Dlaczego trzeba przeczytać „Czekając na Godota”? - Iseult Gillespie

Źródło tłumaczenia cytatów: Samuel Beckett „Czekając na Godota”, tłum. Antoni Libera, PIW 1985.

Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/why-should-you-read-waiting-for-godot-iseult-gillespie

Dwaj mężczyźni, Estragon i Vladimir, spotykają się o zmierzchu pod drzewem, by zaczekać tu na postać o imieniu Godot. Mężczyźni zaczynają zadręczać się tym, kiedy nadejdzie Godot, dlaczego go oczekują i czy są pod właściwym drzewem. Sztuka stawia proste, ale poruszające pytanie: Co bohaterowie powinni zrobić? Iseult Gillespie odnosi się do wszystkiego, co trzeba wiedzieć, żeby zrozumieć tę tragikomedię.

Lekcja: Iseult Gillespie, reżyseria: Tomás Pichardo-Espaillat

O zmierzchu nędzarz o imieniu Estragon

siada pod drzewem i usiłuje zdjąć but.

Dołącza do niego przyjaciel, Vladimir,

który przypomina
zaniepokojonemu towarzyszowi,

że muszą poczekać tu na Godota.

Mężczyźni zaczynają zadręczać się tym,

kiedy nadejdzie Godot,
dlaczego go oczekują

i czy są pod właściwym drzewem.

Od tej chwili utwór staje się
jeszcze bardziej dziwaczny,

jednak uważany jest za dzieło,

które zmieniło oblicze
współczesnego dramatu.

Sztuka napisana przez Samuela Becketta
między 1949 a 1955 rokiem

stawia proste, ale poruszające pytanie:

Co bohaterowie powinni zrobić?

Estragon: Nic. Tak jest bezpieczniej.

Vladimir: Czekajmy,
zobaczymy, co nam powie.

Estragon: Kto?

Vladimir: Godot.

Estragon: O, bardzo słusznie.

Enigmatyczny dialog
i pokrętna argumentacja

są kluczowymi elementami teatru absurdu,

ruchu, który powstał
po II Wojnie Światowej

wśród artystów usiłujących

odnaleźć sens w tym, co szokujące.

Artyści absurdu poddawali dekonstrukcji
fabułę, bohatera i język,

żeby zakwestionować ich sens

i podzielić się z widzami
swoją wielką niepewnością.

Choć absurd wydaje się czymś ponurym,

jednak rozpacz
połączona jest tu z humorem.

W sztuce "Czekając na Godota"
jest to widoczne

w wyjątkowym podejściu
Becketta do gatunku,

który nazwał "tragikomedią
w dwóch aktach".

Tragiczne jest to,
że bohaterowie są zamknięci

w egzystencjalnym labiryncie,
gdzie na próżno czekają

na pojawienie się nieznajomego,
który da im poczucie celu,

podczas gdy ich jedyne poczucie celu

pochodzi z czekania.

Czekając, zanurzają się w nudzie,

rozmawiają o lękach duchowych
i samobójstwie.

Ale pojawia się też komizm
wyrażony nieokrzesanym humorem,

który widoczny jest
w języku i gestach bohaterów.

Interakcje bohaterów pełne są
dziwacznej gry słów,

powtórzeń i dwuznacznych wyrażeń,

którym towarzyszą wygłupy, śpiew, taniec

i gorączkowa wymiana kapeluszy.

Często nie wiadomo, czy publiczność
ma się śmiać, czy płakać,

i czy dla Becketta to jakaś różnica.

Urodzony w Dublinie Beckett
studiował angielski,

francuski i włoski,
a następnie przeniósł się do Paryża,

gdzie spędził większość życia,

tworząc sztuki, poezję i prozę.

Chociaż Becket lubował się w języku,

cenił też spokój,
dlatego wprowadzał do swoich dzieł

luki, pauzy i momenty pustki.

To kluczowa cecha

charakterystycznego dla Becketta
nierównego tempa i czarnego humoru,

które stały się popularne
w teatrze absurdu.

Autor podtrzymywał
swój tajemniczy wizerunek,

nie potwierdzając
ani nie zaprzeczając domysłom

na temat znaczenia swoich dzieł.

Widzowie musieli sami domyślać się,

co zwiększało fascynację
jego surrealistycznym światem

i zagadkowymi bohaterami.

Brak jasnej wymowy tej sztuki sprawia,

że może być dowolnie interpretowana.

Krytycy proponują niezliczoną liczbę
interpretacji sztuki,

co prowadzi do niejasności i spekulacji

odzwierciedlonych w samej fabule dramatu.

Sztuka ta uważana jest
za alegorię zimnej wojny,

francuskiego ruchu oporu

i kolonizacji Irlandii
przez Wielką Brytanię.

Dynamika osobowości obu bohaterów

również wywołała ostrą dyskusję.

Uznano ich za ocalałych z apokalipsy,

starzejącą się parę,
dwóch bezsilnych przyjaciół,

a nawet za uosobienie ego i id Freuda.

Ponoć Beckett powiedział,

że możemy być pewni jedynie tego,
że Vladimir i Estragon

mieli na sobie meloniki.

Tak jak spekulacje krytyków
i irytująca fabuła,

język często zatacza koło,

kiedy dwaj bohaterowie
sprzeczają się i droczą,

tracąc wątek i zaczynając od początku.

Vladimir: Może by zacząć jeszcze raz.

Estragon: To nie powinno być trudne.

Vladimir: Początek jest trudny.

Estragon: Zacząć można od czegokolwiek.

Vladimir: Tak, ale trzeba się zdecydować.

Beckett przypomina nam, że tak jak życie,

świat na scenie nie zawsze ma sens.

Może dotykać zarówno
rzeczywistości jak i iluzji,

tego, co znane i nieznane.

Choć staranna narracja przemawia do widza,

jednak najlepszy teatr to taki,
który zmusza do refleksji i czekania.