< Return to Video

Blok sistemləri ( asan yol) Qüvvə və Nyuton hərəkət qanunları

  • 0:01 - 0:02
    Beləliklə, əvvəlki videoda
  • 0:02 - 0:04
    Bu problemi çətin yolla həll etdik
  • 0:04 - 0:06
    Bəlkə,izləmisən,bəlkə izləməmisən
  • 0:06 - 0:08
    bəlkə sadəcə düz bura adlamısız
    və siz beləsiz :
  • 0:08 - 0:09
    " Mən çətin yolu bilmək belə istəmirəmƏ
  • 0:09 - 0:11
    "Mənə asan yolu,göstərin zəhmət olmasa"
  • 0:11 - 0:13
    Bu biz indi nə danışırıq odur.
  • 0:13 - 0:14
    Məlum oldu ki, bir fənd var
  • 0:14 - 0:18
    və fənd çətin yolla həll eyməyinizdir.
  • 0:18 - 0:21
    5 kiloqram çəki və 3 kiloqram çəki.
  • 0:21 - 0:22
    Təcili tapanda
  • 0:22 - 0:23
    nə əldə etmisiz bu odur
  • 0:23 - 0:25
    o beş kiloqramlıq çəkinin təcili
  • 0:25 - 0:29
    sadəcə 29.4-ün 8-ə bölunməsidir.
  • 0:29 - 0:32
    ancaq kifayət qədər bunu etdikdə
    siz dərk edməyə başlayırsız ki,
  • 0:32 - 0:35
    "Gözlə bir dəqiqə. 29.4 Nyuton.
  • 0:35 - 0:37
    " Bu sadəcə caziba qüvvəsidir"
  • 0:37 - 0:39
    "bu üç kiloqram kütləni çəkərək."
  • 0:39 - 0:40
    Başqa sözlə,
  • 0:40 - 0:42
    həqiqətən hərəkət edən yeganə qüvvə
  • 0:42 - 0:45
    bütün bu sistem irəli.
  • 0:45 - 0:48
    Və ya heç olmasa yeganə xarici
    onu irəli aparan qüvvə
  • 0:48 - 0:50
    Və sonra burada səkkiz kiloqram.
  • 0:50 - 0:52
    Sən belə olacaqsan,
    "Gözləyin. Səkkiz kiloqram?
  • 0:52 - 0:54
    Bu cəmi beş kiloqradır
    üstəgəl üç kiloqram.“Bu, sadəcə bir təsadüfdür?
  • 0:54 - 0:55
    "yoxsa bu bizə deyir
    dərin və əsaslı bir şey?"
  • 0:55 - 0:57
    "yoxsa bu bizə
    dərin və əsaslı bir şey deyir?"
  • 0:57 - 1:00
    Və bu təsadüf deyil.
  • 1:00 - 1:02
    Belə çıxır ki, siz həmişə bunu alacaqsınız.
  • 1:02 - 1:04
    bu çətin yolu həll etdikdən sonra nə ilə bitirəcəcksiz
  • 1:04 - 1:07
    Çox axırda əldə edəcəksiniz.
  • 1:07 - 1:09
    buraya əlavə olunan bütün xarici qüvvələri buraya əldə edəcəksiniz.
  • 1:09 - 1:12
    onu bu cazibə qüvvəsi kimi hərəkətə gətirən qüvvələrin
  • 1:12 - 1:15
    müsbət nəticələndiyi yerdə
  • 1:15 - 1:17
    və hərəkətə müqavimət göstərməyə çalışan qüvvələr.
  • 1:17 - 1:20
    Beləliklə, sürtünmə olsaydı, bu, xarici bir qüvvə olardı
  • 1:20 - 1:23
    Hansı ki hərəkətə müqavimət göstərməyə çalışan, yuxarıda olardı
  • 1:23 - 1:26
    və sonra altındakı ümumi kütləni alırsınız
  • 1:26 - 1:30
    Və bu anlaşılandır.
  • 1:30 - 1:31
    Bütün bu sistemin təcili,
  • 1:31 - 1:33
    tək bir obyekt kimi düşünsək
  • 1:33 - 1:36
    Təsəvvür etsəniz, bu yalnız bir obyekt idi
  • 1:36 - 1:39
    və özündən soruşdun
  • 1:39 - 1:41
    "Bütün bu sistemin ümumi sürəti nədir?"
