yine olan oldu.
  • 5:06 - 5:07
    Yine arabadaydık.
  • 5:07 - 5:10
    Boynumu eline alıp
  • 5:10 - 5:13
    kafamı apış arasına
    öyle sert soktu ki
  • 5:14 - 5:15
    nefes alamadım.
  • 5:21 - 5:27
    Bu gibi olaylar kendinize olan
    güveninizi altüst ediyor.
  • 5:30 - 5:34
    Bunlar yakın zamana kadar bile
  • 5:34 - 5:36
    taciz olarak değerlendirmediğim olaylar.
  • 5:39 - 5:43
    Bu yüzden yapmamız gereken çok şey var.
  • 5:47 - 5:49
    Miss Amerika yılım bittikten sonra da
  • 5:49 - 5:52
    birçok ünlü kişiyle buluştum,
  • 5:53 - 5:55
    Donald Trump da bunlardan biri.
  • 5:56 - 5:58
    1988 yılında bu fotoğraf çekilirken
  • 5:58 - 6:01
    kimse burada olacağımızı tahmin edemezdi.
  • 6:01 - 6:02
    (Gülüşmeler)
  • 6:03 - 6:06
    Ben, işyerlerindeki cinsel tacizi
    bitirmeye çalışırken,
  • 6:07 - 6:10
    o, buna rağmen,
  • 6:10 - 6:12
    Birleşik Devletler başkanı.
  • 6:14 - 6:16
    Bundan kısa bir süre sonra,
    Richmond, Virginia'da
  • 6:16 - 6:18
    televizyon haberciliğindeki
    ilk işimi aldım.
  • 6:18 - 6:21
    Cırtlak pembe ceketimin içindeki
    özgüvenli gülüşe bakın.
  • 6:21 - 6:23
    Saça bakmasanız da olur.
  • 6:23 - 6:24
    (Gülüşmeler)
  • 6:24 - 6:29
    Sarışınların çok zeki olduğunu göstermek
    için canımı dişime takıyordum.
  • 6:31 - 6:34
    İronik olarak, ilk takibe aldığım
    haberlerden biri
  • 6:34 - 6:36
    Vaşington'daki Anita Hill davasıydı.
  • 6:37 - 6:38
    Bundan kısa bir süre sonra
  • 6:38 - 6:41
    ben de işyerinde cinsel tacize uğradım.
  • 6:42 - 6:44
    Virginia'nın kırsal kesiminden
    bir haberi araştırırken
  • 6:45 - 6:46
    arabaya girince
  • 6:46 - 6:48
    kameramanım,
  • 6:48 - 6:51
    bana mikrofon takarken
    göğüslerime dokunmasının
  • 6:51 - 6:53
    ne kadar hoşuma gittiğini sordu.
  • 6:53 - 6:55
    Ondan sonra da her şey yokuş aşağı gitti.
  • 6:55 - 6:57
    Kendimi yolcu kapısına yapıştırdım,
  • 6:57 - 6:59
    bu cep telefonlarından önceydi.
  • 6:59 - 7:00
    Çok korkmuştum.
  • 7:00 - 7:04
    Kendimi saatte 80 kilometre giden
  • 7:04 - 7:07
    araçtan aşağı atsaydım,
  • 7:07 - 7:10
    ne kadar yaralanacağımı düşündüm.
  • 7:14 - 7:17
    Bütün Hollywood'un en çok
    tanınan isimlerinden
  • 7:17 - 7:20
    Harvey Weinstein ile ilgili
    konu ortaya çıkınca,
  • 7:20 - 7:22
    iddialar korkunçtu.
  • 7:23 - 7:25
    Ancak o kadar kadın ortaya çıktı ki
  • 7:25 - 7:28
    yaptığımın bir anlamı
    olduğunu fark ettim.
  • 7:29 - 7:35
    (Alkış)
  • 7:36 - 7:38
    Bahanesi çok uyduruktu.
  • 7:39 - 7:41
    60 ve 70'li yılların bir ürünü
    olduğunu söyledi,
  • 7:41 - 7:43
    o zamanın kültürü öyleymiş.
