< Return to Video

Vì sao ta nên tạo ra những thứ vô dụng

  • 0:00 - 0:03
    Xin chào.
  • 0:03 - 0:05
    Tôi là Simone.
  • 0:05 - 0:09
    Bạn biết khi người ta hay nói rằng
    nếu thấy lo lắng trên sân khấu,
  • 0:09 - 0:11
    hãy tưởng tượng khán giả
    đang khỏa thân phải không?
  • 0:11 - 0:14
    Như thể nó sẽ giúp bạn
    cảm thấy tốt hơn.
  • 0:14 - 0:16
    Nhưng tôi cho rằng
  • 0:16 - 0:21
    tưởng tượng tất cả các bạn khỏa thân
    vào năm 2018 là rất sai và kì lạ.
  • 0:21 - 0:24
    Chúng ta đang nỗ lực vượt qua
    những thứ như thế,
  • 0:24 - 0:27
    nên ta cần một phương pháp mới
    để đối mặt
  • 0:27 - 0:29
    với nỗi lo khi đứng trên sân khấu.
  • 0:29 - 0:32
    Và tôi đã nhận ra
    thứ mà mình rất thích
  • 0:32 - 0:35
    là có thể nhìn bạn
    nhiều như bạn nhìn tôi --
  • 0:35 - 0:38
    chỉ "san bằng tỉ số".
  • 0:38 - 0:40
    Vậy nên,
    nếu tôi có nhiều nhãn cầu hơn,
  • 0:40 - 0:43
    chúng ta đều sẽ rất thoải mái,
    đúng không?
  • 0:43 - 0:47
    Thế nên trong khi chuẩn bị cho bài nói này
    tôi đã tự làm cho mình một cái áo.
  • 0:47 - 0:52
    (Tiếng lộp độp)
  • 0:52 - 0:58
    (Tiếng cười)
  • 0:58 - 1:01
    Đó là những con mắt đồ chơi.
  • 1:01 - 1:03
    Nó ngốn của tôi 14 giờ
  • 1:03 - 1:06
    và 227 mắt bóng
    để làm cái áo này.
  • 1:06 - 1:10
    Và việc có thể nhìn các bạn
    nhiều như các bạn nhìn tôi,
  • 1:10 - 1:12
    thật ra, chỉ là một nửa lí do
    để tôi làm ra nó.
  • 1:12 - 1:14
    Một nửa còn lại
    là để làm việc này.
  • 1:14 - 1:16
    (Tiếng lộp độp)
  • 1:16 - 1:17
    (Tiếng cười)
  • 1:17 - 1:19
    Tôi làm rất nhiều thứ thế này.
  • 1:19 - 1:22
    Tôi nhìn thấy vấn đề và nghĩ
    một vài cách giải quyết cho nó.
  • 1:22 - 1:24
    Ví dụ như đánh răng.
  • 1:24 - 1:27
    Việc chúng ta phải làm,
    rất nhạt nhẽo,
  • 1:27 - 1:29
    và không ai thật sự thích nó cả.
  • 1:29 - 1:32
    Nếu như có
    khán giả nhí nào ở đây,
  • 1:32 - 1:34
    các em sẽ gào lên: " Đúng rồi".
  • 1:34 - 1:40
    Nếu bạn có một cái máy làm việc đó
    cho mình thì sao ?
  • 1:43 - 1:47
    (Tiếng cười)
  • 1:47 - 1:50
    Tôi gọi nó là ...
  • 1:50 - 1:53
    Tôi gọi nó :
    "Nón bảo hiểm chải răng".
  • 1:53 - 1:57
    (Tiếng cười)
  • 1:57 - 2:00
    (Tiếng cánh tay robot)
  • 2:00 - 2:03
    (Tiếng cười)
  • 2:03 - 2:07
    (Tiếng vỗ tay)
  • 2:07 - 2:12
    Vậy nên nón bảo hiểm chải răng
    không được nha sĩ nào khuyên dùng,
  • 2:12 - 2:16
    và chắc chắn không thể cách mạng hóa
    giới nha khoa,
  • 2:16 - 2:19
    nhưng nó thay đổi cuộc đời tôi hoàn toàn.
  • 2:19 - 2:22
    Bởi tôi hoàn thành cái máy này
    ba năm trước
  • 2:22 - 2:24
    và sau khi làm xong,
  • 2:24 - 2:27
    tôi vào phòng khách, đặt máy quay,
  • 2:27 - 2:30
    và ghi lại một đoạn phim bảy giây
    cảnh nó hoạt động.
