Blok sistemləri ( asan yol) Qüvvə və Nyuton hərəkət qanunları
-
0:00 - 0:02Beləliklə, əvvəlki videoda
-
0:02 - 0:04Bu problemi çətin yolla həll etdik
-
0:04 - 0:06Bəlkə,izləmisən
,bəlkə izləməmisən -
0:06 - 0:08bəlkə sadəcə düz
bura adlamısız və siz beləsiz : -
0:08 - 0:09" Mən çətin yolu bilmək belə istəmirəmƏ
-
0:09 - 0:11"Mənə asan yolu,göstərin zəhmət olmasa"
-
0:11 - 0:12Bu biz indi nə danışırıq odur.
-
0:13 - 0:13Məlum oldu ki, bir taktika var
-
0:14 - 0:17və taktika çətin yolla həll etməyinizdir.
-
0:18 - 0:205 kiloqram çəki və 3 kiloqram çəki.
-
0:20 - 0:22Təcili tapanda
-
0:22 - 0:23nə əldə etmisiz bu odur
-
0:23 - 0:25o beş kiloqramlıq çəkinin təcili
-
0:26 - 0:29sadəcə 29.4-ün 8-ə bölünməsidir.
-
0:29 - 0:32ancaq kifayət qədər bunu
etdikdəsiz dərk edməyə başlayırsız ki, -
0:32 - 0:34"Gözlə bir dəqiqə. 29.4 Nyuton.
-
0:35 - 0:37" Bu sadəcə caziba qüvvəsidir"
-
0:37 - 0:39"bu üç kiloqram kütləni çəkərək."
-
0:39 - 0:40Başqa sözlə,
-
0:40 - 0:42həqiqətən hərəkətə gətirən qüvvə yeganə qüvvə
-
0:42 - 0:45bütün bu sistem irəli.
-
0:45 - 0:48Və ya heç olmasa yeganə xarici
onu irəli aparan qüvvə -
0:48 - 0:50Və sonra burada səkkiz kiloqram.
-
0:50 - 0:52Sən belə olacaqsan,
"Gözləyin. Səkkiz kiloqram? -
0:52 - 0:57Bu cəmi beş kiloqradır üstəgəl
üç kiloqram.“Bu, sadəcə bir təsadüfdür? -
0:57 - 0:58"yoxsa bu bizə
-
0:58 - 1:00dərin və əsaslı bir şey deyir?"
-
1:01 - 1:02Və bu təsadüf deyil.
-
1:02 - 1:04Belə çıxır ki,
siz həmişə bunu alacaqsınız. -
1:04 - 1:07bu çətin yolu həll etdikdən
sonra nə ilə yekunlaşdıracağınz -
1:07 - 1:08Çox axırda əldə edəcəksiniz.
-
1:09 - 1:12buraya əlavə olunan bütün xarici
qüvvələri buraya əldə edəcəksiniz. -
1:12 - 1:16onu bu cazibə qüvvəsi kimi hərəkətə gətirən qüvvələrin
-
1:16 - 1:17müsbət nəticələndiyi yerdə
-
1:17 - 1:20və hərəkətə müqavimət göstərməyə çalışan qüvvələr.
-
1:20 - 1:21Beləliklə, sürtünmə olsaydı, bu, xarici bir qüvvə olardı
-
1:21 - 1:26Hansı ki hərəkətə müqavimət göstərməyə çalışan, yuxarıda olardı
-
1:26 - 1:29və sonra altındakı ümumi kütləni alırsınız
-
1:29 - 1:30Və bu anlaşılandır.
-
1:30 - 1:33Bütün bu sistemin təcilini
-
1:33 - 1:35tək bir cism kimi düşünsək
-
1:36 - 1:39Təsəvvür etsəniz, bu yalnız bir cism idi
-
1:39 - 1:40və özündən soruşdun
-
1:40 - 1:43"Bütün bu sistemin ümumi sürəti nədir?"
-
1:44 - 1:46bu ancaq xarici qüvvələrdən asılı olacaq
-
1:47 - 1:49və bu halda onu hərəkətə gətirən yeganə xarici qüvvə
-
1:50 - 1:51bu cazibə qüvvəsidir.
-
1:52 - 1:53Etiraz edə bilərsiniz.
-
1:53 - 1:54Siz deyə bilərsiz ki, “Gözləyin.
-
1:54 - 1:56“Bəs buradakı gərginlik?
-
1:56 - 1:59“Gərginlik bu beş kiloqram kütləni çəkmirmi?
-
1:59 - 2:00"Bu sistemi işə düşəcək?"