  • 7:43 - 7:45
    Evet, o zamanın kültürü öyleydi
  • 7:45 - 7:48
    ne yazık ki hâlâ da öyle.
  • 7:48 - 7:49
    Neden?
  • 7:50 - 7:52
    Cinsel tacizle hala iliştirilen
  • 7:52 - 7:53
    mitler yüzünden...
  • 7:55 - 7:58
    "Kadınlar başka bir iş bulmalı
    ve kariyerlerini değiştirmeliler."
  • 7:58 - 7:59
    Oldu.
  • 7:59 - 8:02
    Bunu iki işte çalışan, eşi olmayan,
  • 8:02 - 8:04
    ayın sonunu getirmeye çabalayan,
  • 8:04 - 8:06
    aynı zamanda taciz edilen anneye söyleyin.
  • 8:06 - 8:08
    "Kadınlar,
  • 8:08 - 8:09
    bunu kendileri davet ediyorlar."
  • 8:10 - 8:12
    Giydiğimiz giysilerle,
  • 8:12 - 8:13
    yaptığımız makyajla.
  • 8:14 - 8:17
    Tabii, Silikon Vadisinde
    Uber mühendislerinin giydiği
  • 8:17 - 8:19
    kapşonlular zaten çok davetkâr.
  • 8:21 - 8:22
    "Kadınlar uyduruyorlar."
  • 8:23 - 8:26
    Evet zaten aşağılanıp alaşağı edilmek
  • 8:26 - 8:28
    çok zevkli ve getirisi bol.
  • 8:28 - 8:29
    Bilirim.
  • 8:31 - 8:36
    "Kadınlar bunları ünlü
    ve zengin olmak için söylüyorlar."
  • 8:36 - 8:38
    Kendi başkanımız bunun söyledi.
  • 8:40 - 8:42
    Eminim Taylor Swift'in,
  • 8:42 - 8:46
    yani dünyanın en bilinen ve en zengin
    şarkıcılarından birinin,
  • 8:46 - 8:48
    daha fazla paraya veya üne ihtiyacı yoktu,
  • 8:48 - 8:51
    avuçlandığı için bir dolarlık
  • 8:51 - 8:52
    tazminat davası açarken.
  • 8:53 - 8:55
    Bu davayı açtığı için çok memnunum.
  • 8:57 - 8:59
    Son dakika haberi:
  • 8:59 - 9:03
    kadınlar ve işyerindeki cinsel taciz
    davalarıyla ilgili konuşulmayan hikaye:
  • 9:05 - 9:07
    kadınlar sadece güvenli, hoşgörülü
  • 9:08 - 9:10
    ve tacizsiz bir ortam istiyorlar.
  • 9:10 - 9:11
    Bu kadar.
  • 9:12 - 9:17
    (Alkış)
  • 9:18 - 9:21
    Peki gücümüzü nasıl geri alabiliriz?
  • 9:22 - 9:23
    Üç çözümüm var.
  • 9:24 - 9:25
    Birincisi:
  • 9:25 - 9:29
    Seyircileri ve buna izin verenleri
    yanımıza çekmeliyiz.
  • 9:30 - 9:33
    Birleşik Devletler'deki şirketlerin
    yüzde doksan sekizinin
  • 9:33 - 9:35
    cinsel taciz eğitimleri var.
  • 9:35 - 9:38
    Yetmişinin engelleme programları var.
  • 9:39 - 9:41
    Ancak hâlen
  • 9:41 - 9:44
    etraftakilerin ve tanıkların
    çoğu sesini yükseltmiyor.
  • 9:45 - 9:46
    2016'da
  • 9:46 - 9:50
    Harvard Business Review
    buna "izleyici etkisi" diyor.
  • 9:52 - 9:55
    Ama 11 Eylül'ü hatırlayın.
  • 9:55 - 9:58
    Bize milyonlarca defa
  • 9:58 - 9:59
    "Bir şey görürseniz,
  • 9:59 - 10:01
    bir şey söyleyin." dendi.