  • 2:30 - 2:31
    Cho đến lúc này,
  • 2:31 - 2:34
    đó chính là chuẩn mực của
    cổ tích thời hiện đại
  • 2:34 - 2:36
    về một cô gái đã đăng nó lên Internet,
  • 2:36 - 2:39
    Internet biến cô thành tâm điểm,
  • 2:39 - 2:42
    hàng nghìn người đàn ông
    vào phần bình luận
  • 2:42 - 2:43
    để cầu hôn cô --
  • 2:43 - 2:44
    (Tiếng cười)
  • 2:44 - 2:47
    Cô đã phớt lờ tất cả,
    lập ra một kênh Youtube
  • 2:47 - 2:49
    và tiếp tục chế tạo robot.
  • 2:49 - 2:53
    Kể từ ấy, tôi đã tìm ra thứ thích hợp
    cho bản thân trên Internet
  • 2:53 - 2:56
    một nhà phát minh
    của những máy móc vô dụng,
  • 2:56 - 2:58
    bởi ta đều biết,
  • 2:58 - 3:01
    cách dễ nhất để đứng đầu
    trong lĩnh vực của bạn
  • 3:01 - 3:03
    chính là chọn một lĩnh vực siêu nhỏ.
  • 3:03 - 3:05
    (Tiếng cười)
  • 3:05 - 3:10
    (Tiếng vỗ tay)
  • 3:10 - 3:13
    Vậy nên, tôi tạo một kênh Youtube
    về máy móc của mình,
  • 3:13 - 3:16
    và làm những việc như cắt tóc bằng
    máy bay không người lái --
  • 3:16 - 3:17
    (Tiếng ù)
  • 3:17 - 3:20
    (Tiếng cười)
  • 3:20 - 3:21
    (Tiếng máy bay rơi)
  • 3:21 - 3:22
    (Tiếng cười)
  • 3:22 - 3:24
    (Tiếng ù)
  • 3:24 - 3:25
    (Tiếng cười)
  • 3:25 - 3:28
    (Tiếng vỗ tay)
  • 3:28 - 3:30
    Cho đến chiếc máy
    đánh thức vào buổi sáng --
  • 3:30 - 3:33
    (Tiếng máy báo thức)
  • 3:33 - 3:37
    (Tiếng cười)
  • 3:37 - 3:39
    (Tiếng video) Đau!
  • 3:39 - 3:42
    Chiếc máy giúp tôi gọt rau củ.
  • 3:42 - 3:45
    (Tiếng dao)
  • 3:45 - 3:46
    Tôi không phải là một kĩ sư.
  • 3:46 - 3:49
    Tôi không học kỹ thuật ở trường.
  • 3:49 - 3:52
    Nhưng tôi là một sinh viên
    có tham vọng cực kì lớn.
  • 3:52 - 3:55
    Khi học cấp hai và cấp ba,
    tôi luôn đạt điểm A,
  • 3:55 - 3:58
    và là thủ khoa tốt nghiệp.
  • 3:58 - 4:02
    Mặt khác, tôi đã rất chật vật với
    những biểu hiện lo âu.
  • 4:02 - 4:05
    Đây là thư tôi đã gửi cho em trai
    vào khoảng thời gian đó.
  • 4:05 - 4:08
    "Em sẽ không hiểu
    việc thú nhận điều này
  • 4:08 - 4:09
    khó khăn với chị đến mức nào.
  • 4:09 - 4:13
    Chị thật sự rất xấu hổ.
    Chị không muốn ai nghĩ rằng mình ngốc.
  • 4:13 - 4:16
    Chị đang bắt đầu khóc.
    Chết tiệt."
  • 4:16 - 4:20
    Và không, tôi không vô tình
    đốt nhà của ba mẹ mình.
  • 4:20 - 4:24
    Thứ mà tôi đang viết trong thư
    và thứ khiến tôi buồn phiền
  • 4:24 - 4:28
    chính là việc bị điểm B trong
    bài kiểm tra môn Toán.
  • 4:28 - 4:32
    Có những thứ hiển nhiên xảy ra
    giữa đây và đây.
  • 4:32 - 4:36
    (Tiếng cười)
  • 4:36 - 4:38
    Một trong những thứ đó
    chính là dậy thì.
  • 4:38 - 4:40
    (Tiếng cười)
  • 4:40 - 4:41
    Khoảng thời gian thật sự đẹp.
  • 4:41 - 4:44
    Nhưng hơn thế,
    tôi hứng thú trong việc chế tạo robot,
  • 4:44 - 4:48
    và muốn tự học về phần cứng.