-
2:01 - 2:04Budur, amma indi daxili qüvvə olduğundan,
-
2:04 - 2:07bütün bu sistemi öz bir obyektimiz kimi qəbul etsək,
-
2:07 - 2:10bu gərginlik onu işə düşməsi üçün çalışandan bəri
-
2:10 - 2:11burada başqa bir gərginlik var
-
2:11 - 2:13bu kütlənin hərəkətinə müqavimət göstərərək,
-
2:13 - 2:14dayandırmağa çalışır.
-
2:14 - 2:16Bunu daxili qüvvələr edir.
-
2:16 - 2:18Həmişə obyektin bir hissəsində
-
2:18 - 2:19digərinə nisbətən bərabər və əks var.
-
2:19 - 2:20buna görə də daxili qüvvə ilə
-
2:20 - 2:22özünüzü irəli apara bilməzsiniz.
-
2:22 - 2:24Beləliklə, bunlar mahiyyətcə ixtisar edilir.
-
2:24 - 2:26Bu vəziyyətdə sahib olduğunuz yeganə güc
-
2:26 - 2:28yuxarıda cazibə qüvvəsi idi,
-
2:28 - 2:29yalnız xarici qüvvələr
-
2:29 - 2:31və ümumi kütlə altdadır.
-
2:32 - 2:33Bu fənddir.
-
2:33 - 2:35Bu tez tapmaq üçün yoldur
-
2:35 - 2:37bəzi sistemin təcili
-
2:37 - 2:38hansı ki, bu mürəkkəb ola bilər
-
2:38 - 2:40bunu bir neçə tənlikdə etməli olsaydınız
-
2:40 - 2:41və çoxsaylı bilinməyənlərlə
-
2:42 - 2:44ancaq bunu birdəfə dərk etdikdə çox, çox asan.
-
2:45 - 2:45Beləki,
-
2:45 - 2:50fənd bəzən sadəcə olaraq "Blok sistemlər tək obyekt kimi" adlanır
-
2:50 - 2:52İcazə verin sizə çox tez göstərim
-
2:52 - 2:55Əgər bunun mənası yoxdursa, icazə verin, bunun nə demək olduğunu sizə göstərim.
-
2:55 - 2:56Bircə bundan qurtulsaq.
-
2:56 - 2:59Yəni iddia etdiyim budur
-
2:59 - 3:00Əgər sizdə bir sistem varsa
-
3:00 - 3:03bir neçə obyektin hərəkət etməsi tələb olunduğu yerlərdə
-
3:03 - 3:06eyni ədədi qiymətli təcil ilə, düz?
-
3:06 - 3:08Çünki bəlkə də onlar bir-birinə iplə bağlanıblar
-
3:08 - 3:10və ya bəlkə də bir-birini sıxırlar.
-
3:10 - 3:12Bəlkə cərgədə çoxlu qutu var
-
3:13 - 3:14və eyni təcillə
-
3:14 - 3:16bütün bu qutular itələnməlidir
-
3:16 - 3:19çünki onlar özlərini itələyə bilməzlər.
-
3:19 - 3:21bəzi şəraitlər varsaç
-
3:21 - 3:26haradakı,çoxlu cisimlərin təcilinin ədədi qiyməti olmalıdır.
-
3:26 - 3:29onda sistemin təcilinin asanlıqla tapa bilərsiniz
-
3:30 - 3:32yeganə bir cisimdə olduğu kimi.
-
3:32 - 3:34sistem üçün SYS yazıram
-
3:34 - 3:36Nyutonun 2-ci qanunu istifadə etməklə
-
3:36 - 3:38ancaq verilmiş istiqamət üçün şəxsi cisimlərə
-
3:38 - 3:39baxmaq əvəzinə
-
3:40 - 3:43Bütün xarici qüvvələri edirik.
-
3:43 - 3:46Sistemdəki bütün xarici qüvvələrin hamsına
-
3:47 - 3:49Tək bir cisim kimi yanaş,
-
3:49 - 3:51Sisteminin ümumi kütləsinə böl.
-
3:52 - 3:54Və beləliklə bu xarici qüvvələri istifadə edəndə
-
3:54 - 3:56Bu qüvvələr xarici olan qüvvələrdir.
-
3:56 - 3:59Beləliklə, xarici sistemə daxil Olmayan deməkdir.
