< Return to Video

Chủ nghĩa McCarthy là gì? Nó đã xảy ra như thế nào? - Ellen Schrecker

  • 0:07 - 0:11
    Hãy tưởng tượng một ngày
    bạn được Hội đồng Chính phủ triệu tập.
  • 0:11 - 0:13
    Dù rằng chưa hề
    phạm phải tội gì
  • 0:13 - 0:16
    hay từng chính thức bị kết án,
  • 0:16 - 0:19
    bạn liên tục bị thẩm vấn
    về các quan điểm chính trị,
  • 0:19 - 0:21
    bị buộc tội phản động
  • 0:21 - 0:26
    và phải khai ra đồng phạm gồm
    bè đảng và thân hữu.
  • 0:26 - 0:30
    Nếu không hợp tác, hãy chuẩn bị tinh thần
    ngồi tù hoặc mất việc.
  • 0:30 - 0:35
    Đó chính là những gì đã diễn ra
    tại Mỹ vào những năm 1950
  • 0:35 - 0:40
    như một phần của chiến dịch lùng soát các
    cá nhân bị tình nghi theo phe Cộng sản.
  • 0:40 - 0:43
    Được đặt theo tên của
    người lãnh đạo tai tiếng,
  • 0:43 - 0:50
    hiện tượng McCarthy đã hủy hoại
    cuộc đời và sự nghiệp của biết bao người.
  • 0:50 - 0:54
    Suốt hơn một thập kỷ, giới lãnh đạo
    chính trị Mỹ đã chà đạp lên tự do dân chủ
  • 0:54 - 0:57
    dưới danh nghĩa bảo vệ cho chế độ này.
  • 0:57 - 0:59
    Trong suốt những năm 1930 và 1940,
  • 0:59 - 1:04
    tại Mỹ xuất hiện một Đảng Cộng sản
    quy mô nhỏ
  • 1:04 - 1:06
    với vai trò khá đa dạng.
  • 1:06 - 1:09
    Họ vừa đóng vai trò tích cực trong
    phong trào đấu tranh tiến bộ
  • 1:09 - 1:11
    cho quyền người lao động và quyền công dân
  • 1:11 - 1:15
    vừa ủng hộ Liên minh Xô viết.
  • 1:15 - 1:18
    Ngay từ khi mới bắt đầu, Đảng Cộng sản Mỹ
    đã đối mặt với sự tấn công
  • 1:18 - 1:21
    từ phe Bảo thủ và
    các lãnh đạo doanh nghiệp
  • 1:21 - 1:26
    cũng như phe Tự do luôn phản đối
    mối quan hệ của mình với chế độ Xô viết.
  • 1:26 - 1:31
    Trong thế chiến thứ hai, khi Mỹ và
    Liên bang Xô viết liên minh chống Hitler,
  • 1:31 - 1:35
    một số nhà Cộng sản Mỹ đã
    hoạt động tình báo cho Nga.
  • 1:35 - 1:39
    Khi Chiến tranh Lạnh leo thang
    và vụ việc này bị phát giác,
  • 1:39 - 1:44
    chủ nghĩa Cộng sản được xem như
    mối đe dọa đối với an ninh quốc gia.
  • 1:44 - 1:46
    Nhưng nỗ lực trừ khử mối nguy này
  • 1:46 - 1:49
    sớm trở thành chương dài nhất
    và sâu rộng nhất
  • 1:49 - 1:53
    của đàn áp chính trị
    trong lịch sử Mỹ.
  • 1:53 - 1:55
    Được "thêm dầu vào lửa"
    bởi mạng lưới quan chức,
  • 1:55 - 1:56
    chính trị gia,
  • 1:56 - 1:57
    nhà báo
  • 1:57 - 1:58
    và các doanh nhân,
  • 1:58 - 2:03
    chiến dịch đã phóng đại về nguy cơ
    bị lật đổ bởi chủ nghĩa cộng sản.
  • 2:03 - 2:05
    Những kẻ giấu mặt sau
    cuộc thanh trừng
  • 2:05 - 2:08
    sờ gáy bất cứ ai bị nghi có