  • 1:41 - 1:44
    bu ancaq xarici qüvvələrdən asılı olacaq
  • 1:44 - 1:47
    və bu halda onu hərəkətə gətirən yeganə xarici qüvvə
  • 1:47 - 1:50
    bu cazibə qüvvəsidir.
  • 1:50 - 1:52
    Etiraz edə bilərsiniz.
  • 1:52 - 1:53
    Siz deyə bilərsiz ki, “Gözləyin.
  • 1:53 - 1:54
    “Bəs buradakı gərginlik?
  • 1:54 - 1:56
    “Gərginlik bu beş kiloqram kütləni çəkmirmi?
  • 1:56 - 1:59
    "Bu sistemi işə düşəcək?"
  • 1:59 - 2:01
    Bu, amma indi daxili qüvvə olduğundan,
  • 2:01 - 2:04
    bütün bu sistemi öz bir obyektimiz kimi qəbul etsək,
  • 2:04 - 2:07
    bu gərginlik onu işə düşməsi üçün çalışandan bəri
  • 2:07 - 2:10
    burada başqa bir gərginlik var
  • 2:10 - 2:11
    bu kütlənin hərəkətinə müqavimət göstərərək,
  • 2:11 - 2:13
    dayandırmağa çalışır.
  • 2:13 - 2:14
    Bunu daxili qüvvələr edir.
  • 2:14 - 2:16
    Həmişə obyektin bir hissəsində
  • 2:16 - 2:18
    digərinə nisbətən bərabər və əks var.
  • 2:18 - 2:19
    buna görə də daxili qüvvə ilə
  • 2:19 - 2:21
    özünüzü irəli apara bilməzsiniz.
  • 2:21 - 2:22
    Beləliklə, bunlar mahiyyətcə ləğv edilir.
  • 2:22 - 2:25
    Bu vəziyyətdə sahib olduğunuz yeganə güc
  • 2:25 - 2:26
    yuxarıda cazibə qüvvəsi idi,
  • 2:26 - 2:28
    yalnız xarici qüvvələr
  • 2:28 - 2:29
    və ümumi kütlə altdadır.
  • 2:29 - 2:32
    Bu bir fənddir.
  • 2:32 - 2:33
    Bu tez tapmaq üçün hiylədir
  • 2:33 - 2:35
    bəzi sistemin təcili
  • 2:35 - 2:37
    hansı ki, bu mürəkkəb ola bilər
  • 2:37 - 2:39
    bunu bir neçə tənlikdə etməli olsaydınız
  • 2:39 - 2:40
    və çoxsaylı naməlumlar
  • 2:40 - 2:42
    ancaq bunu dərk etdikdən sonra çox, çox asan.
  • 2:42 - 2:45
    Beləki,
  • 2:45 - 2:46
    fənd bəzən sadəcə olaraq "Treating sistemlər tək obyekt kimi" adlanır
  • 2:46 - 2:51
    İcazə verin sizə çox tez göstərim
  • 2:51 - 2:52
    Əgər bunun mənası yoxdursa, icazə verin, bunun nə demək olduğunu sizə göstərim.
  • 2:52 - 2:55
    Bircə bundan qurtulsaq.
  • 2:55 - 2:57
    Yəni iddia etdiyim budur
  • 2:57 - 2:59
    Əgər sizdə bir sistem varsa
  • 2:59 - 3:00
    bir neçə obyektin hərəkət etməsi tələb olunduğu yerlərdə
  • 3:00 - 3:03
    eyni ədədi qiymətli təcil ilə, düz?
  • 3:03 - 3:06
    Çünki bəlkə də onlar bir-birinə iplə bağlanıblar
  • 3:06 - 3:08
    və ya bəlkə də bir-birini sıxırlar.
  • 3:08 - 3:10
    Bəlkə cərgədə çoxlu qutu var
  • 3:10 - 3:13
    və eyni təcillə
  • 3:13 - 3:15
    bütün bu qutular itələnməlidir
  • 3:15 - 3:16
    çünki onlar özlərini itələyə bilməzlər.