  • 4:48 - 4:51
    Nhưng tự chế tạo mọi thứ với phần cứng,
    đặc biệt là tự học,
  • 4:51 - 4:54
    thì rất khó khăn.
  • 4:54 - 4:57
    Khả năng thất bại rất cao
    và hơn thế,
  • 4:57 - 5:00
    khả năng cao là
    tôi biến mình thành một con ngốc.
  • 5:00 - 5:03
    Đó là nỗi sợ lớn nhất của tôi
    lúc bấy giờ.
  • 5:03 - 5:09
    Thế nên, tôi chỉ làm thứ
    có khả năng thành công 100%.
  • 5:09 - 5:12
    Như vậy,
    tôi sẽ không bao giờ thất bại.
  • 5:12 - 5:15
    Thay vì cố gắng để thành công,
  • 5:15 - 5:19
    tôi lại cố gắng xây dựng
    những thứ không bao giờ sai.
  • 5:19 - 5:22
    Kể cả khi không nhận ra
    vào thời điểm đó,
  • 5:22 - 5:25
    làm những thứ ngu ngốc
    thật ra rất thông minh,
  • 5:25 - 5:28
    bởi càng học về phần cứng,
  • 5:28 - 5:30
    lần đầu tiên trong đời.
  • 5:30 - 5:33
    tôi không phải đối mặt với
    những biểu hiện lo âu của mình.
  • 5:33 - 5:37
    Và ngay khi tôi loại bỏ
    hết áp lực và kì vọng của bản thân,
  • 5:37 - 5:40
    áp lực nhanh chóng được thay thế
    bằng sự hào hứng
  • 5:40 - 5:43
    và giúp tôi tiếp tục điều mình làm.
  • 5:43 - 5:44
    Là một nhà phát minh,
  • 5:44 - 5:47
    tôi hứng thú với những thứ
    mà mọi người đang đối mặt.
  • 5:47 - 5:50
    Có thể là những việc nhỏ hay to
    hay trung bình
  • 5:50 - 5:55
    và những việc như diễn thuyết tại TED
    đã đặt ra nhiều vấn đề mới
  • 5:55 - 5:56
    mà tôi có thể giải quyết.
  • 5:56 - 6:00
    Và việc xác định vấn đề
    chính là bước đầu tiên trong quá trình
  • 6:00 - 6:02
    tạo ra một cái máy vô dụng.
  • 6:02 - 6:04
    Thế nên, trước khi tới đây,
  • 6:04 - 6:09
    tôi đã ngồi xuống, nghĩ về những vấn đề
    có thể gặp phải khi diễn thuyết.
  • 6:09 - 6:11
    Quên những việc cần nói,
  • 6:11 - 6:13
    mọi người sẽ không cười --
  • 6:13 - 6:15
    chính là các bạn đó.
  • 6:15 - 6:16
    Tệ hơn nữa,
  • 6:16 - 6:19
    các bạn cười sai chỗ,
  • 6:19 - 6:21
    đó là chỗ gây cười đấy,
  • 6:21 - 6:22
    Xin cám ơn.
  • 6:22 - 6:23
    (Tiếng cười)
  • 6:23 - 6:28
    Hay khi tôi lo lắng, tay bắt đầu run,
    và tôi ý thức được nó.
  • 6:28 - 6:31
    Hay việc khóa quần tôi
    mở từ nãy đến giờ
  • 6:31 - 6:33
    và tất cả các bạn
    đều chú ý ngoại trừ tôi,
  • 6:33 - 6:36
    nhưng vì nó đang đóng
    nên mọi thứ đều ổn.
  • 6:36 - 6:40
    Nhưng một thứ làm tôi cực kì lo lắng
    là việc run tay.
  • 6:40 - 6:42
    Tôi nhớ khi còn nhỏ,
  • 6:42 - 6:44
    khi thuyết trình ở trường,
  • 6:44 - 6:46
    tôi sẽ viết hết ghi chú
    vào một mảnh giấy,
  • 6:46 - 6:49
    và tôi sẽ để
    một cuốn tập sau tờ giấy đó
  • 6:49 - 6:52
    để mọi người không thấy
    tờ giấy đang run.
  • 6:52 - 6:55
    Và tôi đã diễn thuyết rất nhiều.
  • 6:55 - 6:59
    Tôi biết phân nửa các bạn
    đang nghĩ thế này,
  • 6:59 - 7:01
    "Làm những thứ vô dụng rất vui,
  • 7:01 - 7:04
    nhưng làm sao có thể kiếm tiền từ nó?"