    quan điểm chính trị phe cánh tả
  • 2:08 - 2:12
    hoặc dính líu đến
    những nhân vật thuộc phe này.
  • 2:12 - 2:14
    Nếu tường nhà bạn treo tác phẩm
    nghệ thuật hiện đại
  • 2:14 - 2:16
    có liên quan đến
    xã hội đa sắc tộc
  • 2:16 - 2:19
    hay thể hiện thái độ
    phản đối chủ nghĩa hạt nhân,
  • 2:19 - 2:22
    có khả năng bạn chính là cộng sản.
  • 2:22 - 2:24
    Bắt đầu vào cuối thập niên 1940,
  • 2:24 - 2:26
    giám đốc FBI Edgar Hoover đã
  • 2:26 - 2:30
    sử dụng nguồn tin của cơ quan để săn lùng
    các đối tượng cộng sản bị tình nghi
  • 2:30 - 2:33
    và tiêu diệt tận gốc
    mọi ảnh hưởng có thể của họ
  • 2:33 - 2:36
    trong xã hội Mỹ.
  • 2:36 - 2:39
    Và tiêu chí mà Hoover và
    phe cánh của mình sử dụng
  • 2:39 - 2:41
    để rà soát những công nhân liên bang
  • 2:41 - 2:44
    dần lan tới khắp mọi ngóc ngách Hoa Kì.
  • 2:44 - 2:46
    Không lâu sau, Hollywood,
  • 2:46 - 2:47
    các trường đại học,
  • 2:47 - 2:48
    các đơn vị sản xuất xe hơi
  • 2:48 - 2:51
    cùng hàng ngàn người đứng đầu
    các tổ chức công và tư
  • 2:51 - 2:57
    đều bị ép tiến hành kiểm tra chính trị
    lên tất cả mọi công nhân của mình.
  • 2:57 - 3:00
    Trong khi đó, Quốc hội cũng tiến hành
    cuộc săn phù thủy của riêng mình
  • 3:00 - 3:05
    và trừng phạt hàng trăm người
    làm chứng trước các cơ quan điều tra
  • 3:05 - 3:09
    như Ủy ban Hạ viện Kiểm Tra
    Hành Động Bất Hợp Hoa Kì.
  • 3:09 - 3:12
    Nếu từ chối hợp tác, họ có thể sẽ bị giam
    vì tội danh xúc phạm quan tòa,
  • 3:12 - 3:16
    hay thường xảy ra hơn, là bị sa thải hoặc
    đưa vào danh sách đen.
  • 3:16 - 3:19
    Những chính trị gia tham vọng,
    như Richard Nixon
  • 3:19 - 3:20
    và Joseph McCarthy,
  • 3:20 - 3:24
    sử dụng những tiền đề đó làm chiêu thức
  • 3:24 - 3:27
    để buộc những đảng viên Dân chủ
    tội dung túng cho cộng sản
  • 3:27 - 3:31
    và tự nguyện dâng hiến Trung Quốc
    cho Khối phía Đông.
  • 3:31 - 3:34
    McCarthy, một thượng nghị sĩ Cộng hòa
    đến từ Wisconsin
  • 3:34 - 3:39
    trở nên nổi tiếng nhờ việc khoe khoang
    danh sách những cộng sản bị cáo buộc
  • 3:39 - 3:41
    xâm nhập vào Bộ ngoại giao Mỹ.
  • 3:41 - 3:43
    Được các chính trị gia khác cổ vũ,
  • 3:43 - 3:46
    ông ta tiếp tục thực hiện
    những cáo buộc vô lí khác
  • 3:46 - 3:49
    cùng việc bóp méo và ngụy tạo bằng chứng.
  • 3:49 - 3:54
    Không ít người nguyền rủa McCarthy
    nhưng số khác lại ca ngợi ông ta.
  • 3:54 - 3:58
    Và khi Chiến tranh Hàn Quốc bùng nổ,
    McCarthy thậm chí còn được bênh vực.
  • 3:58 - 4:00