  • 3:16 - 3:19
    çoxlu obyektlərin tecilinin ədədi qiyməti eyni olduğu
  • 3:19 - 3:23
    bəzi şəraitlər varsa
  • 3:23 - 3:26
    onda sistemin tecilinin asanlıqla tapa bilərsiniz
  • 3:26 - 3:31
    yeganə bir cisimdə olduğu kimi.
  • 3:31 - 3:32
    sistem üçün SYS yazıram
  • 3:32 - 3:34
    Nyutonun 2-ci qanunu istifadə etməklə
  • 3:34 - 3:36
    ancaq verilmiş istiqamət üçün şəxsi cisimlərə
  • 3:36 - 3:38
    baxmaq əvəzinə
  • 3:38 - 3:40
    Bütün xarici qüvvələri edirik.
  • 3:40 - 3:44
    Sistemdəki bütün xarici qüvvələrin hamsına
  • 3:44 - 3:47
    Tək bir cisim kimi yanaş,
  • 3:47 - 3:49
    Sisteminin ümumi kütləsinə böl.
  • 3:49 - 3:52
    Və beləliklə bu xarici qüvvələri istifadə edəndə
  • 3:52 - 3:55
    Bu qüvvələr xarici olan qüvvələrdir.
  • 3:55 - 3:56
    Beləliklə, xarici sistemə daxil Olmayan deməkdir.
  • 3:56 - 3:59
    Beləki, əgər beş kiloqram qutunu nəzərə alsam
  • 3:59 - 4:03
    Və bu 3 kiloqramlıq qutunu bir kütlə kimi
  • 4:03 - 4:07
    çünki bu iki cis arasında daxili olaraq tətbiq edilir
  • 4:07 - 4:09
    Sisteminizin içində iki cism arasında
  • 4:09 - 4:13
    ancaq üç kiloqram kütlədə olan cazibə qüvvəsi xarici qüvvə
  • 4:13 - 4:16
    Xarici qüvvədir
  • 4:16 - 4:18
    çünki yer üç kiloqramlıq qutunu aşağı çəkir
  • 4:18 - 4:21
    Və Yer kürəsi bizim sistemdən deyil.
  • 4:21 - 4:23
    Eyniylə, reaksiya qüvvəsi xarici qüvvədir
  • 4:23 - 4:26
    Ancaq o qravitasiya qüvvəsi tərəfindən ləğv edilir
  • 4:26 - 4:30
    Buna baxmayaraq onlar xarici qüvvələrdir.
  • 4:30 - 4:33
    Onlar burada istifadə edilmir.
  • 4:33 - 4:35
    Yəni onları elə burada qoyaq
  • 4:35 - 4:36
    Ancaq onlar bir birini ləğv edirlər
  • 4:36 - 4:37
    Biz ancaq hərəkət istiqamətdəki qüvvələri nəzərə alırıq,
  • 4:37 - 4:39
    Və əgər onlar hərəkət yaradan qüvvələrdirsə
  • 4:39 - 4:42
    Onları müsbət qüvvə kimi istifadə edirik.
  • 4:42 - 4:44
    Əgər qüvvələr hərəkət istiqamətindədirsə,
  • 4:44 - 4:46
    cazibə qüvvəsi kimi müsbət edirik.
  • 4:46 - 4:48
    Əgər onlar sistemi hərəkət etdirərsə
  • 4:48 - 4:50
    qəribə görünə bilər.
  • 4:50 - 4:52
    Sən belə ola bilərsən," Gözlə.
  • 4:52 - 4:56
    “Mən necə qərar verim
    sistemi hərəkət etdiərsə"
  • 4:56 - 4:59
    sadəcə özünüzdən soruşun
  • 4:59 - 5:01
    : "Bu qüvvə sistemin hərəkəti ilə eyni istiqamətə yönəlibmi?"