  • 7:04 - 7:06
    Diễn thuyết là một cách.
  • 7:06 - 7:09
    Và ban tổ chức luôn để
    một ly nước trên sân khấu
  • 7:09 - 7:11
    để bạn có thể uống khi khát,
  • 7:11 - 7:16
    và tôi rất muốn uống,
    nhưng không dám nhấc nó lên
  • 7:16 - 7:20
    vì khi đó, mọi người sẽ thấy
    tay tôi run rẩy.
  • 7:20 - 7:24
    Vậy một cái máy
    giúp bạn uống nước thì sao?
  • 7:24 - 7:28
    Bán cho cô gái đang mặc
    một cái áo mắt bóng.
  • 7:28 - 7:31
    Tôi cần cởi nó ra
    bởi tôi có một thứ
  • 7:31 - 7:37
    (Tiếng mắt bóng)
  • 7:39 - 7:41
    Ồ.
  • 7:41 - 7:42
    (Tiếng leng keng)
  • 7:42 - 7:45
    (Tiếng cười)
  • 7:53 - 7:56
    Tôi vẫn không biết
    nên gọi nó là gì,
  • 7:56 - 8:00
    nhưng tôi nghĩ
    nó là một loại máy "Quỹ đạo đầu" ,
  • 8:00 - 8:04
    do nó quay cái vòng này xung quanh
    và bạn có thể đặt mọi thứ lên đó.
  • 8:04 - 8:08
    Nếu có một máy ảnh;
    nó giúp bạn chụp những thứ quanh đầu.
  • 8:08 - 8:12
    Đây là một cái máy
    rất linh hoạt.
  • 8:12 - 8:14
    (Tiếng cười)
  • 8:14 - 8:16
    Được rồi, và tôi có --
  • 8:16 - 8:19
    Bạn có thể để
    ít đồ ăn vặt lên trên, nếu muốn.
  • 8:19 - 8:22
    Ở đây, tôi có bỏng ngô.
  • 8:22 - 8:26
    Bạn chỉ cần để một ít như vậy.
  • 8:26 - 8:29
    Và nếu muốn --
  • 8:29 - 8:31
    Có một vài hi sinh cho khoa học --
  • 8:31 - 8:34
    chỉ một ít bỏng ngô rơi trên sàn.
  • 8:34 - 8:36
    Hãy để nó quay vòng.
  • 8:36 - 8:38
    (Tiếng robot)
  • 8:38 - 8:39
    (Tiếng cười)
  • 8:39 - 8:41
    Và bạn có một cái tay nhỏ.
  • 8:41 - 8:44
    điều chỉnh chiều cao
    bằng cách nhún vai.
  • 8:44 - 8:46
    (Tiếng cười)
  • 8:46 - 8:48
    (Tiếng vỗ tay)
  • 8:48 - 8:49
    Và cái tay nhỏ.
  • 8:49 - 8:50
    (Tiếng va đập)
  • 8:50 - 8:52
    (Tiếng cười)
  • 8:52 - 8:55
    (Tiếng vỗ tay)
  • 8:59 - 9:02
    Tôi vừa mới
    đập tắt micro,
  • 9:02 - 9:05
    nhưng tôi nghĩ
    mọi thứ đều ổn.
  • 9:05 - 9:08
    Giờ thì tôi phải nhai bỏng ngô,
  • 9:08 - 9:11
    nên các bạn có thể vỗ tay
    lớn hơn một tí --
  • 9:11 - 9:15
    (Tiếng vỗ tay)
  • 9:15 - 9:17
    Nó giống như hệ mặt trời của riêng bạn,
  • 9:17 - 9:20
    vì là người thuộc thế hệ trẻ,
  • 9:20 - 9:22
    nên tôi muốn cải tiến
    mọi thứ xung quanh mình.
  • 9:22 - 9:25
    (Tiếng cười)
  • 9:25 - 9:28
    Trở lại cốc nước
    chúng ta đang nói đến.
  • 9:28 - 9:31
    Tôi cam đoan
    không có nước trong đó,
  • 9:31 - 9:33
    xin lỗi nhé.
  • 9:33 - 9:37
    Tôi vẫn cần
    cải tiến cái máy này một tí
  • 9:37 - 9:41
    vì tôi vẫn phải
    đặt cốc nước lên đó
  • 9:41 - 9:44
    nhưng nếu tay bạn đang run,
    sẽ chẳng ai chú ý đâu,
  • 9:44 - 9:47
    do họ đang mê mẩn
    vì cái máy rồi.
