Czym jest koronawirus? - Elizabeth Cox
-
0:08 - 0:13Przez prawie dekadę naukowcy szukali
źródła nowego śmiercionośnego wirusa -
0:13 - 0:17w najwyższych górach Chin
i najbardziej odizolowanych jaskiniach. -
0:17 - 0:21W końcu znaleźli go u nietoperzy
zamieszkujących jaskinię Shitou. -
0:21 - 0:23Wirus, o którym mowa, to koronawirus,
-
0:23 - 0:27który w 2003 roku spowodował epidemię
ciężkiego ostrego zespołu oddechowego, -
0:27 - 0:31czyli SARS.
-
0:31 - 0:33Koronawirusy to grupa wirusów
-
0:33 - 0:36pokrytych małymi kolcami białkowymi,
które wyglądają jak korona, -
0:36 - 0:38"corona" po łacinie.
-
0:38 - 0:41Istnieją setki znanych koronawirusów.
-
0:41 - 0:45Siedem z nich zaraża ludzi
i może powodować choroby. -
0:45 - 0:52Koronawirus SARS-CoV powoduje SARS,
MERS-CoV powoduje MERS, -
0:52 - 0:57a SARS-CoV-2 powoduje chorobę COVID-19.
-
0:57 - 1:01Spośród siedmiu ludzkich koronawirusów
cztery powodują przeziębienia, -
1:01 - 1:05łagodne, wysoce zakaźne
infekcje nosa i gardła. -
1:05 - 1:10Dwa zakażają płuca i powodują
znacznie poważniejsze choroby. -
1:10 - 1:15Siódmy, który powoduje COVID-19,
ma cechy każdego z nich: -
1:15 - 1:19łatwo się rozprzestrzenia,
ale może poważnie wpłynąć na płuca. -
1:19 - 1:24Gdy zarażona osoba kaszle,
rozpyla kropelki zawierające wirusa. -
1:24 - 1:28Wirus może zarazić nową osobę,
gdy kropelki dostaną się do nosa lub ust. -
1:28 - 1:32Koronawirusy najlepiej przenoszą się
w zamkniętych przestrzeniach, -
1:32 - 1:33w których ludzie są blisko siebie.
-
1:33 - 1:37Zimna pogoda zapobiega
wysychaniu ich delikatnej otoczki, -
1:37 - 1:40dzięki czemu wirus może
dłużej przetrwać między nosicielami, -
1:40 - 1:44a wystawienie na działanie
promieni UV może go uszkodzić. -
1:44 - 1:47Te sezonowe odmiany mają większe znaczenie
dla wirusów znanych od dawna. -
1:47 - 1:50Ale ponieważ nikt nie jest
jeszcze odporny na nowego wirusa, -
1:50 - 1:52ma on tak wielu potencjalnych nosicieli,
-
1:52 - 1:55że nie potrzebuje idealnych warunków
do rozprzestrzeniania. -
1:55 - 1:59W organizmie nosiciela
kolce białka osadzają się w komórkach -
1:59 - 2:01i łączą się z nimi, umożliwiając wirusowi
-
2:01 - 2:06przejęcie mechanizmów komórki
do replikacji jego własnych genów. -
2:06 - 2:09Koronawirusy przechowują
swoje geny na RNA. -
2:09 - 2:13Wszystkie wirusy są wirusami RNA lub DNA.
-
2:13 - 2:16Wirusy RNA są zwykle mniejsze
i mają mniej genów, -
2:16 - 2:20co oznacza, że infekują wielu gospodarzy
i szybko się w nich replikują. -
2:20 - 2:24Ogólnie rzecz biorąc, wirusy RNA
nie mają mechanizmu naprawy, -
2:24 - 2:27podczas gdy wirusy DNA mają.
-
2:27 - 2:29Kiedy wirus RNA się replikuje,
-
2:29 - 2:33jest o wiele bardziej prawdopodobne,
że będzie miał błędy zwane mutacjami. -
2:33 - 2:37Wiele z tych mutacji jest bezużytecznych
lub nawet szkodliwych. -
2:37 - 2:41Ale przez niektóre wirus lepiej nadaje się
do określonych środowisk, -
2:41 - 2:43na przykład nowego gatunku nosiciela.
-
2:43 - 2:47Epidemie często występują, gdy wirus
przeskakuje ze zwierząt na ludzi. -
2:47 - 2:51Dotyczy to wirusów RNA,
które wywołały epidemie eboli -
2:51 - 2:56ziki i SARS oraz pandemię COVID-19.
-
2:56 - 2:59W organizmie ludzkim wirus nadal mutuje.
