< Return to Video

McCarthyizm nedir? Nasıl ortaya çıktı? - Ellen Schrecker

  • 0:07 - 0:11
    Günün birinde, iktidar heyetince
    çağrıldığınızı düşünün.
  • 0:11 - 0:13
    Hiçbir suç işlememiş
  • 0:13 - 0:16
    veya resmi olarak suçlanmamış
    olmanıza rağmen,
  • 0:16 - 0:19
    siyasi görüşleriniz hakkında
    durmaksızın sorgulanıyor,
  • 0:19 - 0:21
    ihanet ile suçlanıyor ve sizden
  • 0:21 - 0:26
    arkadaşlarınızı ve meslektaşlarınızı
    ispiyonlamanız isteniyor.
  • 0:26 - 0:30
    İşbirliği yapmazsanız, hapse girebilir
    veya işinizi kaybedebilirsiniz.
  • 0:30 - 0:35
    Bu, tam da 1950'lerin Amerikası'nda,
    sözde komünistleri ortaya çıkarmak için
  • 0:35 - 0:40
    yürütülen operasyonun bir parçasıydı.
  • 0:40 - 0:43
    Adını bu operasyonların en bela
    uygulayıcısından alan
  • 0:43 - 0:50
    McCarthyizm olgusu, binlerce
    hayatı ve kariyeri bitirdi.
  • 0:50 - 0:54
    On yılı aşkın süre boyunca, Amerikalı
    siyasi liderler, demokratik özgürlükleri,
  • 0:54 - 0:57
    onları korumak bahanesiyle
    ayaklar altına aldılar.
  • 0:57 - 0:59
    1930 ve 1940'larda,
  • 0:59 - 1:04
    ABD'de aktif, ama küçük bir
    komünist parti vardı.
  • 1:04 - 1:06
    Sicili biraz karışıktı.
  • 1:06 - 1:09
    İşçi ve sivil hakları için
    daha geniş çaplı bir
  • 1:09 - 1:12
    mücadelenin örgütlenmesinde
    kritik rol oynarken,
  • 1:12 - 1:15
    aynı zamanda Sovyetler
    Birliği'ni destekliyordu.
  • 1:15 - 1:18
    Amerikan Komünist Partisi
    başından beri muhafazakârlardan,
  • 1:18 - 1:21
    iş çevrelerinden ve Sovyet
    rejimi ile bağlarından ötürü
  • 1:21 - 1:26
    liberallerden gelen saldırılar
    ile karşı karşıyaydı.
  • 1:26 - 1:31
    2. Dünya Savaşı sırasında, ABD ve
    SSCB Hitler'e karşı ittifak kurmuşken,
  • 1:31 - 1:35
    bazı Amerikalı komünistler,
    Ruslar için de casusluk yapıyordu.
  • 1:35 - 1:39
    Soğuk Savaş kızıştığında ve bu casusluk
    faaliyetleri açığa çıktığında ise,
  • 1:39 - 1:44
    ülke içi komünizm artık milli güvenlik
    için bir tehdit olarak görülmeye başladı.
  • 1:44 - 1:46
    Ancak bu tehdidi ortadan
    kaldırma girişimi,
  • 1:46 - 1:49
    kısa zamanda Amerikan tarihinin
    en uzun süreli ve geniş kapsamlı
  • 1:49 - 1:53
    siyasi baskı dönemine evrildi.
  • 1:53 - 1:55
    Bürokratlar,
  • 1:55 - 1:56
    siyasetçiler,
  • 1:56 - 1:57
    gazeteciler,
  • 1:57 - 1:58
    ve işadamlarınca
  • 1:58 - 2:03
    desteklenen operasyonda, komünist yıkım
    tehlikesi abartılı bir şekilde sunuldu.
  • 2:03 - 2:05
    Bu perdenin arkasındakiler,
  • 2:05 - 2:08
    merkez sol görüşlü veya o kişilerle
    ilişiği olduğu saptanan
  • 2:08 - 2:12
    kişilere ciddi zararlar verdi.
  • 2:12 - 2:14
    Duvarına modern sanat tablosu astığında,
  • 2:14 - 2:16
    çok ırklı bir sosyal çevren olduğunda
  • 2:16 - 2:19
    veya nükleer silahlara karşı
    bir dilekçeye imza attığında
  • 2:19 - 2:22
    komünist olarak damgalanabiliyordun.
  • 2:22 - 2:24
    1940'ların sonlarında başlayarak
  • 2:24 - 2:26
    FBI direktörü J. Edgar Hoover
  • 2:26 - 2:30
    büro kaynaklarını, komünist olduğu
    düşünülen kişilerin peşine düşmek
  • 2:30 - 2:33
    ve onları Amerikan toplumunda
    etki yaratacakları herhangi bir
  • 2:33 - 2:36
    noktadan uzaklaştırmak için kullandı.
  • 2:36 - 2:39
    Hoover ve yandaşlarının
    federalleri taramak için kullandığı
  • 2:39 - 2:41
    bu küçük çaplı soruşturma,
  • 2:41 - 2:44
    ülke çapına yayıldı.
  • 2:44 - 2:46
    Hollywood stüdyoları,
  • 2:46 - 2:47
    üniversiteler,
  • 2:47 - 2:48
    araba imalatçıları
  • 2:48 - 2:51
    ve binlerce devlet ile özel iş
    verenleri, kısa bir süre içinde
  • 2:51 - 2:57
    kendileri için çalışan herkese,
    aynı politik testleri dayatıyorlardı.