-
3:59 - 4:02Beləki, əgər beş kiloqram qutunu nəzərə alsam,
-
4:02 - 4:05Və bu 3 kiloqramlıq qutunu bir kütlə kimi
-
4:06 - 4:13gərilmə daxili qüvvə olardı
çünki bu iki cism arasında daxili olaraq tətbiq edilir -
4:13 - 4:15Sisteminizin içində iki cism arasında
-
4:16 - 4:18ancaq üç kiloqram kütlədə olan cazibə qüvvəsi xarici qüvvə
-
4:18 - 4:19Xarici qüvvədir
-
4:19 - 4:23çünki yer üç kiloqramlıq qutunu aşağı çəkir
-
4:23 - 4:26Və Yer kürəsi bizim sistemdən deyil.
-
4:26 - 4:29Eyniylə, reaksiya qüvvəsi xarici qüvvədir
-
4:30 - 4:33Ancaq o qravitasiya qüvvəsi ilə ixtisar edilir
-
4:33 - 4:35Buna baxmayaraq onlar xaricidir.
-
4:35 - 4:36Onlar burada istifadə edilmir.
-
4:36 - 4:37Yəni onları elə burada qoyaq
-
4:37 - 4:38Ancaq onlar bir birini ixtisar edirlər
-
4:38 - 4:41Biz ancaq hərəkət istiqamətdəki qüvvələri nəzərə alırıq,
-
4:41 - 4:44Və əgər onlar hərəkət yaradan qüvvələrdirsə
-
4:44 - 4:46Onları müsbət qüvvə kimi istifadə edirik.
-
4:46 - 4:48Əgər qüvvələr hərəkət istiqamətindədirsə,
-
4:48 - 4:52cazibə qüvvəsi kimi onları müsbət edirik.
-
4:52 - 4:55Beləliklə, qüvvələr buraya müsbət daxil ediləcək
-
4:56 - 5:00Əgər onlar sistemi hərəkət etdirərsə
qəribə görünə bilər. -
5:00 - 5:01Sən belə ola bilərsən," Gözlə.
-
5:01 - 5:03“Mən necə qərar verim
sistemi hərəkət etdiərsə" -
5:04 - 5:05sadəcə özünüzdən soruşun
-
5:05 - 5:09: "Bu qüvvə sistemin hərəkəti ilə eyni istiqamətə yönəlibmi?"
-
5:09 - 5:12Beləliklə, biz sadəcə olaraq
sistem sürətlənəcək deyirik -
5:12 - 5:14onu hərəkətə gətirən qüvvələr varsa
-
5:16 - 5:18və biz mənfi qüvvələri daxil edəcəyik,
-
5:18 - 5:20sistemi dayandıran qüvvələr
-
5:20 - 5:22və ya sistemin hərəkətinə müqavimət göstərən
qüvvələri mənfi edəcəyik -
5:23 - 5:27Beləliklə, bəlkə deməliyəm ki,
"Sistemin hərəkətə qarşı müqaviməti." -
5:27 - 5:29Bu vəziyyətdə, bunun üçün burada
-
5:29 - 5:30Məndə bunların heç biri yoxdur.
-
5:30 - 5:34Beləliklə, sistemin hərəkətə qarşı müqaviməti.
-
5:35 - 5:38Məndə bunların heç biri yoxdur.
Sürtünmə qüvvəm olsaydı, edə bilərdim. -
5:39 - 5:43O zaman hərəkətə
müqavimət göstərən xarici qüvvə olacaq -
5:43 - 5:45Mən xarici qüvvəni mənfi kimi qoşardım.
-
5:46 - 5:47çünki hərəkətə müqavimət göstərdiyi üçün.
-
5:48 - 5:49Bu qəribə səslənsə də,
-
5:50 - 5:51düşünsəniz mənalı olar.
-
5:52 - 5:55vahid cisim kimi qəbul edilən
Sistemimizin təcili -
5:55 - 5:58yalnız sistemi hərəkətə gətirən qüvvələrdən asılı olacaq
-
5:58 - 6:01həmin qüvvələr sistemi dayandırır
-
6:01 - 6:02və ya hərəkətə müqavimət göstərir.
-
6:02 - 6:05Buna görə də, bunları da əlavə etsək
müsbət və mənfi cəhətləri ilə, -
6:05 - 6:06onu ümumi kütləyə bölürük
-
6:06 - 6:09Hansı ki ümumi
sistemimizin ətalətindən ölçü verir, -
6:09 - 6:11sistemimizin sürətlənməsini əldə edəcəyik.
-
6:11 - 6:13Məntiqlidir və işləyir.
-
6:13 - 6:14Məlum olub ki, həmişə işləyir
-
6:14 - 6:16və gülünc bir zaman qənaəti edir.