-
2:59 - 3:01Zwykle nie wystarcza to
do stworzenia nowego wirusa, -
3:01 - 3:05ale wystarcza do stworzenia odmian
lub szczepów pierwotnego wirusa. -
3:05 - 3:10Koronawirus różni się od wirusów RNA
kilkoma kluczowymi cechami. -
3:10 - 3:13Jest jednym z największych,
co oznacza, że ma najwięcej genów. -
3:13 - 3:17To stwarza więcej okazji
do szkodliwych mutacji. -
3:17 - 3:21Aby przeciwdziałać temu ryzyku,
koronawirusy mają unikalną cechę: -
3:21 - 3:25enzym, który sprawdza
błędy replikacji i je koryguje. -
3:25 - 3:28To sprawia, że koronawirusy
są znacznie bardziej stabilne, -
3:28 - 3:31z wolniejszym poziomem mutacji,
niż inne wirusy RNA. -
3:31 - 3:34Choć może to brzmieć groźnie,
-
3:34 - 3:37powolny wskaźnik mutacji
to w rzeczywistości obiecujący znak -
3:37 - 3:39jeśli chodzi o ich rozbrojenie.
-
3:39 - 3:42Przy ponownym zainfekowaniu
nasz system immunologiczny -
3:42 - 3:45może szybciej je rozpoznać i zniszczyć,
-
3:45 - 3:47żeby zapobiec chorobie.
-
3:47 - 3:49Ale mutacje mogą sprawić,
-
3:49 - 3:52że wirus będzie mniej rozpoznawalny
dla systemu odpornościowego, -
3:52 - 3:54czyli trudniejszy do zwalczenia.
-
3:54 - 3:58Mogą też zmniejszyć skuteczność
leków przeciwwirusowych i szczepionek, -
3:58 - 4:01dostosowanych do konkretnego wirusa.
-
4:01 - 4:04Dlatego co roku potrzebujemy
nowej szczepionki na grypę. -
4:04 - 4:09Wirus grypy mutuje tak szybko,
że stale pojawiają się nowe szczepy. -
4:09 - 4:12Wolniejsze tempo mutacji
koronawirusów oznacza, -
4:12 - 4:15że nasz układ odpornościowy,
leki i szczepionki -
4:15 - 4:18mogą rozpoznać je dłużej po infekcji,
-
4:18 - 4:21czyli lepiej nas chronić.
-
4:21 - 4:26Nie wiadomo, jak długo trwa odporność
organizmu na różne koronawirusy. -
4:26 - 4:30Nigdy nie zatwierdzono leczenia
ani szczepionki przeciwko koronawirusowi. -
4:30 - 4:33Nie koncentrowaliśmy się na leczeniu tych,
które powodują przeziębienia, -
4:33 - 4:36i chociaż naukowcy zaczęli rozwijać
metody leczenia SARS i MERS -
4:36 - 4:40epidemie te zakończyły się przed testami
kuracji w badaniach klinicznych. -
4:40 - 4:43Ponieważ nadal wkraczamy
w siedliska innych zwierząt, -
4:43 - 4:46niektórzy naukowcy twierdzą,
że nowy koronawirus, -
4:46 - 4:49który przeskoczy na ludzi,
jest nieunikniony -
4:49 - 4:54ale jeśli zbadamy te niewiadome,
nie musi oznaczać katastrofy.
- Title:
- Czym jest koronawirus? - Elizabeth Cox
- Speaker:
- Elizabeth Cox
- Description:
-
Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/what-is-a-coronavirus-elizabeth-cox
Przez prawie dekadę naukowcy szukali źródła nowego śmiercionośnego wirusa w najwyższych górach Chin i najbardziej odizolowanych jaskiniach. W końcu znaleźli go u nietoperzy zamieszkujących jaskinię Shitou. Wirus, o którym mowa, to koronawirus, który w 2003 roku spowodował epidemię ciężkiego ostrego zespołu oddechowego, czyli SARS. Czym więc jest koronawirus i jak się rozprzestrzenia? Elizabeth Cox wyjaśnia.
Lekcja: Elizabeth Cox, reżyseria: Anton Bogaty.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:55
![]() |
Rysia Wand approved Polish subtitles for What is a coronavirus? | |
![]() |
Rysia Wand accepted Polish subtitles for What is a coronavirus? | |
![]() |
Rysia Wand edited Polish subtitles for What is a coronavirus? | |
![]() |
Rysia Wand edited Polish subtitles for What is a coronavirus? | |
![]() |
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for What is a coronavirus? | |
![]() |
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for What is a coronavirus? | |
![]() |
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for What is a coronavirus? | |
![]() |
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for What is a coronavirus? |