-
gəlin dövri cədvəlin
-
qruplarından danışaq
-
qruplar barədə düşünməyin ən sadə yolu
-
onların dövri cədvəldə bir sütunda yerləşməsidir
-
və ümumi qanun onların nömrələnməsidir
-
bu 1ci sütundur yəni 1ci qrup
-
2ci sütun 3cü sütun 4 5 6
-
7 8, 9cu qrup, 10 11 12ci qrup
-
13 14 15 16 17 18ci qrup
-
və bir çoxlarnız düşünə bilərsiz ki
-
burdakı f orbital elementləri nədir?
-
Dövri cədvəli düzgün şəkildə yerinə yetirsəydik,
-
bunların hamısını,
-
d-orbital və p-orbitaldan başlayaraq sağa doğru dəyişərdik
-
və bu f-orbital elementlərinə yer ayırardıq,
-
amma qanun bunları nömrələməməyimizdir
-
Amma maraqlı olan şey budur ki,
-
niyə bu sütunlardan birinə,
-
bu sütunlara qrup adını veririk?
-
dövri cəvdəl haqqında maraqlı olan şey budur ki
-
sütundakı bütün elementlərin
-
əlbəttə ki, istisnalar var
-
amma elementlərin çoxunun
-
çox oxşar xüsusiyyətləri var
-
və bu da onların
-
xarici təbəqələrində
-
eynisayda elektron olduğna
-
görədir
-
onlar eyni sayda valent elektrona sahibdirlər
-
və xarici təbəqədəki valent elektronları və
-
elektronları üst-üstə düşməyə meyllidir,
-
baxmayaraq ki, bir az fərqli bir dəyişiklik var.
-
valent elektronları
-
reaksiyaya girirlər
-
onlar da əsasən xarici təbəqədə olurlar
-
amma istisnalar da var
-
əslində çox maraqlı istisnalar var
-
hansı ki d orbitalında baş verir
-
amma hələlik bundan danışmayacayıq
-
gəlin indi biraz
-
sizin eşitdiyiniz qruplardan danışaq
-
və görək ki bunlar niyə eyni cür reaksiyaya girir
-
əgər biz 1ci qrupa baxsaq
-
burada hidrogen
-
biraz qəribə elementdir
-
çünki hidrogen 8 valent elektronu
-
almaq üçün cəhd eləmir
-
hidrogen sadəcə helium kimi
-
2 valent elektronu istəyir,
-
hidrogen 1ci qrupdakı
-
digər hər şeylə,
-
məsələn ikinci qrupdakı bütün şeylər üçün
-
gözlədiyniz qədər.
-
ortaq bir şeyi paylaşmır.
-
əgər hidrogeni bir qırağa qoysaz
-
1ci qrup qələvi metallar adlanır
-
və hidrogen qələvi metal hesab olunmur
-
burdakı hamsı
-
qələvi metallardır
-
yaxşı bəs niyə bunların oxşar reaksiyaları var?
-
niyə onların oxşar xüsusiyyətləri var?
-
bunu düşünmək üçün
-
siz onların elektron konfiqurasiyasına baxmalısız
-
məsələn, litium üçün elektron konfiqurasiyası
-
heliumınki ilə
-
eyni olacaq
-
və sonra
-
siz 2ci təbəqəyə baxcagsız, bu da 2s1-dir
-
bir valent elektronu var
-
onun xarici təbəqəsində 1 elektronu var
-
bəs natriumda necədir?