-
6:17 - 6:19Məsələn, əgər biz
Bu problemi etmək istəsə idik, -
6:19 - 6:21Dərhal bunu mənə versəydin
-
6:21 - 6:23və sizə deyilərdi : “
bu necə istəyirsən et ." -
6:23 - 6:24Mən bu yoldan istifadə edərdim.
-
6:24 - 6:26Və deyərdim ki
bu sistemin təcili -
6:27 - 6:29hansı ki
bu beş kiloqram kütlə -
6:29 - 6:30və üç kiloqram kütləmiz ibarətdir
-
6:31 - 6:32sadəcə bərabər olacaq...
-
6:32 - 6:35Özümdən soruşardım: “ hansı qüvvə bu sistemi hərəkət etdirir?
-
6:35 - 6:38"Bu sistemi hansı qüvvə hərəkətə gətirir?"
-
6:38 - 6:40Və bu üç kiloqram ağırlığında
cazibə qüvvəsidir. -
6:40 - 6:43Bu sistemi idarə edən budur, elə deyilmi?
-
6:43 - 6:46Bu qüvvəni çıxartsan ,
o qüvvəni aradan qaldırsan, -
6:46 - 6:47burda heç nə baş verməyəcək.
-
6:47 - 6:50Bu, sistemi hərəkətə gətirən qüvvədir.
-
6:50 - 6:54ona görə də onu üç kiloqram vurulsun 9.8
-
6:55 - 6:56Və bu məqamda,
-
6:56 - 6:59sən deyə bilərsən: “Yaxşı,
tamam, bu cazibə onu hərəkət etdirdi. -
6:59 - 7:00"Mən də bu cazibə qüvvəsini daxil etməliyəmmi?"
-
7:00 - 7:04Amma yox, bu biri üçün hərəkətə perpendikulyar cəzibədir.
-
7:04 - 7:07beləliklə bu cazibə
sistemi hərəkət etdirmir -
7:07 - 7:09bu kütlənin stol üzərində əyləşməsinə
səbəb olur. -
7:09 - 7:10və ikisi üçün
-
7:10 - 7:11bu reaksiya
qüvvəsi tərəfindən ixtisar edilir. -
7:12 - 7:14Beləliklə, hər halda ixtisar edirlər,
-
7:14 - 7:15baxmayaraqkı, onlar xarici qüvvələrdir.
-
7:16 - 7:18Budur, bu yeganə
sistemi idarə edəndir. -
7:18 - 7:21Beləliklə, buraya qoyuram və
ümumi kütlə tərəfindən bölünür. -
7:21 - 7:23çünki sistemin ətalət vasitəsilə, necə
-
7:23 - 7:24müqavimət
etdiyini deyir. -
7:25 - 7:27sürətdə dəyişikliklər,
və əldə etdiyim budur. -
7:27 - 7:28Əvvəllər aldığım şeyin eynisini alıram,
-
7:29 - 7:333.68 m/san^2
geri aldım. -
7:33 - 7:35Bir sırada aldım.
-
7:35 - 7:37Demək istəyirəm ki, bu taktika
heyrətamizdir və işləyir, -
7:37 - 7:39və hər bir nümunədə işləyir
-
7:39 - 7:40hardadakı iki kütlənin və ya daha
-
7:40 - 7:43çox kütlənin eyni təcillə hərəkət
etməyə məcbur edilir -
7:44 - 7:46Deməli bu əladır. Bu
bir ton vaxtınıza qənaət edəcək. -
7:47 - 7:48Bu, burada üç olmalıdır.
-
7:48 - 7:50Və bunun nə qədər faydalı olduğunu sizə göstərim
-
7:50 - 7:51sürtünmə olduğunu deyək.
-
7:51 - 7:53deyək ki, sürtünmə əmsalı
-
7:54 - 7:550.3 idi.
-
7:56 - 7:57Yaxşı, indi sürtünmə qüvvəm olardı.
-
7:58 - 8:00belə ki, burada bir xarici
sürtünmə qüvvəsi var. -
8:00 - 8:02Bu beş kiloqram kütləyə tətbiq olunacaq.
-
8:02 - 8:04Mən onu buradan çıxarmalıyam.
-
8:04 - 8:05Mən bundan qurtulsam
-
8:06 - 8:08Beləliklə, daha 3.68 olmayacaq.
-
8:08 - 8:12Çıxarmalı olduğum sürtünmə qüvvəsi olacaq.
-
8:12 - 8:16Beləliklə, mənfi mü K sürtünmə qüvvəsi ---
-
8:16 - 8:18Mən sadəcə sürtünmə qüvvəsi tətbiq edəcəyəm.