    Ngay khi McCarthy trở thành Chủ tịch của
  • 4:00 - 4:04
    tiểu ban thường trực
    Thượng viện về Điều tra vào năm 1953,
  • 4:04 - 4:07
    ông ta thậm chí còn
    trở nên hung hăng hơn.
  • 4:07 - 4:13
    Nhưng hành động động chạm đến cả quân đội
    đã khiến quần chúng phản đối
  • 4:13 - 4:15
    và khiến quyền lực McCarthy thoái trào.
  • 4:15 - 4:18
    Đồng nghiệp trong Thượng nghị viện
    chỉ trích McCarthy
  • 4:18 - 4:23
    và chưa đầy ba năm sau,
    ông chết vì nghiện rượu.
  • 4:23 - 4:25
    Chủ nghĩa McCarthy chấm dứt từ đó.
  • 4:25 - 4:28
    Với "thành tích" thiêu rụi hàng trăm,
    thậm chí hàng ngàn cuộc đời
  • 4:28 - 4:32
    và thu hẹp đáng kể phổ chính trị Hoa Kì.
  • 4:32 - 4:36
    Thiệt hại nó gây ra cho cấu trúc dân chủ
    có lẽ sẽ để lại dư âm dai dẳng.
  • 4:36 - 4:39
    Khả năng rất cao là cả hai phe
    Dân chủ và Cộng hòa
  • 4:39 - 4:44
    đều biết rằng cuộc thanh trừng
    cộng sản này là vô cùng phi đạo đức
  • 4:44 - 4:48
    nhưng lo sợ rằng công khai phản đối
    sẽ gây hại đến sự nghiệp của mình.
  • 4:48 - 4:52
    Ngay cả Tòa án Tối cao cũng thất bại
    trong việc chặn đứng cuộc săn lùng,
  • 4:52 - 4:54
    bỏ qua luôn cả những vi phạm
    về quyền hiến định
  • 4:54 - 4:57
    dưới danh nghĩa bảo vệ an ninh quốc gia.
  • 4:57 - 5:01
    Vậy cộng sản Mỹ có thật sự là
    mối đe dọa với chính phủ Mỹ hay không?
  • 5:01 - 5:04
    Có lẽ thế, dù không quá đáng kể.
  • 5:04 - 5:08
    Nhưng động thái phản ứng thái quá
    đã gây ra mức thiệt hại
  • 5:08 - 5:10
    thậm chí còn kinh khủng hơn cả
    mối đe dọa thực tế.
  • 5:10 - 5:14
    Và giả như những kẻ mị dân
    lại bất chợt xuất hiện
  • 5:14 - 5:18
    để tấn công những cộng đồng thiểu số
    dưới danh nghĩa lòng yêu nước,
  • 5:18 - 5:20
    có hay chăng điều này sẽ tiếp tục xảy ra?
Title:
Chủ nghĩa McCarthy là gì? Nó đã xảy ra như thế nào? - Ellen Schrecker
Description:

Xem bài học đầy đủ tại: http://ed.ted.com/lessons/what-is-mccarthyism-and-how-did-it-happen-ellen-schrecker

Vào những năm 1950, như một phần của chiến dịch truy lùng những Cộng sản bị tình nghi, hàng ngàn con người đã bị điều tra và thẩm vấn gắt gao trước Hội đồng Chính phủ. Được đặt tên theo người khởi xướng khét tiếng, hiện tượng được biết đến với tên gọi "Chủ nghĩa McCarthy" đã hủy hoại cuộc đời và sự nghiệp của biết bao nhiêu người. Nhưng phong trào đàn áp chính trị này đã lụi tàn và biến mất ra sao? Ellen Schrecker sẽ giúp ta lần theo dấu vết lịch sử của chủ nghĩa này.

Bài học soạn bởi Ellen Schrecker, minh họa bởi Patric Smith.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:43

Vietnamese subtitles

Revisions