Tại sao nên đọc "Chờ đợi Godot"? - Iseult Gillespie

Xem toàn bộ bài học tại: https://ed.ted.com/lessons/why-should-you-read-waiting-for-godot-iseult-gillespie

Hai người đàn ông, Estragon và Vladimir, gặp nhau dưới gốc cây trong buổi chiều tà để chờ một người tên "Godot". Một cuộc tranh luận luẩn quẩn bắt đầu khi hai người tranh luận khi nào Godot sẽ đến, tại sao phải chờ hắn ta và liệu họ có đứng ở đúng điểm hẹn không. Vở kịch đưa ra một câu hỏi đơn giản nhưng khuấy động - các nhân vật nên làm gì? Cùng nghe Iseult Gillespie chia sẻ mọi điều cần biết về bi hài kịch.

Một gã ăn mặc xoàng xĩnh tên Estragon,

ngồi dưới gốc cây trong buổi chiều tà
và vật vã tháo ủng.

Người bạn Vladimir của gã,

tới và nhắc nhở bạn hiền
đang lo âu của mình

rằng họ phải đợi một người tên Godot.

Thế là bắt đầu một cuộc tranh luận
không có hồi kết rằng

khi nào Godot đến,
sao phải đợi hắn ta,

hay liệu họ có đang
ở đúng gốc cây không.

Từ đây, vở kịch "Chờ đợi Godot"
ngày càng trở nên lạ lùng -

nhưng nó được đánh giá
là vở kịch đã thay đổi

bộ mặt của kịch hiện đại.

Được chắp bút bởi Samuel Beckett
giữa những năm 1949 và 1955,

nó đặt ra một câu hỏi đơn giản
nhưng khuấy động -

các nhân vật nên làm gì?

Estragon: Đừng làm gì cả.
Thế an toàn hơn.

Vladimir: Hãy chờ xem
anh ta sẽ nói gì?

Estragon: Ai?

Vladimir: Thì Godot ấy.

Estragon: Ý hay đấy.

Những đoạn hội thoại khó hiểu
và kiểu lập luận vòng vo

chính là điểm nhấn
của thể loại Kịch phi lý,

một khái niệm được hình thành
ngay sau Thế chiến thứ hai

và khiến các nghệ sĩ chật vật

để tìm ra ý nghĩa trong vô vọng.

Kịch phi lý không có cốt truyện,
nhân vật và ngôn ngữ đối thoại

để đặt nghi vấn
về ý nghĩa của chúng

và nêu lên
sự bất định sâu sắc trên sân khấu.

Trong khi điều này
có vẻ chắc chắn,

sự vô lí lại được xây dựng
theo lối hài hước.

Điều này được thể hiện trong
cách tiếp cận độc đáo của Beckett

để viết nên vở "Chờ đợi Godot",

thể loại mà ông gọi là
"Bi kịch mang tính chất trào lộng".

Nghịch lí thay, các nhân vật
bị dính vào

một câu hỏi hóc búa muôn thuở:
chờ đợi trong vô vọng

một người lạ mặt
để cho họ một mục đích,

nhưng mục đích duy nhất của họ

lại đến từ việc chờ đợi.

Khi chờ đợi,
họ chìm ngập trong buồn bực,

nỗi sợ tâm linh
và còn nghĩ đến tự sát.

Nực cười thay, có một sự hài hước
xảy ra đối với họ,

thể hiện qua ngôn ngữ và hành động.

Sự tương tác giữa họ
là những cách chơi chữ kì dị,

lặp từ và lộng ngữ,

cũng như hài hình thể, hát, nhảy,

và liên tục đổi mũ cho nhau.

Thật khó để biết rằng

khán giả sắp cười hay khóc
- hay Beckett có thấy

điều gì khác biệt giữa hai việc đó.

Sinh ra tại Dublin,
Beckett học tiếng Anh,

tiếng Pháp và tiếng Ý
trước khi đến Paris,

nơi ông dành phần lớn cuộc đời

để viết kịch, thơ và văn xuôi.

Dù có một tình yêu trường tồn
với ngôn ngữ,

ông vẫn tạo ra nhiều khoảng lặng
bằng những gián đoạn chặt chẽ,

khoảng dừng và tĩnh lặng
trong các tác phẩm của mình.

Đây chính là mấu chốt
trong dấu ấn của ông

với nhịp độ ngắt quãng
và khiếu hài hước kì lạ,

đã trở nên phổ biến
trong thể loại Kịch phi lý.

Ông cũng xây dựng
một nhân vật bí ẩn,

và từ chối xác nhận hay phủ nhận
bất cứ một suy đoán nào

về ý nghĩa tác phẩm của mình.

Điều này khiến khán giả tò mò,

làm tăng sự thích thú của họ
với thế giới siêu thực

và các nhân vật bí ẩn của ông.

Sự thiếu rõ ràng
trong ý nghĩa khiến cho Godot

liên tục mở ra những cuộc tranh luận.

Các nhà phê bình đưa ra
vô số cách giải thích về vở kịch,

dẫn đến một vòng lặp
của sự mơ hồ và suy đoán

phản ánh
nội dung của vở kịch.

Nó được xem như là biểu tượng
trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh,

Công xã Paris,

và Ireland, phần thuộc Anh.

Vai trò của hai nhân vật chính

cũng làm nổ ra
nhiều tranh luận sôi nổi.

Họ có thể là những người
sống sót sau Khải huyền,

một cặp đôi lâu năm,
hai kẻ thất bại,

hay thậm chí là hiện thân của
cái tôi và bản năng của Freud.

Beckett đã nói rằng

điều duy nhất ông có thể chắc chắn
là Vladimir và Estragon

"đội mũ quả dưa".

Như những lời nhận xét phê bình
cùng những tình tiết điên rồ,

ngôn ngữ của họ thường vòng vo

như thể vừa tranh luận vừa đùa giỡn,
quên luôn dòng suy nghĩ,

và nhớ lại
ngay khi dừng nghĩ về nó.

Vladimir: Có lẽ chúng ta nên bắt đầu lại.

Estragon: Như vậy lại hay

Vladimir: Sẽ rất khó đấy!

Estragon: Chúng ta có thể bắt đầu
từ bất cứ điều gì.

Vladimir: Đúng, nhưng anh phải quyết định.

Beckett nhắc chúng ta rằng
như cuộc sống thường nhật,

thế giới sân khấu
không phải lúc nào cũng hợp lí.

Nó có thể vừa là thực tại
lẫn ảo mộng,

vừa quen thuộc vừa lạ lẫm.

Và dù một bài tự sự ngắn
vẫn rất lôi cuốn,

thì một vở kịch hay
vẫn khiến chúng ta suy nghĩ - và chờ đợi.