< Return to Video

Wat is beter: zeep of ontsmettende handgel? - Alex Rosenthal en Pall Thordarson

  • 0:08 - 0:11
    Je handen zijn van dichtbij bekeken
    allesbehalve glad.
  • 0:11 - 0:14
    Met pieken en dalen, vouwen en kloven
  • 0:14 - 0:18
    zijn er meer dan genoeg verstopplekken
    waar virussen zich kunnen nestelen.
  • 0:18 - 0:20
    Als je dan je gezicht aanraakt,
  • 0:20 - 0:22
    kan het virus je besmetten.
  • 0:22 - 0:25
    Maar er zijn twee
    ontzettend simpele manieren
  • 0:25 - 0:27
    om dat tegen te gaan:
  • 0:27 - 0:29
    zeep en water, en ontsmettende handgel.
  • 0:29 - 0:31
    Dus welke is beter?
  • 0:32 - 0:35
    Het coronavirus dat COVID-19 veroorzaakt,
  • 0:35 - 0:41
    is een van de vele virussen
    met een lipide dubbellaag als bescherming.
  • 0:41 - 0:47
    Deze lipiden zijn speldvormige moleculen
    wier kop wordt aangetrokken door water
  • 0:47 - 0:49
    en wier staart erdoor wordt afgestoten.
  • 0:49 - 0:55
    In waterrijke omgevingen vormen de lipiden
    van nature een schild zoals dit hier,
  • 0:55 - 0:58
    met de koppen naar de buitenkant
    en de staarten naar de binnenkant.
  • 0:58 - 1:04
    Hun gemeenschappelijke reactie op water
    zorgt ervoor dat ze aan elkaar kleven --
  • 1:04 - 1:07
    dit noemen we het hydrofobe effect.
  • 1:07 - 1:12
    Deze buitenste structuur helpt
    het moleculaire systeem van het virus
  • 1:12 - 1:16
    om door cellulaire membranen te breken
    en onze cellen te kapen.
  • 1:16 - 1:20
    Maar het kent vele duizenden zwakke punten
  • 1:20 - 1:23
    waar de juiste moleculen
    het uit elkaar kunnen wrikken.
  • 1:23 - 1:26
    En dit is waar we zeep voor nodig hebben.
  • 1:26 - 1:32
    Eén druppel van eender welk merk zeep
    bezit biljarden moleculen,
  • 1:32 - 1:34
    amfifielen genaamd,
  • 1:34 - 1:36
    die op de biologische lipiden lijken.
  • 1:36 - 1:37
    Hun staarten,
  • 1:37 - 1:40
    die ook worden afgestoten door water,
  • 1:40 - 1:45
    vechten om een plek met de lipiden
    waar het schild van het virus uit bestaat.
  • 1:45 - 1:47
    Maar ze verschillen genoeg
  • 1:47 - 1:50
    om de regulariteit
    van het virusmembraan te verbreken,
  • 1:50 - 1:54
    waardoor het geheel ineenstort.
  • 1:54 - 1:59
    Die amfifielen vormen dan
    hun eigen bubbels rond deeltjes,
  • 1:59 - 2:03
    waaronder het RNA van het virus
    en zijn proteïnen.
  • 2:03 - 2:04
    Voeg water toe ...
  • 2:04 - 2:07
    en je spoelt de hele bubbel weg.
  • 2:07 - 2:11
    Het effect van ontsmettende handgel
    gelijkt minder dat van een koevoet,
  • 2:11 - 2:13
    maar meer dat van een aardbeving.
  • 2:13 - 2:16
    Wanneer je een coronavirus
    met water omringt,
  • 2:16 - 2:21
    zorgt het hydrofobe effect
    voor sterke banden in het membraan.
  • 2:21 - 2:23
    Ditzelfde effect zorgt ervoor
  • 2:23 - 2:27
    dat de grote proteïnen
    die de pinnen van het coronavirus vormen,
  • 2:27 - 2:29
    op hun plaats en in hun vorm blijven,
  • 2:29 - 2:32
    zodat ze je cellen kunnen besmetten.
  • 2:32 - 2:36
    Als je het virus in de lucht uitdroogt,
    behoudt het zijn stabiliteit.
  • 2:36 - 2:41
    Maar omring het nu eens
    met een hoge concentratie alcohol,
  • 2:41 - 2:46
    zoals het ethanol of isopropanol
    in de meeste ontsmettende handgels.
  • 2:46 - 2:48
    Dit laat het hydrofobe effect verdwijnen
  • 2:48 - 2:51
    en geeft de moleculen ruimte
    om rond te bewegen.
  • 2:51 - 2:57
    Het totale effect lijkt op het verwijderen
    van alle spijkers en mortel uit een huis
  • 2:57 - 2:59
    en het dan treffen met een aardbeving.
  • 2:59 - 3:04
    Het membraan van de cel stort in
    en de puntige proteïnen verkruimelen.
  • 3:04 - 3:10
    Het virus wordt bij beide methodes
    in één à twee seconden vernietigt,
  • 3:10 - 3:14
    maar artsen adviseren om je handen
    minstens twintig seconden te wassen,
  • 3:14 - 3:18
    vanwege het complexe landschap
    van onze handen.
  • 3:18 - 3:21
    Zeep en ontsmettingsgel