-
natrium da neon ilə
-
eyni elektron konfiqurasiyasına malik olacaq
-
və bu da 3s1-dir
-
bunun da valent elektronu 1dir
-
xarici təbəqəsində 1 elektron var
-
və burdakı bütün narıncı rəngli
-
elementlərin hamsının 1 valent elektronu var
-
və onlar da oktet qaydasına
-
riayət etməyə çalışırlar
-
və siz təsəvvür edə bilərsiz ki, onlar çox reaktivdirlər
-
onlar reaksiyaya girəndə
-
xarici təbəqədəki elektronu itirmək istəyirlər
-
bu qələvi metallar çox reaktivdir
-
və onlarında oxşar xüsusiyyətləri var
-
onlar parlaq və yumşaqdırlar
-
onlar reaktiv olduqları üçün
-
onları başqa şeylərlə reaksiyaya girməmiş
-
tapmaq çox çətindir
-
gəlin indi başqa qruplara baxaq
-
əgər biz sağa baxsaq
-
burda 2ci qrup metalların görərik
-
bunlar da qələvi-torpaq metalları adlanır
-
qələvi, qələvi-torpaq metallar
-
və onların da oxşar xüsusiyyətləri var
-
çünki onların 2 valent elektronu var
-
xarici təbəqələrində 2 elektron var
-
və həmçinin onlar
-
qələvi metallar kimi reaktiv deyillər
-
qələvi torpaq metallar üçün
-
2 elektronu itirmək
-
8-ə tamamlamaq üçün 6 elektron qazanmaqdan asandır
-
və ona görə də onlar da nisbətən reaktivdirlər
-
reaksiyaya girərkən xarici 2 elektronun itirirlər
-
d orbitalına baxanda maraqlı bir şey baş verir
-
və biz bunu elektron konfiqurasiyasına baxdığmız zaman
-
öyrənmişdik
-
amma əgər siz skandiumun
-
elektron konfiqurasiyasına baxsaz
-
gəlin bunu bənövşəyi rəngdə göstərim
-
skandium üçün
-
elektron konfiqurasiyası
-
arqonla
-
eyni olacaqdır
-
arqonla eyni olacaqdır
-
aufbau prinsipi bizə deyir ki,
-
bizim kalsiumdakı kimi
-
4s2 elektron konfiqurasiyası olacaqdı
-
amma aufbau prinsipinə görə
-
bizim 3d orbitalında 1 elektronmuz da var
-
və bu 3d14s2 arqon olacaqdı
-
və xarici təbəqələr üçün doğru sıranı almaq üçün
-
gəlin bunu 3d14s2 kimi yazım
-
və insanlar aufbau prinsipi barədə düşünərkən
-
bütün bu d-orbital elementlərinın
-
bir şekildə d-yarımqrupunu doldurduğunu düşünürlər.
-
əvvəlki videolardan bilirik ki bu doğru deyil
-
amma elektron konfiqurasiyasını
-
ümumi halda düşünərkən bu faydalı ola bilər
-
və siz sonra bura gəlirsiz p qrupunu doldurursuz
-
məsələn, əgər siz
-
karbonun elektron konfiqurasiyasına baxsaz
-
karbonun helium ilə
-
eyni elektron konfiqurasiyası olduğnu görərsiz
-
və sonra s qrupunu doldurursuz 2s2
-
sonra da 2p2
-
2p2
-
indi bizim neçə valent elektronmuz var?
-
ikinci təbəqədə, ən axırıncı təbəqədə
-
2+2=4 valent elektronu var
-
və bu da bu qrupdakı bütün elementlər üçün belə olacaq
-
buna görə də
-
karbonun silisium ilə və qrupdakı başqa elementlər ilə
-
oxşar xüsusiyyətləri var.
-
və davam edərsək,
-
məsələn, oksigen, kükürd
-
hər ikisi də başqa elementdən
-
2 elektron götürmək istəyirlər, çünki onların 6 valent elektronu var
-
onlar eletron sayını 8-ə tamamlamaq istəyirlər
-
onların oxşar xüsusiyyətləri var
-
indi bu sarı qrupa baxsaz
-
bunlar halogenlərdir
-
bunların xüsusi adı var
-
bunlar halogen adlanır
-
onların hamısı çox reaktivdirlər
-
çünki onların 7 valent elektronu var
-
onlar 1 elektron almağı
-
çox sevirlər
-
və onlar reaksiyaya girməyi sevirlər
-
əsasən də
-
qələvi metallarla reaksiyaya girməyi sevirlər
-
və nəhayət
-
nəcib qazlara baxaq
-
belə ki 18-ci qrup elementlərnin adı
-
nəcib qazlardır
-
onların da reaksiyaya girməmək kimi
-
oxşar xüsusiyyətləri var
-
onlar niyə reaksiyaya girmirlər?
-
çünki onların xarici təbəqəsi tam doludur
-
elekton tapmaq istəmirlər,
-
onlar nəcib qazlardır
-
başqaları ilə reaksiyaya girmək məcburiyyətində deyillər.
Khan Academy
