< Return to Video

Czemu w "doubt" jest "b"? - Gina Cooke

  • 0:16 - 0:19
    Często uważa się,
    że wyraz "doubt" jest dziwny
  • 0:19 - 0:21
    z powodu "b".
  • 0:21 - 0:22
    Nie słychać tego dźwięku,
  • 0:22 - 0:25
    więc ludzie się zastanawiają,
    o co chodzi.
  • 0:25 - 0:28
    Pomimo tego,
    czego uczą nas w szkole,
  • 0:28 - 0:30
    dźwięk nigdy
    nie jest najważniejeszy
  • 0:30 - 0:32
    w pisowni
    angielskich wyrazów.
  • 0:32 - 0:36
    Ważniejsze jest ich
    znaczenie i pochodzenie.
  • 0:36 - 0:38
    Wątpić znaczy kwestionować,
  • 0:38 - 0:39
    nie móc się zdecydować,
  • 0:39 - 0:40
    wahać się.
  • 0:40 - 0:44
    Jako rzeczownik oznacza
    niepewność lub zamęt.
  • 0:44 - 0:46
    Dzisiejszy wyraz "doubt"
  • 0:46 - 0:50
    pochodzi od łacińskiego "dubitare".
  • 0:50 - 0:52
    Najpierw zapożyczył go francuski,
  • 0:52 - 0:56
    gdzie i dźwięk,
    i litera "be" znikły.
  • 0:56 - 0:59
    Do angielskiego wszedł
    w XIII wieku.
  • 0:59 - 1:01
    100 lat później
  • 1:01 - 1:05
    skrybowie znający
    angielski i łacinę,
  • 1:05 - 1:09
    zdecydowali dodać "b" w pisowni,
  • 1:09 - 1:13
    choć nikt tej litery nie wymawiał.
  • 1:13 - 1:14
    Tylko po co?
  • 1:14 - 1:16
    Kto normalny dodałby
    niemą literę do wyrazu?
  • 1:16 - 1:19
    Kto normalny dodałby
    niemą literę do wyrazu?
  • 1:19 - 1:21
    Znali łacinę,
  • 1:21 - 1:27
    więc wiedzieli, że "b"
    jest w rdzeniu słowa "doubt".
  • 1:27 - 1:30
    Choć z czasem znajomość łaciny malała
  • 1:30 - 1:33
    "b" zachowano w pisowni,
  • 1:33 - 1:35
    aby oddać związek
    z wyrazami pochodnymi
  • 1:35 - 1:38
    np. "dubious" i "undubitalbly",
  • 1:38 - 1:40
    które później zapożyczono
  • 1:40 - 1:44
    z tego samego łacińskiego rdzenia,
    "dubitare".
  • 1:44 - 1:46
    Znajomość pochodzenia historycznego
  • 1:46 - 1:48
    nie tylko ułatwia pisanie "doubt",
  • 1:48 - 1:50
    ale pozwala również
    zrozumieć znaczenie
  • 1:50 - 1:53
    bardziej skomplikowanych wyrazów.
  • 1:53 - 1:55
    Ale to nie wszystko.
  • 1:55 - 1:56
    Dalsza analiza,
  • 1:56 - 1:59
    bez cienia wątpliwości,
  • 1:59 - 2:03
    pokazuje jak wiele
    może znaczyć "b".
  • 2:03 - 2:06
    W angielskim są jedynie dwa wyrazy
  • 2:06 - 2:09
    złożone z liter "d-o-u-b":
  • 2:09 - 2:11
    jednym jest "doubt",
  • 2:11 - 2:13
    drugim "double".
  • 2:13 - 2:14
    Wiele wyrazów da się stworzyć
  • 2:14 - 2:16
    na podstawie tych dwóch:
  • 2:16 - 2:17
    "Doubtful",
    [niepewny]
  • 2:17 - 2:18
    "Doubtless",
    [bez wątpienia]
  • 2:18 - 2:20
    czy też "doublet",
    [kaftan]
  • 2:20 - 2:21
    "redouble"
    [podwoić]
  • 2:21 - 2:22
    i "doubloon".
    [dublon]
  • 2:22 - 2:25
    Z historycznego punktu widzenia
  • 2:25 - 2:27
    te wyrazy wzięły się
  • 2:27 - 2:29
    z tej samego łacińskiego wyrazu.
  • 2:29 - 2:31
    Znaczenie "double",
    to podwójny, dwa.
  • 2:31 - 2:32
    Znaczenie "double",
    to podwójny, dwa.
  • 2:32 - 2:36
    Odzwierciedla to symbolikę wątpienia.
  • 2:36 - 2:37
    Kiedy wątpimy,
  • 2:37 - 2:39
    kiedy się wahamy,
  • 2:39 - 2:41
    myślimy w dwojaki sposób.
  • 2:41 - 2:44
    Gdy mamy jakieś wątpliwości,
  • 2:44 - 2:46
    zanim zdecydujemy
  • 2:46 - 2:49
    myślimy o tym dwa razy.
  • 2:49 - 2:52
    Zanim angielski zaczął pożyczać
  • 2:52 - 2:53
    wyrazy z francuskiego
  • 2:53 - 2:56
    miał własny wyraz
    na "wątpienie".
  • 2:56 - 2:59
    To staroangielskie "tweogan".
  • 2:59 - 3:02
    W jego pisowni widać
  • 3:02 - 3:05
    nawiązanie do "two".
  • 3:05 - 3:07
    Gdy zaczniesz wątpić
  • 3:07 - 3:09
    w sens pisowni angielskiej,
  • 3:09 - 3:11
    spójrz *jeszcze raz.*
  • 3:11 - 3:16
    Mądrej głowie dość dwie słowie.
Title:
Czemu w "doubt" jest "b"? - Gina Cooke
Speaker:
Gina Cooke
Description:

Obejrzyj całą lekcję na: http://ed.ted.com/lessons/beyond-the-shadow-of-a-doubt-gina-cooke

Wymów głośno wyraz "doubt". Co tam robi "b" ? Jaki jest jej cel? Gina Cooke wyjaśnia długą i zakręconą historię słowa "doubt", a także pokazuje w jaki sposób pisownia wyrazu nawiązuje do jego dawnej przeszłości.

Lekcja: Gina Cooke
Animacja: The Leading Sheep Studios

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:28
TED Translators admin edited Polish subtitles for Why is there a "b" in doubt?
Dimitra Papageorgiou approved Polish subtitles for Why is there a "b" in doubt?
Piotr Szczepankiewicz accepted Polish subtitles for Why is there a "b" in doubt?
Piotr Szczepankiewicz edited Polish subtitles for Why is there a "b" in doubt?
Piotr Szczepankiewicz edited Polish subtitles for Why is there a "b" in doubt?
Lena Capa declined Polish subtitles for Why is there a "b" in doubt?
Lena Capa commented on Polish subtitles for Why is there a "b" in doubt?
Lena Capa edited Polish subtitles for Why is there a "b" in doubt?
Show all

Polish subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.