    moeten overal zitten,
  • 3:21 - 3:23
    inclusief handpalmen,
  • 3:23 - 3:24
    vingertoppen
  • 3:24 - 3:26
    de buitenkant van je hand
  • 3:26 - 3:27
    en tussen je vingers,
  • 3:27 - 3:29
    om je werkelijk te beschermen.
  • 3:29 - 3:32
    En wanneer het om een uitbraak
    van een coronavirus gaat,
  • 3:32 - 3:37
    adviseren dokters om zo vaak mogelijk
    je handen met water en zeep te wassen.
  • 3:37 - 3:41
    Hoewel beide technieken
    het virus even effectief vernietigen,
  • 3:41 - 3:44
    zitten er twee voordelen
    aan zeep en water.
  • 3:44 - 3:46
    Ten eerste wast het al het vuil weg
  • 3:46 - 3:49
    waar anders virusdeeltjes
    in verstopt kunnen zitten.
  • 3:49 - 3:50
    Maar nog belangrijker:
  • 3:50 - 3:52
    het is gewoon gemakkelijker
  • 3:52 - 3:56
    om je handen gedurende twintig seconden
    volledig met water en zeep te bedekken.
  • 3:56 - 4:01
    Natuurlijk is ontsmettende handgel
    onderweg handiger.
  • 4:01 - 4:06
    Gebruik handgel zo grondig mogelijk
    als er geen gootsteen in de buurt is,
  • 4:06 - 4:09
    en wrijf je handen tegen elkaar
    tot ze droog zijn.
  • 4:09 - 4:12
    Jammer genoeg zijn er miljoenen mensen
  • 4:12 - 4:15
    die geen toegang hebben
    tot schoon drinkwater,
  • 4:15 - 4:17
    wat sowieso een groot probleem is --
  • 4:17 - 4:20
    maar zeker tijdens een uitbraak.
  • 4:20 - 4:25
    Onderzoekers en hulporganisaties proberen
    oplossingen te voorzien voor deze groepen.
  • 4:25 - 4:30
    Een voorbeeld is een apparaat dat zout,
    water en een autobatterij gebruikt
  • 4:30 - 4:34
    om chloorwater te maken
    dat schadelijke ziektekiemen doodt
  • 4:34 - 4:36
    en dat veilig is om handen te wassen.
  • 4:36 - 4:38
    Indien je erover kunt beschikken,
  • 4:38 - 4:41
    worden zeep en water dus aangeraden
    tegen een coronavirus,
  • 4:41 - 4:45
    maar is dat dan het beste
    bij elke virale uitbraak?
  • 4:45 - 4:47
    Niet per se.
  • 4:47 - 4:51
    Vele doorsnee verkoudheden
    worden veroorzaakt door rhinovirussen,
  • 4:51 - 4:53
    welke een geometrische
    proteïnestructuur hebben,
  • 4:53 - 4:55
    een eiwitmantel geheten,
  • 4:55 - 4:57
    in plaats van een lipide dubbellaag.
  • 4:57 - 5:00
    De eiwitmantel heeft bij lange na
    niet zoveel zwakke punten
  • 5:00 - 5:03
    waar amfifielen uit zeep
    het uiteen kunnen trekken,
  • 5:03 - 5:06
    dus het duurt langer
    voordat zeep werkzaam is.
  • 5:06 - 5:10
    Maar sommige proteïnen aan het oppervlak
    zijn nog steeds gevoelig
  • 5:10 - 5:13
    voor het destabiliserende effect
    van ontsmettende handgel.
  • 5:13 - 5:18
    In deze en andere gevallen
    is ontsmettende handgel doeltreffender,
  • 5:18 - 5:21
    vooral als je nadien je handen wast
  • 5:21 - 5:23
    om de overblijvende deeltjes
    te verwijderen.
  • 5:23 - 5:27
    De beste manier om te weten
    welke je bij een uitbraak moet gebruiken,
  • 5:27 - 5:31
    is doen wat het beste is
    bij alles wat met ziektes te maken heeft:
  • 5:31 - 5:35
    geef gehoor aan het advies
    van erkende medische deskundigen.
Title:
Wat is beter: zeep of ontsmettende handgel? - Alex Rosenthal en Pall Thordarson
Speaker:
Alex Rosenthal en Pall Thordarson
Description:

Bekijk de volledige les: https://ed.ted.com/lessons/which-is-better-soap-or-hand-sanitizer-alex-rosenthal-and-pall-thordarson

Van dichtbij bekeken zijn je handen allesbehalve glad. Met pieken en dalen, vouwen en kloven zijn er meer dan genoeg verstopplekken waar een virus zich kan schuilhouden. Als je dan je gezicht aanraakt, kan het virus je besmetten. Maar er zijn twee ongelofelijk simpele manieren om dat tegen te gaan: zeep en water, en ontsmettende handgel. Dus welke van de twee is beter? Alex Rosenthal en Pall Thordarson zoeken het uit.

Les door Alex Rosenthal en Pall Thordarson, geregisseerd door Artrake Studio.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:36

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.