< Return to Video

Klimaatverandering: het grote Tetrisspel van de aarde - Joss Fong

  • 0:06 - 0:08
    Om klimaatverandering te begrijpen,
  • 0:08 - 0:10
    spelen we het spel Tetris.
  • 0:10 - 0:14
    Al eonen speelt de aarde dit spel
    met blokjes koolstof.
  • 0:14 - 0:18
    Die blokjes komen in de atmosfeer
    als kooldioxidegas van vulkanen,
  • 0:18 - 0:19
    rottende planten,
  • 0:19 - 0:20
    ademende wezens
  • 0:20 - 0:22
    en de oceaanoppervlakte.
  • 0:22 - 0:26
    Ze verdwijnen door fotosynthese,
  • 0:26 - 0:28
    absorptie door de oceaan
  • 0:28 - 0:30
    en opslag in bodem en sedimenten.
  • 0:30 - 0:32
    Dit Tetrisspel wordt
    de koolstofcyclus genoemd
  • 0:32 - 0:35
    en dit is de motor van het leven op aarde.
  • 0:35 - 0:37
    Wat heeft het klimaat hiermee te maken?
  • 0:37 - 0:41
    Koolstof in de lucht
    die nog niet geabsorbeerd is,
  • 0:41 - 0:43
    neemt zonnewarmte op
  • 0:43 - 0:45
    die anders in de ruimte verdwijnt.
  • 0:45 - 0:48
    Daarom wordt koolstofdioxide
    een broeikasgas genoemd.
  • 0:48 - 0:50
    Het gas vormt een warme deken,
  • 0:50 - 0:51
    het broeikaseffect,
  • 0:51 - 0:54
    wat voorkomt dat de aarde,
    net als Mars, bevriest.
  • 0:54 - 0:58
    Hoe meer koolstofdioxideblokjes
    zich in de atmosfeer bevinden,
  • 0:58 - 1:00
    hoe warmer de aarde wordt.
  • 1:00 - 1:02
    Hoewel de hoeveelheid koolstof
    in de atmosfeer
  • 1:02 - 1:05
    varieerde in de ijstijd
    en bij asteroide-inslagen,
  • 1:05 - 1:09
    is de afgelopen 8000 jaar
    een stabiel klimaat ontstaan
  • 1:09 - 1:12
    waarin de mens kon gedijen.
  • 1:12 - 1:14
    200 jaar geleden begonnen we
  • 1:14 - 1:18
    de in de bodem opgeslagen koolstof
    naar boven te halen.
  • 1:18 - 1:21
    De fossiele brandstoffen
    steenkool, olie en gas
  • 1:21 - 1:24
    zijn ontstaan uit door aarde bedekte
    plant- en dierresten
  • 1:24 - 1:26
    van lang voordat er mensen waren.
  • 1:26 - 1:29
    Fossiele brandstof levert energie
  • 1:29 - 1:32
    voor onze fabrieken, auto's
    en krachtcentrales,
  • 1:32 - 1:37
    maar de verbranding van brandstof brengt
    ook nieuwe blokjes koolstof in ons spel.
  • 1:37 - 1:40
    Tegelijkertijd is met het kappen
    van bossen voor landbouw,
  • 1:40 - 1:43
    het vermogen van de aarde
    om die blokjes op te nemen verminderd.
  • 1:43 - 1:49
    Sinds 1750 is de koolstof in de atmosfeer
    met 40% toegenomen
  • 1:49 - 1:51
    en dit neemt voorlopig niet af.
  • 1:51 - 1:54
    Net als in Tetris is de balans
    moeilijker te herstellen,
  • 1:54 - 1:57
    naarmate zich meer blokjes
    koolstof opstapelen.
  • 1:57 - 1:59
    De extra koolstof in de atmosfeer
  • 1:59 - 2:01
    versterkt het broeikaseffect,
  • 2:01 - 2:04
    want het vangt meer warmte
    bij het aardoppervlak,
  • 2:04 - 2:06
    waardoor het poolijs smelt.
  • 2:06 - 2:09
    Hoe meer poolijs er smelt, hoe minder
    zonlicht het reflecteert,
  • 2:09 - 2:12
    en hoe sneller de oceanen opwarmen.
  • 2:12 - 2:16
    Het zeeniveau stijgt, kustbewoners
    worden bedreigd door overstromingen,
  • 2:16 - 2:18
    het ecosysteem raakt verstoord,
  • 2:18 - 2:21
    en we krijgen steeds extremer weer.
  • 2:21 - 2:25
    Die veranderingen beïnvloeden
    mens en klimaat op verschillende manieren,
  • 2:25 - 2:29
    maar we kunnen niet anders
    dan allemaal het spel meespelen.
  • 2:29 - 2:30
    Anders dan in Tetris,
  • 2:30 - 2:33
    kunnen we niet opnieuw beginnen.
Title:
Klimaatverandering: het grote Tetrisspel van de aarde - Joss Fong
Description:

Zie volledige les: http://ed.ted.com/lessons/climate-change-earth-s-giant-game-of-tetris-joss-fong

Er speelt zich een Tetrisspel af op mondiaal niveau: de spelruimte is de planeet aarde en de irritante stapelbare blokjes vertegenwoordigen koolstofdioxide - een broeikasgas dat sneller toeneemt als we de fossiele brandstoffen verbranden waarop onze auto´s rijden en fabrieken en energiecentrales werken. Joss Fong legt uit hoe deze overdosis CO2 leidt tot klimaatverandering en herinnert ons eraan dat wij, anders dan in Tetris, niet opnieuw kunnen beginnen.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
02:49

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.