  • 2:57 - 3:00
    Bu esnada Meclis kendi cadı avını kurdu
  • 3:00 - 3:05
    ve Amerikan Karşıtı Faaliyetleri İzleme
    Komitesi gibi araştırıcı kuruluşlardan
  • 3:05 - 3:09
    önce tanıklık etmeleri için yüzlerce
    insana mahkeme celbi gönderdi.
  • 3:09 - 3:12
    İş birliği yapmayı reddettikleri takdirde,
    itaatsizlikle suçlanarak
  • 3:12 - 3:16
    hapse girebilir veya daha yaygın olarak
    kovulup kara listeye alınabilirlerdi.
  • 3:16 - 3:19
    Richard Nixon ve Joseph McCarthy gibi
  • 3:19 - 3:20
    hırslı politikacılar,
  • 3:20 - 3:24
    yandaş silah olarak,
  • 3:24 - 3:27
    demokratları komünistlere
    karşı ılımlı olmaları
  • 3:27 - 3:31
    ve Çin'i kasıtlı olarak Komünist Cehpesine
    kaptırmaları pozlarını kullandılar.
  • 3:31 - 3:34
    Wisconsin'den Cumhuriyetçi
    senato üyesi McCarthy,
  • 3:34 - 3:39
    Dışişleri Bakanlığı çalışanlarını
    içeren ve sürekli değişen
  • 3:39 - 3:41
    sözde komünist listeleri ile nam saldı.
  • 3:41 - 3:43
    Diğer politikacıların
  • 3:43 - 3:46
    teşvik ve takdiriyle, kanıt
    değiştirerek veya yaratarak
  • 3:46 - 3:49
    sonu gelmeyen suçlamalarına devam etti.
  • 3:49 - 3:54
    Çoğu vatandaş McCarthy'yi yererken,
    diğerleri övgülerini eksik etmedi.
  • 3:54 - 3:58
    Kore savaşı patlak verdiğinde,
    McCarthy aklanmış göründü.
  • 3:58 - 4:00
    1953'te soruşturma hususunda,
  • 4:00 - 4:04
    senatonun kalıcı alt komisyonun
    kurul başkanı olduğunda,
  • 4:04 - 4:07
    Carthy pervasızlığın sınırlarını zorladı.
  • 4:07 - 4:13
    Sonunda kamuoyunun desteğini kaybettiği
    ve gücünün azaldığı nokta,
  • 4:13 - 4:15
    ordu üzerine yaptığı soruşturma ile oldu.
  • 4:15 - 4:18
    McCarthy'nin Senatodaki
    meslektaşları onu kınadılar
  • 4:18 - 4:23
    ve 3 yıldan kısa bir süre sonra,
    kuvvetle muhtemel ayyaşlıktan öldü.
  • 4:23 - 4:25
    McCarthysizm de böylece son buldu.
  • 4:25 - 4:28
    Yüzlerce, belki de binlerce
    hayatı söndürdü
  • 4:28 - 4:32
    ve Amerikan siyasi yelpazesini
    sert bir şekilde sınırladı.
  • 4:32 - 4:36
    Demokratik kuruluşlara verdiği yara
    uzun süre kapanmayacak.
  • 4:36 - 4:39
    Büyük ihtimalle anti-komünistlerin
    yaptığı temizliğin insafsızca
  • 4:39 - 4:44
    olduğunun bilincinde olan Demoktratlar ve
    Cumhuriyetçiler vardı, fakat onlara karşı
  • 4:44 - 4:48
    direkt ayaklanmanın kariyerlerinde
    leke olarak kalacağından korkuyorlardı.
  • 4:48 - 4:51
    Yüksek Mahkeme bile cadı avını
    engellemeyi başaramadı
  • 4:51 - 4:54
    ve milli güvenlik adı altında
    yapılan ciddi anayasal
  • 4:54 - 4:57
    hak ihlallerine göz yummuş oldu.
  • 4:57 - 5:01
    Milli komünizm, Amerikan hükûmetine
    karşı gerçek bir tehdit miydi?
  • 5:01 - 5:04
    Belki de, ama küçük bir tehdit.
  • 5:04 - 5:08
    Karşılık verilen tepki öyle uç bir
    noktadaydı ki, tehditin kendisinden
  • 5:08 - 5:10
    daha çok zarara sebep oldu.
  • 5:10 - 5:14
    Yeni laf cambazları günün birinde,
    vatanseverlik adı adında
  • 5:14 - 5:18
    tanınmayan azınlıklara saldırmak
    için ortaya çıkarlarsa,
  • 5:18 - 5:20
    hepsi tekrar yaşanabilir mi?
Title:
McCarthyizm nedir? Nasıl ortaya çıktı? - Ellen Schrecker
Description:

Tüm ders için: http://ed.ted.com/lessons/what-is-mccarthyism-and-how-did-it-happen-ellen-schrecker

Bu tam da 1950'lerin Amerikası'nda, sözde komünistleri ortaya çıkarmak için yürütülen operasyonun bir parçasıydı. Adını bu operasyonların en bela uygulayıcısından alan McCarthyizm olgusu, binlerce hayatı ve kariyeri bitirdi.
Bu siyasi baskı dönemi nasıl patlak verdi? Ellen Schrecker, McCarthyizm dönemine ışık tutuyor.

Dersi veren Ellen Schrecker, animasyonu yapan Patrick Smith.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:43

Turkish subtitles

Revisions