  • 10:02 - 10:06
    Bu söz, işyerindeki cinsel tacize
    tanık olanlara da uygulansa
  • 10:06 - 10:09
    bu olayları fark etmekte
    ve engellemekte,
  • 10:10 - 10:13
    bunun suçlularıyla yüzleşmekte
  • 10:14 - 10:18
    ve kurbanlara yardım etmekte,
    onları korumakta
  • 10:19 - 10:22
    ne kadar etkili olurdu düşünün.
  • 10:22 - 10:24
    Bu benim erkeklere çağrım:
  • 10:25 - 10:27
    bu savaşta size ihtiyacımız var.
  • 10:28 - 10:29
    Kadınlara da,
  • 10:29 - 10:32
    buna izin vermektense
    yanımızda olun.
  • 10:32 - 10:34
    İkinci çözüm:
  • 10:34 - 10:35
    Yasaları değiştirin.
  • 10:37 - 10:38
    Kaçınız iş sözleşmelerinizde
  • 10:38 - 10:41
    zorunlu uzlaşma kuralı
    olup olmadığını
  • 10:41 - 10:43
    biliyorsunuz?
  • 10:44 - 10:45
    Pek fazla el görmüyorum.
  • 10:45 - 10:47
    Bilmiyorsanız, bilmelisiniz,
  • 10:47 - 10:48
    nedeni de şu:
  • 10:49 - 10:50
    TIME dergisi
  • 10:50 - 10:52
    ekranda şöyle diyor
  • 10:52 - 10:55
    "Cinsel taciz iddialarını hasıraltı eden
  • 10:55 - 10:59
    mini minnacık şart."
  • 11:00 - 11:01
    Bu, şu demek:
  • 11:01 - 11:04
    Zorunlu uzlaşma kuralı,
    Amerikan anayasasının size verdiği
  • 11:04 - 11:06
    yedinci hakkı yani açık jüri hakkını
    elinizden alıyor.
  • 11:06 - 11:08
    Bu, gizli.
  • 11:08 - 11:10
    Aynı tanıklar veya ifadeler
    sizin için geçerli değil.
  • 11:10 - 11:13
    Birçok davada,
    arabulucuyu şirket seçiyor.
  • 11:14 - 11:16
    İtiraz hakkı yok
  • 11:16 - 11:19
    ve davaların yalnızca yüzde yirmisini
    çalışan kazanıyor.
  • 11:20 - 11:22
    Tekrarlıyorum, bu gizli
  • 11:22 - 11:25
    yani size ne olduğunu kimse öğrenmiyor.
  • 11:26 - 11:28
    Bu yüzden Vaşington'da
  • 11:28 - 11:29
    yasaları değiştirmek için
  • 11:29 - 11:31
    çalışıyorum.
  • 11:31 - 11:32
    Senatörlere şöyle diyorum:
  • 11:32 - 11:34
    cinsel tacizin siyasi tarafı yok.
  • 11:34 - 11:36
    Birisi sizi taciz etmeden önce
  • 11:36 - 11:40
    Cumhuriyetçi misiniz, Demokrat mısınız
    diye sormuyor.
  • 11:40 - 11:41
    Sadece yapıyorlar.
  • 11:41 - 11:44
    Bu nedenle bu hepimizin umrunda olmalı.
  • 11:44 - 11:46
    Üçüncü çözümüm:
  • 11:46 - 11:47
    Yırtıcı olun.
  • 11:48 - 11:50
    Bu, boynumuzu dik tutmakla
  • 11:50 - 11:52
    ve özgüven kazanmakla başlıyor.
  • 11:52 - 11:54
    Ayağa kalkıyoruz, sesimizi yükseltiyoruz
  • 11:54 - 11:56
    ve bize ne olduğunu dünyaya anlatıyoruz.
  • 11:58 - 12:00
    Biliyorum, korkunç,
  • 12:00 - 12:02
    ama bunu çocuklarımız için yapmalıyız.
  • 12:02 - 12:05
    Önümüzdeki nesiller için
    buna son vermeliyiz.
  • 12:07 - 12:09
    Ben, bunu, çocuklarım için
    yaptığımı biliyorum.
  • 12:11 - 12:13
    Sesimi yükseltip yükseltmeme
    kararı vermemde
  • 12:13 - 12:15
    çocuklarımın büyük payı var.
