Dama w Opałach: Część 1 - Topos a Kobiety w Grach Wideo

"Mario!"

"Oh! Na pomoc!"

Witajcie w naszej wieloczęściowej serii filmów poświęconych rolom i reprezentacjom kobiet w grach wideo

Będziemy analizować tu toposy, zabiegi narracyjne i wzorce powiązane z kobietami w świecie gier wideo

z szerszej, systemowej perspektywy

Będziemy tu krytycznie analizować wiele kultowych gier i postaci,

ale należy pamiętać, że można, a nawet należy,

jednocześnie czerpać przyjemność z mediów i podchodzić krytycznie do ich problematycznych lub szkodliwych aspektów.

Zatem, bez dalszej zwłoki, zajmijmy się "Damą w opałach".

Zacznijmy od gry, w którą nikt nigdy nie zagrał

W roku 1999, firma "Rare" pracowała nad nową grą przeznaczoną na Nintendo 64 – Dinosaur Planet.

Jedną z dostępnych postaci w grze była 16-letnia bohaterka o imieniu "Krystal".

Jej zadaniem było podróżowanie w czasie, walka z prehistorycznymi potworami przy pomocy magicznej laski

i uratowanie świata. Była silna, kompetentna i bohaterska.

"A kimże ty jesteś

"Na imię mi Krystal"

Fajne prawda?

Cóż, byłoby fajne, gdyby gra została wydana.

W końcowej fazie projektu, legendarny twórca gier, Shigeru Miyamoto,

w żartach dawał do zrozumienia, że gra ta powinna stanowić trzecią część w jego franczyzie "Star Fox".

W ciągu dwóch lat, przy współpracy ze strony Nintendo, dopiął swego.

Gra została tak przeprojektowana, że w roku 2002 została wydana pt. "Star Fox Adventures" na platformę Game Cube.

W nowej odsłonie, niedoszła bohaterka Krystal została Damą w opałach,

w której to roli spędza większą część gry, będąc uwięzioną w kryształowej pułapce

i oczekując na ratunek ze strony nowego bohatera - Foxa McClouda.

Animacje pierwotnie stworzone dla Krystal

zostały przerobione pod Foxa.

Krystal miała też nosić bardziej skąpy, seksowny strój.

"Rany! Ona jest piękna!"

"Co ja wyprawiam?"

Tak. W tle gra kiczowata, saksofonowa melodia, której zadaniem jest utwierdzenie nas w przekonaniu

że stała się ona obiektem pożądania, nawet jeśli znajduje się w stanie hibernacji.

Żeby jeszcze pogorszyć sprawę, Fox używa teraz w walce jej magicznej laski aby ją uratować.

To jak Krystal przeobraziła się z niezależnej bohaterki w

bierną ofiarę w cudzej grze

pokazuje jak stosowanie zabiegu Damy w opałach deprecjonuje kobiece postaci

i odbiera im szanse na bycie niezależnymi bohaterami.

Termin "Dama w opałach" pochodzi od francuskiego zwrotu "demoiselle en détresse".

"Demoiselle" oznacza młodą damę,

podczas gdy "détresse", w przybliżeniu, oznacza stan lęku lub rozpaczy spowodowany poczuciem osamotnienia, niemocy lub niebezpieczeństwa.

Dama w opałach to zabieg narracyjny,

w ramach którego kobieca postać stawiana jest w sytuacji zagrożenia,

z której to sytuacji wybawić ją może tylko postać będąca mężczyzną.

Zazwyczaj, sytuacja ta stanowi główną motywację bohatera.

W grach wideo, efekt ten osiągany jest zwykle na drodze porwania,

ale może też, na przykład, zostać osiągnięty poprzez petryfikację lub opętanie.

Zgodnie z tradycją, kobieta potrzebująca pomocy jest członkiem rodziny lub ukochaną bohatera -

księżniczki, żony, dziewczyny i siostry często wypełniają tę rolę.

Oczywiście, topos Damy w opałach jest o co najmniej kilka tysięcy lat starszy niż gry wideo.

Pierwsze przykłady tego toposu znajdziemy w greckim micie o Perseuszu.

W micie tym, Andromeda ma zostać złożona w ofierze morskiemu potworowi

po tym jak zostaje przykuta do skały naga.

Perseusz zabija potwora, ratuje księżniczkę i dostaje ją za żonę.