-
8:18 - 8:20Beləliklə, sürtünmə qüvvəsini həll etmək üçün,
-
8:21 - 8:23sürtünmə qüvvəsi bərabər olacaq
-
8:23 - 8:25üç vurulsun 9.8
-
8:25 - 8:26İcazə verin bunu bura yazım
-
8:26 - 8:3229.4 Nyuton mənfi qüvvə
tərəfindən verilən sürtünmə. -
8:32 - 8:34Beləliklə, sürtünmə qüvvəsi üçün
bir formula var. -
8:35 - 8:38Sürtünmə qüvvəsi həmişə mü*K *F(N)-dir.
-
8:39 - 8:41Beləliklə, sürtünmə qüvvəsi
bu 5 kiloqram kütlədə -
8:41 - 8:43mü*K olacaq hansı ki 0.3
-
8:44 - 8:48Beləliklə bu0.3 vurulsun reaksiya qüvvəsi olacaq
-
8:48 - 8:50Sistemdəki ümumi reaksiya qüvvəsi yox
-
8:50 - 8:523 kiloqramı kütləni bura daxil etmirəm
-
8:52 - 8:55Çünki o 5 kiloqramlıq kütlənin üzərində olan yeganə reaksiya qüvvəsidir
-
8:55 - 8:58Hansı ki, sürtünmə qüvvəsinə təkan verəndir.
-
8:58 - 9:00Baxmayaraq ki, biz bu sistemə vahid olaraq baxırıq.
-
9:00 - 9:04Biz hələ də bu şəxsi qutulardadakı fərdi qüvvələri
-
9:04 - 9:05Düzgün tapmalıyıq
-
9:06 - 9:09Beləliklə burada hərəkət edən ümumi kütlə olmayacaqdır.
-
9:09 - 9:115 kiloqramtlıq kütlədə Reaksiya qüvvəsi
-
9:11 - 9:165 kiloqram vurulsun 9.81
-
9:17 - 9:21m/san^2 olacaq.
Burada ümumi kütləyə bölürəm -
9:21 - 9:24Çünki ümumi kütlə ətalətlilik vasitəsi ilə
-
9:24 - 9:26hərəkətə müqavimət göstərir.
-
9:26 - 9:28Və mən bunu təcil sistemindən həll etsəm
-
9:28 - 9:331.84 m/san^2 alıram
-
9:33 - 9:36Beləliklə, bu daha azdır,
3.68-dən daha azdır. -
9:36 - 9:38Və bu məntiqlidir.
Indi, müqavimət göstərən qüvvə var. -
9:38 - 9:40Müqavimət göstərən xarici qüvvə
-
9:40 - 9:42Çalışır ki, sistemin hərəkətinin qarşısını alsın.
-
9:42 - 9:44Ancaq sən diqqətli olmalısan.
-
9:44 - 9:45Həqiqətən burada tapdığım şey
-
9:45 - 9:48Mən həqiqətən təcilin ədədi qiymətini tapıram.
-
9:49 - 9:51Bu mənə ədədi qiyməti verir.
-
9:51 - 9:52Əgər bu oyunu oynayıramsa,
-
9:52 - 9:54Harada ki, müsbət qüvvələr hərəkət etdirən
-
9:54 - 9:56Və neqativ qüvvələr hərəkətə müqavimət göstərəndir.
-
9:57 - 9:58Xaricilər qüvvə, yəni
-
9:58 - 10:00Mən sadəcə təcilin ədədi qiymətini əldə edirəm.
-
10:01 - 10:04Fərdi qutular təcilin bu ədədi qiymətinə malik olacaqları
-
10:04 - 10:06Ancaq onlar müsbət və ya
-
10:06 - 10:07Mənfi təcillə ola bilər.
-
10:07 - 10:08Başqa sözlə
-
10:08 - 10:11Sağa tərəf təcillənən 5 kiloqramlıq çəkinin
-
10:11 - 10:13Təcili müsbət olacaqdır.
-
10:13 - 10:17Başqa sözlə, 5 kiloqramlıq çəkinin təcili 1.84 m/san^2 olacaqdır.
-
10:18 - 10:203 kiloqramlıq kütlənin təcili
-
10:20 - 10:22Aşağıya doğru yönəldiyindən bəri,
-
10:22 - 10:24-1.84
-
10:24 - 10:25m/san^2 olacaqdır.
- Title:
- Blok sistemləri ( asan yol) Qüvvə və Nyuton hərəkət qanunları
- Description:
-
- Video Language:
- English
- Team:
Khan Academy
- Duration:
- 10:26
Show all