Šta se desi ako posečete sve gradsko drveće?

Pogledajte celu lekciju: https://ed.ted.com/lessons/what-happens-if-you-cut-down-all-of-a-city-s-trees-stefan-al

Procenjuje se da će do 2050. godine preko 65% sveta živeti u gradovima. Možda mislimo da priroda nije povezana sa našim urbanim prostorima, ali drveće je oduvek bilo suštinski deo uspešnih gradova. Čovečanstvo je otkrivalo dobrobit drveća još od postanka naših prvih gradova hiljadama godina unazad. Dakle, zbog čega je drveće tako važno za opstanak grada? Stefan Al objašnjava.

Lekcija: Stefan Al; režija: Mete Ilen Holmris.

Ovo je priča o dva drevna grada

i drveću koje je odredilo njihove sudbine.

Godine 3000 p.n.e, Uruk je bio
gušće naseljen od današnjeg Njujorka.

Ovaj prenaseljeni glavni grad je morao
stalno da širi svoj irigacioni sistem

kako bi prehranio rastuću populaciju.

U Šri Lanki, 2 500 godina kasnije,
grad Anuradhapura je imao sličan problem.

Takođe su stalno rasli

i, poput Uruka, njihov grad je prilično
zavisio od složenog irigacionog sistema.

Kako je Uruk rastao,

zemljoradnici su počeli da seku drveće
kako bi bilo mesta za useve.

U Anuradhapuri, pak, drveće je bilo sveto.

Njihov grad je bio domaćin
izdanka drveta bodhi

pod kojim je, kako se verovalo,
Buda lično dosegao prosvetljenje.

Religijsko obožavanje
je usporavalo sekire zemljoradnika

i čak je navelo grad da posadi
dodatno drveće u gradskim parkovima.

U početku, širenje Uruka
se odvijalo dobro.

Međutim, bez drveća
koje bi prečišćavalo zalihe vode,

Urukov irigacioni sistem
je postao zagađen.

Vodena isparenja
su ostavljala mineralne naslage

zbog kojih je zemljište
bilo suviše slano za zemljoradnju.

Nasuprot tome, Anuradhapurin
irigacioni sistem je osmišljen da bude

u sadejstvu sa okolnom šumom.

Njihov grad je na kraju imao
dvostruko više stanovnika od Uruka,

a današnja Anuradhapura i dalje brine
o drvetu posađenom pre 2 000 godina.

Možda smatramo kako priroda
nije povezana sa našim urbanim prostorom,

ali drveće je oduvek bilo
ključni deo uspešnih gradova.

Drveće deluje kao prirodni sunđer
koji upija višak vode od olujnih kiša

pre nego što ga oslobodi
nazad u atmosferu.

Mreža njihovog korenja
štiti od blatnih odrona,

omogućujući tlu da zadrži vodu
i prečisti toksine.

Korenje pomaže u sprečavanju poplava,

umanjujući potrebu za olujnim slivnicima
i fabrikama za prečišćavanje vode.

Njihovo porozno lišće pročišćava vazduh
hvatajući ugljenik i druge zagađivače,

zbog čega je suštinski važno
u borbi protiv klimatskih promena.

Čovečanstvo je vekovima otkrivalo
ove prednosti drveća.

Međutim, drveće nije samo krucijalno
za zdravlje gradske infrastrukture,

ono igra ključnu ulogu
za zdravlje gradskih stanovnika.

Tokom 1870-ih, Menhetn nije imao
mnogo drveća izvan ostrvskih parkova.

Bez drveća koje bi pružalo hlad,

zgrade su upijale do devet puta
više solarnog zračenja

tokom smrtonosnih letnjih toplotnih udara.

Uz loše sanitarne standarde tog perioda,

nepodnošljiva vrućina je pretvorila grad
u leglo bakterija poput kolere.

U savremenom Hong Kongu,

zbog visokih nebodera
i podzemne infrastrukture

teško je drveću da raste.

Ovo doprinosi kritično lošem
kvalitetu vazduha u gradu

koji može da uzrokuje bronhitis
i smanjenu funkciju pluća.

Drveće utiče i na naše mentalno zdravlje.

Istraživanja pokazuju da prisustvo
zelenila povećava raspon pažnje

i umanjuje nivoe stresa.

Čak je pokazano da se bolnički pacijenti
sa pogledom na zidove od cigli

sporije oporavljaju od onih
sa pogledom na drveće.

Srećom, mnogi gradovi
su puni sličnih prizora -

a to nije slučajno.

Još u XVIII veku,

gradski planeri su počeli da prihvataju
važnost gradskog drveća.

Godine 1733, pukovnik Džejms Ogletorp
je uradio plan grada Savane u Džordžiji

kako bi se postarao da svaki komšiluk
bude na najviše dva minuta hoda do parka.

Nakon Drugog svetskog rata,

Kopenhagen je pokrenuo potpuno novi
razvoj grada duž pet arterija -

od kojih je svaka bila
smeštena između parkova.

Ovakav nacrt je uvećao otpornost grada

na zagađenje i prirodne katastrofe.

A gradsko drveće nije samo dobro za ljude.

Portlandska park-šuma čuva
prirodni biodiverzitet regije,

zbog čega je grad dom
raznih lokalnih biljaka,

112 vrsta ptica i 62 vrste sisara.

Nijedan grad nije
posvećen drveću kao Singapur.

Od 1967. godine, singapurska vlada
je posadila preko 1,2 miliona stabala,

kao i ono unutar vertikalnih bašti visokih
50 metara koje se nazivaju superdrvećem.

Ove građevine snabdevaju sebe
i obližnje konzervatorije

solarnom energijom i sakupljenom kišnicom.

Drveće i vegetacija trenutno pokrivaju
50% singapurske kopnene površine,

umanjujući potrebu za klima-uređajima

i podstičući ekološki prevoz.

Procenjuje se da će do 2050. godine
65% sveta da živi u gradovima.

Gradske arhitekte
mogu da postave ekološke temelje,

ali je na ljudima koji žive
u ovim urbanim džunglama

da ih učine domovima
i za druga bića osim ljudi.