  • 9:47 - 9:49
    Mọi thứ đều ổn.
  • 9:49 - 9:50
    Được rồi.
  • 9:50 - 9:51
    (Tiếng robot)
  • 9:51 - 9:53
    (Tiếng hát)
  • 9:53 - 9:56
    Ôi không, nó bị kẹt rồi.
  • 9:56 - 10:00
    Điều an ủi là robot
    đôi khi cũng lo lắng trên sân khấu.
  • 10:00 - 10:03
    Chỉ kẹt một chút thôi.
  • 10:03 - 10:06
    Rất giống con người.
  • 10:06 - 10:08
    Đợi tí, quay lại một chút,
  • 10:08 - 10:10
    và rồi --
  • 10:10 - 10:11
    (Li rơi)
  • 10:11 - 10:13
    (Tiếng cười)
  • 10:13 - 10:16
    May là tôi vẫn còn sống
    đúng không?
  • 10:16 - 10:18
    (Tiếng cười)
  • 10:18 - 10:24
    (Tiếng vỗ tay)
  • 10:24 - 10:29
    Máy móc của tôi
    càng bị xem như trò hề,
  • 10:29 - 10:33
    tôi càng nhận ra mình đã vô tình
    sa vào những thứ còn lớn hơn nữa.
  • 10:33 - 10:35
    Đó là biểu đạt
    của niềm vui và sự khiêm tốn
  • 10:35 - 10:37
    thường bị đánh mất
    trong ngành kỹ thuật
  • 10:37 - 10:40
    và với tôi, là cách học về phần cứng
  • 10:40 - 10:44
    mà không cần lo lắng
    về biểu hiện lo âu của mình.
  • 10:44 - 10:47
    Tôi thường được hỏi liệu đã tạo được
    cái nào hữu ích,
  • 10:47 - 10:50
    có lẽ một ngày nào đó,
    tôi sẽ làm.
  • 10:50 - 10:53
    Nhưng theo tôi,
    tôi đã làm được
  • 10:53 - 10:57
    vì đã tự tạo cho mình công việc này
  • 10:57 - 11:00
    và có những thứ tôi không thể nào
    lên kế hoạch được
  • 11:00 - 11:02
    hoặc là có thể --
  • 11:02 - 11:06
    (Tiếng vỗ tay)
  • 11:06 - 11:08
    Có những thứ tôi không sắp đặt được.
  • 11:08 - 11:12
    Thay vào đó, nó xảy ra chỉ vì tôi
    nhiệt tình với việc mình đang làm,
  • 11:12 - 11:14
    và chia sẻ sự nhiệt tình đó
    với người khác.
  • 11:14 - 11:18
    Với tôi, đó là cái đẹp thật sự của
    việc phát minh những thứ vô dụng,
  • 11:18 - 11:20
    Đó là sự thừa nhận
  • 11:20 - 11:24
    rằng bạn không biết
    câu trả lời hoàn hảo là gì.
  • 11:24 - 11:26
    Nó dập tắt giọng nói trong đầu
  • 11:26 - 11:29
    nói rằng bạn biết tuốt về thế giới.
  • 11:29 - 11:31
    Có thể nón bảo hiểm chải răng
    không phải là đáp án,
  • 11:31 - 11:34
    nhưng ít ra thì
    bạn vẫn không ngừng kiếm tìm.
  • 11:34 - 11:35
    Xin cảm ơn.
  • 11:35 - 11:40
    (Tiếng vỗ tay)
Title:
Vì sao ta nên tạo ra những thứ vô dụng
Speaker:
Simone Giertz
Description:

Trong bài nói vui vẻ, chân thành kết hợp trình diễn những phát minh kì lạ tuyệt vời, Simone Giertz chia sẻ về nghề nghiệp của mình: tạo ra những robot vô dụng. Các phát minh của cô -- được thiết kế để gọt rau củ, cắt tóc, tô son và nhiều hơn nữa -- hiếm khi thành công, và đó chính là điểm mấu chốt. "Vẻ đẹp thật sự của việc tạo ra những thứ vô dụng chính là giúp bạn hiểu rằng không phải lúc nào mình cũng biết câu trả lời tốt nhất", Giertz nói. "No dập tắt giọng nói trong đầu rằng bản thân luôn biết tất về thế giới. Có thể nón bảo hiểm chải răng không phải là câu trả lời, nhưng ít ra thì bạn vẫn không ngừng kiếm tìm."

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
11:57

Vietnamese subtitles

Revisions