  • 12:16 - 12:17
    Güzel çocuklarım,
  • 12:17 - 12:19
    12 yaşındaki oğlum Christian
  • 12:19 - 12:21
    ve 14 yaşındaki kızım Kaia.
  • 12:21 - 12:23
    Onları hafife almışım.
  • 12:24 - 12:26
    Geçen yıl, benim haberimin
  • 12:26 - 12:28
    açıklandığı gün,
    okulun ilk gününe denk geldi;
  • 12:28 - 12:30
    karşılaşacakları şeyler yüzünden
    endişeliydim.
  • 12:30 - 12:33
    Kızım okuldan geldi ve
  • 12:33 - 12:36
    "Anne, bir yığın insan bana,
    sana yazın ne olduğunu sordu." dedi.
  • 12:36 - 12:38
    Sonra gözlerimin içine baktı
  • 12:38 - 12:39
    ve şöyle dedi: "Anne,
  • 12:39 - 12:41
    benim annem olduğunu söylemekten
  • 12:42 - 12:44
    çok gurur duydum."
  • 12:47 - 12:48
    İki hafta sonra da
  • 12:48 - 12:52
    hayatını zorlaştıran iki çocuğa karşı
  • 12:52 - 12:54
    sesini yükseltme cesaretini nihayet buldu.
  • 12:54 - 12:56
    "Anne, bu cesareti,
  • 12:56 - 12:59
    senin bunu yaptığını gördüğüm için
  • 13:00 - 13:02
    kendimde buldum."
  • 13:05 - 13:11
    (Alkış)
  • 13:12 - 13:16
    Cesaret verme
    bulaşıcı.
  • 13:18 - 13:22
    Umarım benim başımdan geçenler
    size de ilham vermiştir,
  • 13:22 - 13:25
    çünkü şimdi taşma noktasına geldik.
  • 13:25 - 13:27
    Tarih gözümüzün önünde şekilleniyor.
  • 13:27 - 13:30
    Her gün daha fazla kadın sesini yükseltip
  • 13:30 - 13:31
    "Artık yeter." diyorlar.
  • 13:34 - 13:38
    (Alkış)
  • 13:39 - 13:42
    Şirketlerden son dileğim.
  • 13:43 - 13:47
    Rasgele bir aşağılık yüzünden
  • 13:47 - 13:50
    kariyerine son verilmiş
    kadınları işe geri alın.
  • 13:50 - 13:52
    Çünkü kadınlar için şunu biliyorum:
  • 13:53 - 13:57
    Artık hafife alınmayacağız, korkmayacağız
    veya geride kalmayacağız,
  • 13:58 - 14:01
    kurulu düzen yüzünden
    veya geçmişte yaşananlardan dolayı
  • 14:01 - 14:03
    sessiz kalmayacağız.
  • 14:03 - 14:04
    Hayır.
  • 14:05 - 14:07
    Ayağa kalkacağız, sesimizi yükseltip
  • 14:08 - 14:10
    kendimizi duyuracağız.
  • 14:11 - 14:15
    Hep olmamız gereken kadın olacağız.
  • 14:16 - 14:18
    Her şeyden öte,
  • 14:18 - 14:22
    her seferinde yırtıcı olacağız.
  • 14:22 - 14:23
    Teşekkürler.
  • 14:24 - 14:29
    (Alkış)
Title:
İşyerinde cinsel tacize nasıl son veririz
Speaker:
Gretchen Carlson
Description:

Gretchen Carlson, işyerinde karşılaştığı tacizi anlatınca, kadınlara güçlerini geri alıp dünyaya kendilerinin başına gelenleri anlatmak için ilham verdi. Dikkat çekici ve yırtıcı konuşmasında, hikayesini anlatıyor ve daha güvenli işyerleri yaratmak için yapabileceğimiz üç şey belirliyor. "Bundan böyle hafife alınmayacağız, korkmayacağız veya geride kalmayacağız." diyor. "Ayağa kalkacağız, sesimizi yükselteceğiz ve kendimizi duyuracağız. Hep olacağımız kadınlar olacağız.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
14:44

Turkish subtitles

Revisions