  • 5:01 - 5:01
    Beləliklə, biz sadəcə olaraq deyirik
    sistem sürətlənəcək
  • 5:01 - 5:04
    onu hərəkətə gətirən qüvvələr varsa
  • 5:04 - 5:06
    və mənfi qüvvələri birləşdirəcəyik,
  • 5:06 - 5:09
    Beləliklə, biz sadəcə olaraq deyirik
    sistem sürətlənəcək
  • 5:09 - 5:12
    onu hərəkətə gətirən qüvvələr varsa
  • 5:12 - 5:14
    və mənfi qüvvələri birləşdirəcəyik,
  • 5:14 - 5:18
    sistemi dayandıran qüvvələr
  • 5:18 - 5:20
    və ya sistemin hərəkətinə müqavimət göstərin.
  • 5:20 - 5:23
    Beləliklə, bəlkə deməliyəm ki,
    "Sistemin hərəkətinə müqavimət göstərin."
  • 5:23 - 5:27
    Bu vəziyyətdə, bunun üçün burada
  • 5:27 - 5:29
    Məndə bunların heç biri yoxdur.
  • 5:29 - 5:31
    Beləliklə, sistemin hərəkətinə müqavimət göstərin.
  • 5:31 - 5:33
    Sürtünmə qüvvəm olsaydı, edə bilərdim.
  • 5:35 - 5:36
    O zaman hərəkətə
    müqavimət göstərən xarici qüvvə olacaq
  • 5:36 - 5:39
    Mən xarici qüvvəni mənfi kimi qoşardım.
  • 5:39 - 5:43
    çünki hərəkətə müqavimət göstərdiyi üçün.
  • 5:43 - 5:46
    Bu qəribə səslənsə də,
  • 5:46 - 5:48
    düşünsəniz mənalı olar.
  • 5:48 - 5:50
    vahid cisim kimi qəbul edilən
    Sistemimizin sürətlənməsi
  • 5:50 - 5:52
    yalnız sistemi hərəkətə gətirən qüvvələrdən asılı olacaq
  • 5:52 - 5:55
    həmin qüvvələr sistemi dayandırır
  • 5:55 - 5:57
    və ya müqvimət göstərir.
  • 5:57 - 5:59
    Buna görə də, bunları da əlavə etsək
    müsbət və mənfi cəhətləri ilə,
  • 5:59 - 6:01
    onu ümumi kütləyə bölürük
  • 6:01 - 6:02
    Hansı ki ümumi
    sistemimizin ətalətindən ölçü verir,
  • 6:02 - 6:05
    sistemimizin sürətlənməsini əldə edəcəyik.
  • 6:05 - 6:07
    Məntiqlidir və işləyir.
  • 6:07 - 6:09
  • 6:09 - 6:11
    Məlum olub ki, həmişə işləyir
  • 6:11 - 6:13
    və gülünc vaxta qənaət edir.
  • 6:13 - 6:14
    Məsələn, əgər biz
    Bu problemi etmək istəsə idik,
  • 6:14 - 6:17
    Dərhal bunu mənə versəydin
  • 6:17 - 6:19
    və sizə deyilərdi : “
    bu necə istəyirsən et ."
  • 6:19 - 6:21
    Mən bu yoldan istifadə edərdim.
  • 6:21 - 6:23
    Və deyərdim ki
    bu sistemin təcili
  • 6:23 - 6:24
    hansı ki
    bu beş kiloqram kütlə
  • 6:24 - 6:27
    və üç kiloqram kütləmiz ibarətdir
  • 6:27 - 6:29
  • 6:29 - 6:31
    sadəcə bərabər olacaq...
  • 6:31 - 6:33
    Özümdən soruşardım: “ hansı qüvvə bu sistemi hərəkət etdirir?
  • 6:33 - 6:35
    "Bu sistemi hansı qüvvə hərəkətə gətirir?"
  • 6:35 - 6:38
    Və bu üç kiloqram ağırlığında
    cazibə qüvvəsidir.
  • 6:38 - 6:41
  • 6:41 - 6:43
    Bu qüvvəni çıxartsan ,
  • 6:43 - 6:45
    burda heç nə baş verməyəcək.
  • 6:45 - 6:46
    Bu, sistemi hərəkətə gətirən qüvvədir.
  • 6:46 - 6:48
    ona görə də onu üç kiloqram vurulsun doqquz nöqtə səkkiz.
  • 6:48 - 6:50
    Və bu məqamda,
  • 6:50 - 6:54
    sən deyə bilərsən: “Yaxşı,
    tamam, bu cazibə onu hərəkət etdirdi.