W średniowieczu, Dama w opałach była często stosowanym zabiegiem w wielu pieśn iach, legendach i baśniach.

Ratowanie bezbronnej kobiety było często przedstawiane jako racja bytu

(raison d'être), w romantycznych opowieściach i poezji tamtej epoki,

gdzie błędny rycerz dowodził swej rycerskości, męstwa i cnoty.

Na przełomie XIX i XX wieku, stawianie młodych kobiet w roli ofiary stało się ulubioną formułą

rodzącego się amerykańskiego przemysłu filmowego ze względu na łatwość zastosowania takiego zabiegu narracyjnego.

Słynny przykład wczesnego zastosowania tego zabieg znajdziemy w w krótkim filmie Keystone Cops z 1913 roku "arney Oldfield's Race for a Life",

w którym to znajdziemy klasyczną scenę, w której kobieta przywiązywana do torów kolejowych przez kręcącego złośliwie wąsem łotra.

W tym samym czasie, motyw olbrzymiej małpy porywającej krzyczącą kobietę

zyskał znaczną popularność w różnorodnych mediach.

Znanym przykładem jest Jane, ukochana Tarzana, która zostaje porwana przez okrutną małpę

w powieści przygodowej "Tarzan wśród małp" Edgara Rice's Burroughsa z 1912 roku.

W roku 1930, Walt Disney zastosował ten mem w Kreskówce z Myszką Miki

pod tytułem "The Gorilla Mystery".

Obraz ten został nawet wykorzystany przez armię Stanów Zjednoczonych na plakacie rekrutacyjnym w okresie I Wojny Światowej.

Jednak dopiero w 1933 roku nastąpiły dwa wydarzenia, które 50 lat później

sprawiły, że Dama w opałach stała się podstawą treści gier wideo jako medium.

Pierwszym z nich było wyprodukowanie serii animowanych filmów Popeye przez Paramount Pictures.

Formuła większości z tych krótkich filmów polegała na tym, że Popeye ratował porwaną wcześniej Oliwkę Olejek.

Drugim, w maju tego samego roku, wytwórnia RKO pictures zaprezentowała przełomowy film pt. King Kong,

w którym olbrzymia małpa porywa młodą kobietę i gnie próbując zachować ją dla siebie.

Wiele lat później, w roku 1981, japońska firma Nintendo

powierzyła młodemu twórcy o imieniu Shigeru Miyamoto

zadanie stworzenia nowej gry zręcznościowej na rynek amerykański.

Pierwotnie, projekt zakładał, że bohaterem gry zostanie Popeye,

jednak kiedy Nintendo nie uzyskało do niego praw autorskich,

Miyamoto stworzył własną, mocno inspirowaną filmem King Kong, postać.

Bohater gry "Jump Man" miał za zadanie uratować Damę "The Lady" (Pani/Dama),

z rąk olbrzymiej małpy.

W późniejszych odsłonach, zmienia ona imię na "Pauline".

Mimo, że "Donkey Kong" jest prawdopodobnie najsłynniejszą grą zręcznościową, w której spotykamy Dame w opałach,

nie był to pierwszy przypadek, w którym Miyamoto zastosował ten zabieg.

Dwa lata wcześniej, w roku 1977, brał udział w projektowaniu gry zręcznościowej pt. Sheriff.

W niej, ledwo przypominający kobietę zbitek pikseli

oznaczony jako "The Beauty" (Piękna) ma zostać uratowany przed bandą złoczyńców.

Na koniec, bohater nagradzany jest "pocałunkiem wdzięczności" w zamian za swą odwagę.

Kilka lat później, Miyamoto odświeżył projekt Donkey Konga.

Pauline stała się wzorcem dla nowej Damy o imieniu Princess Toadstool,

a "Jump Man" stał się pewnym bardzo znanym hydraulikiem.

Księżniczka Peach jest pod wieloma względami kwintesencją Damy w opałach.

Nieszczęsna księżniczka pojawia się w 14 głównych grach z serii platformówek Super Mario Bros

i zostaje porwana w 13trzynastu z nich.

Północno-amerykańska wersja Super Mario Bros 2 z roku 1988

jest jedyną grą z serii, w której księżniczka nie zostaje porwana

i jedyną grą, w której występuje jako grywalna postać.

Należy jednak zauważyć, że pierwotnie nie miała być częścią serii Mario.