  • 6:56 - 6:56
    "Mən də bu cazibə qüvvəsini daxil etməliyəmmi?"
  • 6:56 - 6:59
    Amma yox, bu biri üçün hərəkətə perpendikulyar cəzibədir.
  • 6:59 - 7:01
    beləliklə bu cazibə sistem yaratmır.
  • 7:01 - 7:04
    bu kütlənin stol üzərində əyləşməsinə
    səbəb olur.
  • 7:04 - 7:07
    və ikisi üçün
  • 7:07 - 7:09
    bu reaksiya
    qüvvəsi tərəfindən ixtisar edilir.
  • 7:09 - 7:12
    Beləliklə, hər halda ixtisar edirlər,
  • 7:12 - 7:14
    baxmayaraqkı, onlar xarici qüvvələrdir.
  • 7:14 - 7:16
    Budur, bu yeganə
    sistemi idarə edəndir.
  • 7:16 - 7:18
    Beləliklə, buraya qoyuram və
    ümumi kütlə tərəfindən bölünür.
  • 7:18 - 7:21
    çünki sistemin ətalət vasitəsilə, necə
  • 7:21 - 7:23
    müqavimət
    etdiyini deyir.
  • 7:23 - 7:25
    sürətdə dəyişikliklər,
    və əldə etdiyim budur.
  • 7:25 - 7:27
    Əvvəllər aldığım şeyin eynisini alıram,
  • 7:27 - 7:29
    Üç tam yüzdə altmış səkkiz
    metr bölək saniyə kvadratı geri aldım.+
  • 7:29 - 7:32
    Bir sırada aldım.
  • 7:32 - 7:35
  • 7:35 - 7:38
  • 7:38 - 7:39
  • 7:39 - 7:41
  • 7:41 - 7:44
  • 7:44 - 7:47
  • 7:47 - 7:49
  • 7:49 - 7:50
  • 7:50 - 7:52
  • 7:52 - 7:54
  • 7:54 - 7:56
  • 7:56 - 7:58
  • 7:58 - 8:01
  • 8:01 - 8:03
  • 8:03 - 8:05
  • 8:05 - 8:06
  • 8:06 - 8:09
  • 8:09 - 8:13
  • 8:13 - 8:17
  • 8:17 - 8:18
  • 8:18 - 8:21
  • 8:21 - 8:23
  • 8:23 - 8:26
  • 8:26 - 8:27
  • 8:27 - 8:31
  • 8:32 - 8:35
  • 8:35 - 8:38
  • 8:39 - 8:41
  • 8:41 - 8:44
  • 8:44 - 8:48
  • 8:48 - 8:50
  • 8:50 - 8:52
  • 8:52 - 8:55
  • 8:55 - 8:58
  • 8:58 - 9:00
  • 9:00 - 9:03
  • 9:03 - 9:06
  • 9:06 - 9:09
  • 9:09 - 9:10
  • 9:10 - 9:15
  • 9:18 - 9:19
  • 9:19 - 9:22
  • 9:22 - 9:26
  • 9:26 - 9:29
  • 9:29 - 9:33
  • 9:33 - 9:36
  • 9:36 - 9:37
  • 9:37 - 9:39
  • 9:39 - 9:40
  • 9:40 - 9:43
  • 9:43 - 9:44
  • 9:44 - 9:46
  • 9:46 - 9:49
  • 9:49 - 9:51
  • 9:51 - 9:51
  • 9:51 - 9:54
  • 9:54 - 9:57
  • 9:57 - 9:58
  • 9:58 - 10:01
  • 10:01 - 10:03
  • 10:03 - 10:05
  • 10:05 - 10:07
  • 10:07 - 10:08
  • 10:08 - 10:11
  • 10:11 - 10:13
  • 10:13 - 10:16
  • 10:16 - 10:18
  • 10:18 - 10:20
  • 10:20 - 10:22
  • 10:22 - 10:24
  • 10:24 - 10:25
Title:
Blok sistemləri ( asan yol) Qüvvə və Nyuton hərəkət qanunları
Description:
more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
10:26

Azerbaijani subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.